Polska na drodze rozwoju innowacyjnej gospodarki. Wkład prof. zw. dr. hab. Leszka Żabińskiego do teorii rozwoju innowacyjnej gospodarki

• Autorzy: Anna Olejniczuk-Merta
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Od lat 60. ubiegłego wieku zachodzą w świecie zmiany technologiczne i społeczno-gospodarcze, których przebieg wskazuje na kształtowanie rozwoju opartego na innowacjach, zaś efekty z założenia mają podnosić jakości życia społeczeństwa. Zmiany te zostały zainicjowane rozwojem technologicznym i postępem w nauce, a obecnie są rozszerzane dzięki interdyscyplinarności badań oraz intensyfikacji wdrażaniu ich efektów do praktyki gospodarczej J. Schumpeter [1912], P.F. Drucker [1992], Prahalad, Krishnan [2012]. Polska weszła na tę drogę rozwoju ćwierć wieku temu wraz ze zmianą systemu społeczno-gospodarczego, urynkowieniem gospodarki i pokonaniem dużych niedoborów rynkowych. Na początku wiązało się to z zainwestowaniem w Polsce kapitału zagranicznego z krajów zachodnich, który to kapitał stanowił asumpt dla polskiego przemysłu i handlu do wprowadzania naszej gospodarki na drogę innowacyjnego rozwoju i jednocześnie uruchomił ten proces. Również import produktów z krajów zachodnich i także częściowo z Dalekiego Wschodu, wzbogacał ofertę rynkową o liczne i różnorodne dobra innowacyjne, atrakcyjne na naszym rynku oraz podnoszące poziom innowacyjności podaży dóbr i usług, zmieniających krajobraz polskiego rynku. Pierwsze lata wchodzenia polskiej gospodarki na drogę innowacyjnego rozwoju były bogate w zmiany, które Polacy dostrzegali i odczuwali na każdym kroku. Prowadzone od początku transformacji wśród Polaków badania rynku1 stworzyły podstawy do wyodrębnienia trzech etapów dochodzenia do takiej poprawy jego zaopatrzenia, którą można było uznać za spełniającą niezbędny warunek wejścia na drogę innowacyjnego rozwoju gospodarki. W pierwszym etapie Polacy dostrzegali poprawę sytuacji na rynku wyrażającą się w obecności produktów zagranicznych i ich kolorowych opakowaniach. Następnie zostały zauważone oraz odnotowane marki i produkty markowe jako symbol produktów lepszych i atrakcyjniejszych od rodzimych. Zaś w trzecim etapie występowały już w zauważalnych ilościach markowe produkty polskie jako identyfikatory, wyróżniki i gwaranty dobrej jakości produktów. Był to okres oswajania się z markami i rynkiem rządzącym się innymi kryteriami oceny, aniżeli dotychczas panujące w kraju. Okres ten można nazwać okresem skromnego, raczej bezinwestycyjnego lub niskoinwestycyjnego unowocześniania gospodarki. W kolejnych latach aż do 2003 roku odnotowano wydatny, ponad 2,5-krotny, wzrost wydatków związanych z działalnością B+R, który w 2003 roku osiągnął poziom 3897,1 min zł. Ale tym wydatkom, głownie technologicznym, nie towarzyszył niezbędny rozwój nauki utrudnienie w sferze B+R spadło w tym czasie o 13%. Liczba jednostek naukowych zmniejszyła się o 17%, a udział wydatków państwa na naukę w ogólnych wydatkach budżetu spadł z 1,6% do 1,5%, Dopiero przystąpienie Polski do Unii Europejskiej (2004 rok) przyczyniło się do zauważalnego rozwoju innowacyjnych inwestycji i innowacyjnego podejścia do kształtowania produkcji i produktów, chociaż dominacja innowacji w sferze produkcyjnej pozostała. Efekty innowacyjnego rozwoju mierzone udziałem innowacyjnej produkcji rynkowej w ogólnej wartości kreowanych innowacji w kraju do końca pierwszego dziesięciolecia XXI wieku charakteryzowały się niższym o 7%-8% udziałem innowacji rynkowych od innowacji inwestycyjnych. W świetle powyższych ogólnych charakterystyk dotychczasowego rozwoju polskiej gospodarki aktualne są dziś pytania o to, czy: polska gospodarka wystarczająco sięga po możliwości innowacyjnego rozwoju? na jakim etapie zaawansowania innowacji się znajduje? jak wiele przedsiębiorstw jest zorientowanych na innowacje? jakie strategie rozwojowe przyjmują? czy i na ile satysfakcjonujące są wyniki rozwoju innowacji w Polsce? Są to podstawowe pytania, na które powinniśmy poznać odpowiedź, chcąc ocenić kierunek rozwoju i stan innowacyjności naszej gospodarki. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Marketing; Rynek; Konsumpcja; Rozwój gospodarczy; Innowacyjność gospodarki; Postęp technologiczny; Postęp społeczny

EN

Marketing; Market; Consumption; Economic development; Innovation economy; Technological progress; Social progress

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2018
• Tom: Nowe koncepcje w nauce o marketingu i rynkach : Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Żabińskiemu
• Strony: 137--148

Twórcy

autor

Anna Olejniczuk-Merta

• Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie

Bibliografia

• Drucker P.F. (1992), Innowacja i przedsiębiorczość. Praktyka i zasady, PWE, Warszawa.
• Global Competitiveness Report (2016-2017), http://www3.weforum.org/docs/GCR2016-2017/05FullReport/TheGlobalCompetitivenessReport2016-2017_FINAL.pdf (dostęp: 12.11.2017).
• Global Innovation Barometer (2016), http://www.gereports.com/innovation-barometer (dostęp: 12.11.2017).
• Global Innovation Index (2017), http://www.wipo.int/publications/en/details.jsp?id=4193 (dostęp: 12.11.2017).
• GUS (2015a), Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2012-2014, Warszawa.
• GUS (2015b), Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2011-2015, Warszawa.
• GUS (2015c), Jakość życia w Polsce, Warszawa.
• Innovation Union Scoreboard (2016), http://www.knowledgetransferireland.com/AbouU KTI/Reports-Publications/European-Innovation-Scoreboard-2016.pdf (dostęp: 12.11.2017).
• Olejniczuk-Merta A. red. (2016), Konsumpcja w innowacyjnej gospodarce, PWE, Warszawa.
• PARP, Innowacyjna gospodarka - program na lata 2014-2020, http://www.pi.gov.pl/ PARP/chapter_86197.asp?soid=82834FB47ED741F29CDE89FDA2D842Bl (dostęp: 12.11.2017).
• Płowiec U. red. (2010), Innowacyjna Polska w Europie. Szanse i zagrożenia trwałego rozwoju, PWE, Warszawa.
• Prahalad C.H., Krishnan S. (2012), Nowa era innowacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (2017), https://www.mr.gov.pl/media/34300/SOR_2017_malyJnternet_14072017_wstepPMM.pdf (dostęp: 12.11.2017).
• Schumpeter J.A. (1912), Theorie der wirtschaftlichen Entwicklung, Leipzig, Pierersche Hofbuchdruckerei Stephan Geibel & Co., Altenburg.
• Schwabe K., Porter M.E. eds. (2008), The Global Competitiveness Report 2008-2009, World Economic Forum, Geneva.
• Zadura-Lichota P. red. (2015), Innowacyjna przedsiębiorczość w Polsce. Odkryty i ukryty potencjał polskiej innowacyjności, PARP, Warszawa.
• Żabiński L. red. (2012), Marketing produktów systemowych, PWE, Warszawa.
• Żabiński L. (2012), Challenges of Modernity and Marketing. Consumerism. Global Crisis. Innovations and Development, "Journal of Economics Management" No 9 s. 133-154.
• Żabiński L. (2013), Innowacyjne produkty systemowe i ich konsumpcja. Uwarunkowania, mechanizmy rozwoju, "Konsumpcja i Rozwój", nr 1.
• Żabiński L. (2016), Innowacyjna gospodarka [w:] A. Olejniczuk-Merta (red.), Konsumpcja w innowacyjnej gospodarce, PWE, Warszawa, s. 64.