Artykuł 256 § 1 kk w świetle wyrażonej w art. 42 ust. 1 Konstytucji zasady nullum crimen sine lege (certa)

• Autorzy: Adrian Romkowski

Warianty tytułu

Article 256 § 1 of Polish Criminal Code in the Perspective of Constitutional Principle Nullum Crimen Sine Lege (Certa) in Article 42.1 of the Constitution

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem artykułu jest typologiczno-wykładnicza analiza art. 256 § 1 kk w świetle wyrażonej w art. 42 ust. 1 Konstytucji zasady nullum crimen sine lege (certa), w celu udowodnienia hipotezy o niezgodności tejże regulacji ze wspomnianym unormowaniem konstytucyjnym. W artykule przedstawiono wszystkie aspekty wykładni budzących wątpliwość w perspektywie zgodności z Konstytucją znamion art. 256 § 1 kk, czyli znamion "faszystowskiego (ustroju państwa)", "innego totalitarnego ustroju państwa" oraz "nienawiści", ich interpretacji dokonując zarówno w pryzmacie wykładni językowej i systemowej, jak i także w pryzmacie dorobku piśmiennictwa i judykatury. W opracowaniu przedstawiono kompleksową analizę wypowiedzi doktryny prawniczej, orzecznictwa Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego tyczących problematyki wykładni znamion art. 256 § 1 kk, wskazując na popełniane w toku dokonywanej dotychczas analizy błędy i prezentując prawidłowy sposób interpretacji kontrowersyjnych znamion. Rezultatem przeprowadzonych badań jest wykazanie niezgodności art. 256 § 1 kk z wynikającą z art. 42 ust. 1 Konstytucji zasadą dostatecznej określoności ustawowych znamion typu czynu zabronionego. (abstrakt oryginalny)

EN

The subject of the article is a typological and interpretative analysis of article 256 § 1 of Polish criminal code in the perspective of article 42.1 of Polish Constitution (which expresses the principle nullum crimen sine lege (certa)), made in order to prove that the criminal regulation is contrary to the constitutional one. The article presents all aspects of interpretation of article 256 § 1 of the criminal code that raise doubts in the perspective of compatibility with the Constitution. The interpretation of the phrases "fascist state system", "other totalitarian state system" and "hatred" was made both linguistically and systemically, as well there were adduced all views presented on that matter both in literature and judicature of the Supreme Court and the Constitutional Tribunal. In the study were indicated errors made commonly in the process of interpretation of article 256 § 1 and also was presented the correct way of interpretation of controversial issues. The analysis showed that article 256 § 1 of the criminal code is contrary to principles resulting from article 42.1 of Constitution. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kodeks karny; Kodeks postępowania karnego; Odpowiedzialność karna; Konstytucja; Konstytucja RP

EN

Criminal Code; Code of Criminal Procedure; Criminal liability; Constitution; RP Constitution

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 44/2
• Strony: 72--95

Twórcy

autor

Adrian Romkowski

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. 1997 nr 78 poz. 483 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, Dz. U. 1997 nr 88 poz. 553 z późn. zm.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 września 1973 r., sygn. akt VI KZP 26/73, LEX nr 18637.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 1933 r., sygn. akt III K 545/33, LEX nr 389985.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 listopada 2003 r., sygn. akt SK 22/02, LEX nr 82401.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 września 2005 r., sygn. akt SK 13/05, LEX nr 165330.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 lutego 2014 r., sygn. akt SK 65/12, LEX nr 1430364.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 września 2013 r., sygn. akt II AKa 301/13, LEX nr 1422288.
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2007 r., sygn. akt IV KK 406/06, LEX nr 245307.
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 września 2011 r., sygn. akt V KK 98/11, LEX nr 950444.
• Bachmat P., Przestępstwa z art. 256 i 257 k.k. - analiza dogmatyczna i praktyka ścigania, Warszawa 2005.
• Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2017.
• Bojarski T., Publiczne propagowanie faszyzmu, [w:] L. Gardocki (red.), System Prawa Karnego. Tom 8. Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym, Warszawa 2013.
• Ćwiąkalski Z., Komentarz do art. 256, [w:] W. Wróbel (red.), A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 212-277d, Warszawa 2017.
• Duda M., Przestępstwa z nienawiści. Studium prawnokarne i kryminologiczne, Olsztyn 2016.
• Encyklopedia białych plam, Tom VI, Radom 2001.
• Dziadzio A., Wolność słowa a mowa nienawiści - dawniej i dziś, [w:] Forum Prawnicze Nr 4/2015.
• Kozakiewicz M., Różne oblicza faszyzmu we współczesnej Europie, Warszawa 2015.
• Lach A., Komentarz do art. 256, [w:] V. Konarska-Wrzosek (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2016.
• Marszał M., Faszyzm i jego oblicza, [w:] Ł. Machaj (red.), Varia doctrinalia, Wrocław 2012.
• Michalska-Warias A., Komentarz do art. 256, [w:] M. Królikowski (red.), R. Zawłocki (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 222-316, Warszawa 2017.
• Mozgawa M., Komentarz aktualizowany do art. 256 Kodeksu karnego, [w:] M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, LEX nr 10653.
• Mussolini B., Doktryna faszyzmu, przekł. S. Gniadek, P. Sandauer, Lwów 1935.
• Płeszka K., Wykładnia rozszerzająca, Warszawa 2010.
• Raglewski J., Komentarz do art. 213 kk, [w:] W. Wróbel (red.), A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 212-277d, Warszawa 2017.
• Rekomendacje 120.64-120.72 Rady Praw Człowieka ONZ z dnia 22 września 2017 r. w stosunku do Polski.
• Scheffler T., Przestępstwo publicznego propagowania faszystowskiego lub innego totalitarnego ustroju państwa (art. 256 kk). Analiza doktrynologiczna wybranych wypowiedzi piśmiennictwa i judykatury. Część ogólna, [w:] Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem 34, Nr 4/2012.
• Siwicki M., Propaganda faszyzmu, totalitaryzmu oraz akty dyskryminacji, [w:] Państwo i Prawo Nr 11/2008.
• Sturzo L., Politica e morale, Bolonia 1972.
• Wiak K., Komentarz do art. 256, [w:] A. Grześkowiak (red.), K. Wiak (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2017.
• Zieliński M., Derywacyjna koncepcja wykładni jako koncepcja zintegrowana, [w:] Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny z. 3/2006.
• Zmierczak M., Spory o istotę faszyzmu. Dzieje i krytyka., Poznań 1988.