System rachunkowości zarządczej zorientowany na zarządzanie uczelnią wyższą - studium przypadku

• Autorzy: Jacek Kalinowski

Warianty tytułu

The Management Accounting System Oriented to University Management - a Case Study

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Gotowość na zmiany to obecnie jedno z najważniejszych wyzwań, przed jakimi stają uczelnie wyższe i osoby zarządzające nimi. Efektem tego jest istotny wzrost zapotrzebowania na informacje finansowe i niefinansowe o procesach zarządzania uczelniami. W tym kontekście podstawowym elementem niezbędnym do efektywnego zarządzania uczelnią staje się odpowiednio dostosowany system rachunkowości zarządczej, którego zadaniem jest dostarczanie takich informacji. Celem artykułu jest analiza przydatności do zarządzania uczelnią wyższą systemu rachunkowości zarządczej stosowanego w Uniwersytecie Łódzkim. Dla jego realizacji zastosowano następujące jakościowe metody badawcze: analiza treści literatury przedmiotu, obserwacja uczestnicząca, wywiad swobodny, wywiad ustrukturyzowany oraz analiza przypadku. W artykule przedstawiono opinie kluczowych użytkowników tego systemu na temat jego przydatności w codziennej pracy oraz wskazano na korzyści, jakie przyniosło Uniwersytetowi Łódzkiemu jego zastosowanie. Pozwoliło to na sformułowanie wniosku o przydatności takiego rozwiązania jako przykładu w tworzeniu podobnych systemów rachunkowości zarządczej w innych uczelniach wyższych. (abstrakt oryginalny)

EN

Readiness for change is currently one of the most critical challenges that universities, and the people managing them, face today. The effect of this is a significant rise in the demand for financial and non-financial information about the management processes of universities. In this context, a suitably adapted management accounting system whose task is to provide such details becomes the fundamental element necessary for the effective management of the university. The article aims to analyze the suitability of the management accounting system for the management of a higher education system on the example of the solution applied at the University of Lodz. Five qualitative research methods were used for its implementation: a literature analysis, participant observation, free interviews, structured interviews, and a case study. The article presents the key users' opinions of the system on its usefulness in daily work, and it enumerates the benefits obtained by the University of Łódź thanks to the use of the system. It allowed us to formulate a conclusion about the applicability of this solution as an example of the creation of similar management accounting systems in other universities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rachunkowość zarządcza; System informacyjny; Szkolnictwo wyższe; Zarządzanie szkolnictwem

EN

Management accounting; Information system; Higher education; Education management

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2019
• Tom: 101
• Numer: nr 157
• Strony: 61--78

Twórcy

autor

Jacek Kalinowski

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Anderson-Gough F., Brown R. (2008), University management practices, accounting, gender and institutional denial, "Pacific Accounting Review", 20 (2), s. 94-101.
• Berry R.H. (1994), Management Accounting in Universities, CIMA, London.
• Berry P.J. (2014), Starting with ABC and finishing with XYZ: what financial reporting model best fits a faculty and why?, "Journal of Higher Education Policy & Management", 36 (3), s. 305-314.
• Bublitz B., Martin S. W. (2007), The incorporation of managerial accounting concepts into governmental organizations: the case of public universities, "Journal of Government Financial Management", Winter, s. 56-62.
• Burgess T.F., Lewis H.A., Mobbs T. (2003), Academic Workload Planning Revisited, "Higher Education" 46, s. 215-233.
• Cropper P., Cook R. (2000), Developments: Activity-Based Costing in Universities-Five Years On, "Public Money & Management", 20 (2), s. 61-68.
• Denneen J., Dretler T. (2012), The financially sustainable university, Bain & Company, Boston, MA.
• Drury C. (2004), Management and cost accounting, Thompson Learning, London.
• Estermann T., Claeys-Kulik A.L. (2013), Financially Sustainable Universities Full Costing: Progress and Practice, EUA Publications, Brussels.
• Estermann T., Pruvot E.B. (2011), Financial Sustainable Universities II, EUA Publications, Brussels.
• Estermann T., Lisi V. (2018), Accepting University Accounting Practices under Horizon Europe. A compendium of national and institutional cases, EUA Publications, Brussels.
• Goddard A., Ooi K. (1998), Activity-Based Costing and Central Overhead Cost Allocation in Universities: A Case Study, "Public Money & Management", 18 (3), s. 31-38.
• Gos W. (2013), Kalkulacja kosztów kształcenia w wyższych uczelniach, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 765. Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia", 61, s. 305-313.
• Gos W. (2014), Finansowanie działalności uczelni publicznych, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 827. Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia", 69, s. 47-56.
• Horngren Ch.T., Datar S.M., Foster G. (2003), Cost Accounting. A managerial Emphasis, Prentice Hall, Englewood Cliffs, NJ.
• Horngren Ch.T., Harrison W.T., Bamber L.S. (2005), Accounting, Prentice Hall, Englewood Cliffs, NJ.
• Hornibrook S. (2012), Policy implementation and academic workload planning in the managerial university: understanding unintended consequences, "Journal of Higher Education Policy & Management", 34 (1), s. 29-38.
• Kalinowski J. (2012), Dywersyfikacja przychodów i jej wpływ na zarządzanie kosztami w europejskich uczelniach wyższych, [w:] L. Dziawgo (red.), Rachunkowość. Dylematy praktyki gospodarczej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Kalinowski J., Gos W., Nita B. (2018), System rachunkowości w zarządzaniu finansami uczelni publicznych, Wydawnictwo Nieoczywiste, Warszawa.
• Kalinowski J., Sobieski Ś. (2010), Od systemu informatycznego do systemu informacyjnego, czyli o ewolucji świadomości na przykładzie doświadczeń Uniwersytetu Łódzkiego w latach 2002-2009, [w:] R. Knosala (red.), Komputerowo zintegrowane zarządzanie, Oficyna Wydawnicza Polskiego Zarządzania Produkcją, Opole, s. 614-621.
• Kargytė V. (2015), Application of generic quality management models in European Universities, "Management Theory & Studies for Rural Business & Infrastructure Development", 37 (3), s. 381-398.
• Koczuba-Sobieraj M., Mielczarz P. (2011), Model rachunku kosztów jednostek prowadzących działalność naukowo-dydaktyczną, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 64 (120), s. 39-65.
• Koszty kształcenia w szkołach wyższych w Polsce. Model kalkulacyjnych kosztów kształcenia (1999), Instytut Problemów Współczesnej Cywilizacji, Warszawa.
• Lutlisky I.D., Dragija M. (2012), Activity Based Costing as a means to full costing - possibilities and constraints for European Universities, "Management", 17 (1), s. 33-57.
• Łada M. (2016), Teoria legitymizacji w badaniach nad zarządzaniem uczelnią wyższą, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 420, s. 207-215.
• Miłosz H. (2003), Analiza kosztów kształcenia w szkołach wyższych, Stowarzyszenie Wspólnota Akademicka, Legnica.
• Moskwa-Bęczkowska D. (2013), Rachunek kosztów publicznych szkół wyższych w Polsce w świetle reformy szkolnictwa wyższego "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 289, s. 417-426.
• McChlery S., McKendrick J., Rolfe T. (2007), Activity-Based Management Systems in Higher Education, "Public Money & Management", 27 (5), s. 315-322.
• Nagy S.G., Kovats G., Nemeth A.O. (2014), Governance and Funding of Higher Education - International Trends and Best Practices, "Social and Behavioral Sciences" 116, s. 180-184.
• Oliver E.E. (1987), Cost Accounting. A Practical Approach, Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ.
• Ossowski M. (2009), Rachunek kosztów działań w publicznych szkołach wyższych, "Controlling i Rachunkowość Zarządcza", 2 (113), s. 20-28.
• Paewai S.R., Meyer L. H., Houston D. J. (2007), Problem Solving Academic Workloads Management: A University Response, "Higher Education Quarterly",61 (1), s. 375-390.
• Pruvot E. B., Estermann T. (2017), University Autonomy in Europe III. The Scorecard 2017, EUA Publications, Brussels.
• Sawicka B. (2013), Kalkulacja kosztów studiów niestacjonarnych na uczelniach publicznych, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 289, s. 507-516.
• Sobańska I. (2006), Rachunkowość zarządcza w uniwersytetach publicznych: z badań empirycznych, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 31 (87), s. 101-117.
• Sobańska I., Kalinowski J. (2013), Cost Management in European Universities - a Time of Change, "Social Science", 1 (83), s. 84-93.
• Sobańska I., Kalinowski J. (2017), Innowacja w zarządzaniu publicznymi uczelniami wyższymi - Kompleksowy System Informacyjny Uniwersytetu Łódzkiego, "Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia", 4 (88), s. 553-567.
• Sobańska I., Kalinowski J., Wencel A. (2018), Innowacja w zarządzaniu Uniwersytetem Łódzkim - Kompleksowy System Informacyjny (KSI) - innowacja w zarządzaniu Uniwersytetem łódzkim - koncepcja, wdrożenie, perspektywy, [w:] I. Sobańska, R. Ignatowski (red.), Łódzka Szkoła Rachunkowości w procesie transformowania systemu rachunkowości w Polsce w latach 1989-2016. Wyzwania dla praktyki i nauki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 139-178.
• Sobańska I., Szychta A., Michalak J., Michalak M. (2007), Założenia i ogólna struktura projektu systemu rachunkowości zarządczej w Uniwersytecie Łódzkim, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 36 (92), s. 71-97.
• Sobańska I., Wencel A., Kalinowski J. (2014), Project Management in Universities - Accounting Payroll on the Example of the University of Lodz, "Social Science", 1 (83), s. 45-54.
• Upping P., Oliver J. (2012), Thai public universities: modernisation of accounting practices, "Journal of Accounting & Organizational Change", 8 (3), s. 403-430.
• Urbanek P. (2015), Przesłanki i bariery budżetowania operacyjnego w uczelni publicznej, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 399, s. 477-484.
• Urbanek P., Walińska E. (2013), Wynik finansowy jako miernik dokonań uczelni publicznej, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 289, s. 546-555.
• Ustawa z 20.07.2018 Prawo o szkolnictwie wyższym, Dz.U. 2018, poz. 1668.
• Zámečník R., Výstupová L. (2014), Consequences of Changes in Public Universities Funding on Applied Financial Management Tools, "Procedia - Social and Behavioral Sciences", 109, s. 845-850.
• Frascati Manual 2015. Guidelines for Collecting and Reporting Data on Research and Experimental Development, OECD publishing, https://read.oecd-ilibrary.org/science-and-technology/frascati-manual-2015_9789264239012-en

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0013.0755