Edukacja w zakresie przedsiębiorczości w wychowaniu przedszkolnym, szkole podstawowej i szkołach średnich w świetle nowej podstawy programowej

• Autorzy: Tomasz Rachwał , Wioletta Kilar , Zygmunt Kawecki , Piotr Wróbel

Warianty tytułu

Entrepreneurship Education in Pre-School, Primary and Secondary Education in the New Core Curriculum

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W obliczu coraz bardziej dynamicznych przemian społeczno-gospodarczych na świecie współcześnie wzrasta świadomość potrzeby kształcenia ekonomicznego od najmłodszych lat. Szczególną wagę ma wyposażanie młodzieży w wiedzę, która pozwala zrozumieć zjawiska społeczno-ekonomiczne, oraz w umiejętności praktyczne, a także kształtowanie postaw, dzięki którym możliwe jest wejście młodzieży w okres aktywności zawodowej i brania odpowiedzialności za swoje decyzje ekonomiczne. Dyskusja na temat roli edukacji szkolnej w tym względzie oraz treści kształcenia w zakresie przedsiębiorczości ma miejsce w Polsce od 2002 r., kiedy to wprowadzono do kształcenia ogólnego w szkołach ponadgimnazjalnych nowy przedmiot - podstawy przedsiębiorczości. Obecnie, ze względu na kolejną reformę edukacji, następują zmiany w kształceniu w zakresie podstaw przedsiębiorczości, które odbywać się będzie głównie na etapie szkoły średniej. Cele i treści kształcenia z zakresu przedsiębiorczości zostały także włączone w pewnym stopniu do edukacji w szkole podstawowej i wychowania przedszkolnego. Celem niniejszego artykułu jest zatem przedstawienie założeń nowej podstawy programowej z podstaw przedsiębiorczości dla szkół ponadpodstawowych, która zgodnie z harmonogramem wdrażania reformy będzie obowiązywać od roku szkolnego 2019/2020, oraz wskazanie możliwości kształtowania postaw przedsiębiorczych na niższych etapach edukacji. Przedstawiono także ważniejsze wnioski z przeprowadzonych konsultacji społecznych w tym zakresie. Analiza zapisów nowej podstawy programowej wskazuje, że jej wdrożenie powinno, zdaniem autorów, lepiej niż dotychczas sprzyjać edukacji ekonomicznej dzieci i młodzieży oraz kształtowaniu ich postaw przedsiębiorczych. Aby tak się stało, musi być spełnionych jednak szereg warunków, dlatego w końcowej części autorzy zawarli rekomendacje dla interesariuszy procesu kształcenia - instytucji kształcących i doskonalących nauczycieli, organów prowadzących, szkół i ich dyrektorów oraz nauczycieli. (abstrakt oryginalny)

EN

In the face of more and more dynamic socio-economic changes in the world, the awareness of the need for economic education from an early age is increasing. Particular attention is given to equipping young people with knowledge that allows them to understand social and economic phenomena surrounding them, as well as practical skills and shaping attitudes through which they can start a professional activity and take responsibility for their economic decisions. The discussion on the role of school education in this area and the learning content in the field of entrepreneurship has been present in Poland for many years, when in 2002 a new subject - basics of entrepreneurship - was introduced to general education in upper secondary schools. Currently, due to another reform of education, there are changes in entrepreneurship education, which will take place mainly at the secondary school stage. The goals and content of entrepreneurship education have also been incorporated to a certain extent in primary education and pre-school education. The aim of the article is therefore to present the assumptions of the new core curriculum from the "basics of entrepreneurship" for post-elementary schools, which in accordance with the reform implementation schedule will apply from the school year 2019/2020 and to indicate the possibility of shaping entrepreneurial attitudes at lower stages of education. Moreover, important conclusions from the public consultations in this regard were presented. The analysis of the provisions of the new core curriculum indicates that its implementation should, in the authors' opinion, be better conducive to economic education of children and youth and shaping their entrepreneurial attitudes. However, a number of conditions must be met, which is why in the final part, the authors made recommendations for stakeholders of the education process - education institutions for teachers, governing bodies, schools and their headmasters and teachers. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Edukacja ekonomiczna; Edukacja w zakresie przedsiębiorczości; Konsultacje społeczne; System edukacji; Reforma oświaty

EN

Economic education; Entrepreneurship education; Public Consultations; Educational system; Educational system reforms

• Czasopismo: Przedsiębiorczość - Edukacja
• Rocznik: 2018
• Tom: 14 Rola przedsiębiorczości w rozwoju społeczno-gospodarczym = The Role of Entrepreneurship in Socio-economic Development
• Strony: 389--424

Twórcy

autor

Tomasz Rachwał

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Polska

autor

Wioletta Kilar

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Polska

autor

Zygmunt Kawecki

• LXIV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Ignacego Witkiewicza w Warszawie, Polska

autor

Piotr Wróbel

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; VII Liceum Ogólnokształcące w Krakowie; III Społeczne Liceum Ogólnokształcące w Krakowie

Bibliografia

• Bartoń, M. (2005). Przedsiębiorczość jako przedmiot matury 2008. Przedsiębiorczość - Edukacja, 1, 255-258.
• Borowiec, M., Rachwał, T. (2011). Kształtowanie postaw przedsiębiorczych na lekcjach geografii wyzwaniem edukacyjnym w procesach globalizacji. Przedsiębiorczość - Edukacja, 7, 321-332.
• Borowiec-Gabryś, M., Kilar, W., Rachwał, T. (2018). Przedsiębiorczość jako kompetencja przyszłości, W: S. Kwiatkowski (red.), Kompetencje przyszłości. Warszawa: FRSE, 68-89.
• Kalita, B. (2014). Przedsiębiorczość jako kompetencja kluczowa w procesie uczenia się przez całe życie. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, 72, 51-64.
• Kompetencje kluczowe w uczeniu się przez całe życie. Europejskie Ramy Odniesienia. (2007). Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, Luksemburg.
• Piróg, D., Rachwał, T. (2018). Comics as a tool for a narrative approach in early career counselling: theory versus empirical evidence. British Journal of Guidance & Counselling (published on-line). DOI: 10.1080/03069885.2018.1538494
• Piróg, D. (2015). Kompetencje z zakresu przedsiębiorczości: rozważania teoretyczne i ich ilustracje w obszarze szkolnictwa wyższego. Przedsiębiorczość - Edukacja, 11, 364-376.
• Piróg, D. (2015). ZAMEK. Rozpoznawanie predyspozycji zawodowych. Materiały metodyczno-informacyjne i narzędzia dla nauczycieli, doradców zawodowych, psychologów, pedagogów i rodziców. Warszawa: Nowa Era.
• Płaziak, M., Rachwał, T. (2014). The Role of Entrepreneurship in Regional Development Strategies (based on the Polish National Strategy of Regional Development 2010-2020). Europa XXI, 26, 97-110.
• Płaziak, M., Rachwał, T. (2015). "Przedsiębiorczy region" - zarys koncepcji w świetle analizy roli przedsiębiorczości w krajowej strategii rozwoju regionalnego Przedsiębiorczość - Edukacja, 11, 37-49.
• Rachwał, T. (2017a). Działalność na rzecz edukacji w zakresie przedsiębiorczości Zakładu Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Przedsiębiorczość - Edukacja, 13, 468-490.
• Rachwał, T. (2004). Cele i treści kształcenia przedsiębiorczości w szkołach ponadgimnazjalnych. W: J. Brdulak, M. Kulikowski (red.), Przedsiębiorczość stymulatorem rozwoju gospodarczego. Warszawa: Instytut Wiedzy, 263-270.
• Rachwał, T. (2005). Kształtowanie postaw u uczniów na lekcjach przedsiębiorczości. Przedsiębiorczość - Edukacja, 1, 137-144.
• Rachwał, T. (2006). Kształtowanie postaw przedsiębiorczych w edukacji szkolnej. W: B. Muchacka (red.), Szkoła w nauce i praktyce edukacyjnej, t. II. Kraków: Oficyna Wydawnicza "Impuls", Akademia Pedagogiczna w Krakowie, 427-434.
• Rachwał, T. (2017b). Entrepreneurship in School in the Conditions of the Education System Reform in Poland - a Voice in the Discussion on the Directions of Change. Przedsiębiorczość - Edukacja, 13, 330-339.
• Rachwał, T., Kudełko, J., Tracz, M., Wach, K., Kilar, W. (2008). Projekt podstawy programowej podstaw przedsiębiorczości w zakresie rozszerzonym dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Przedsiębiorczość - Edukacja, 4, 322-334.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. 2017, poz. 356).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. 2018, poz. 1679).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Dz.U. 2012, poz. 977.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 marca 2017 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. 2017, poz. 703).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U. 2018, poz. 467).
• Tracz, M., Rachwał, T. (2007). Przedmiot podstawy przedsiębiorczości - założenia realizacji a przygotowanie nauczycieli, Przedsiębiorczość - Edukacja, 3, 286-296.
• Wach, K. (2013). Edukacja na rzecz przedsiębiorczości wobec współczesnych wyzwań cywilizacyjno-gospodarczych. Przedsiębiorczość - Edukacja, 9, 246-257.
• Wach, K. (2014). Edukacja dla przedsiębiorczości: pomiędzy przedsiębiorczą pedagogiką a edukacją ekonomiczną i biznesową. Horyzonty Wychowania, 13(28), 11-31.
• Wach, K. (2015). Przedsiębiorczość jako czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego: przegląd literatury. Przedsiębiorczość - Edukacja, 11, 24-36.
• Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2006/962/WE). Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, L 394/10, 30.12.2006.
• Zioło, Z. (2006). Rola przedsiębiorczości w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki. Przedsiębiorczość - Edukacja, 2, 10-17.
• Zioło, Z. (2007). Rola przedsiębiorczości w aktywizacji gospodarczej - zarys modelu. Przedsiębiorczość - Edukacja, 3, 10-17.
• Zioło, Z. (2009). Rola przedsiębiorczości w kształtowaniu społeczeństwa informacyjnego. Przedsiębiorczość - Edukacja, 5, 10-18.
• Zioło, Z. (2012). Miejsce przedsiębiorczości w edukacji. Przedsiębiorczość - Edukacja, 8, 10-23.
• Zioło, Z. (2016). Przedsiębiorczość w rozwoju układów lokalnych. Przedsiębiorczość - Edukacja, 12, 6-17.

Identyfikatory

DOI

10.24917/20833296.14.28