Społeczno-kulturowe aspekty zmian dzietności i ich konsekwencje dla rozwoju społeczno-gospodarczego

• Autorzy: Michał A. Michalski , Jakub Isański

Warianty tytułu

Economic Development and Social Development. Socio-cultural Aspects of Fertility Changes and their Consequences

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Reprodukcja społeczna jest warunkiem istnienia życia społecznego w wymiarze międzypokoleniowym. Składają się na nią zarówno prokreacja, jak i wychowanie członków kolejnego pokolenia przy udziale wcześniejszych generacji. Przedmiotem naszego zainteresowania będzie także społeczny kontekst tych zachowań. Uważamy, że aktualne, bardzo niskie wskaźniki dzietności charakteryzujące kraje europejskie, a szczególnie Polskę, są skutkiem wielu procesów społeczno-kulturowych, które przedstawimy poniżej. Już na wstępie także zaznaczamy, że aktualny poziom dzietności stanie się w przyszłości przyczyną szeregu przemian społecznych, kulturowych, ekonomicznych. W tym więc znaczeniu celem naszego artykułu jest dokonanie diagnozy istniejącego stanu - przemian dzietności - oraz przedstawienie na tej podstawie prognoz dotyczących przyszłości. (fragment tekstu)

EN

Thesis: Present-day radical fertility changes are determined by socio-cultural factors and will have consequences for the economy and its development potential.
Current changes in the fertility rate in Poland are the subject of many discussions and arguments. It means that, among the challenges for researchers, firstly, they have to understand the background to this issue and identify the factors influencing procreative decisions. Secondly, they should demonstrate how population growth changes and will change society, and the economy in particular. Our paper analyzes the mentioned research problem by engaging tools from sociology and cultural studies to examine the influence of norms, values, beliefs, attitudes and behaviours on the changing level of birth rate and its economic consequences for the current and future functioning of the social order. The purpose of the analyses is to deepen and compare the results of findings from such disciplines as demography, statistics and economics, and present them against a background of socio-cultural transformations, which seem to be very important in the context of Polish females and males making procreative decisions. Additionally, the paper presents links between fertility and economic development, which often seem to be ignored or underestimated. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Płodność; Rozwój społeczno-gospodarczy; Przemiany demograficzne; Uwarunkowania społeczno-kulturowe

EN

Fertility; Social economic development; Demographic transformation; Social and cultural condition

• Czasopismo: Annales : etyka w życiu gospodarczym
• Rocznik: 2018
• Tom: 21
• Numer: nr 1
• Strony: 69--88

Twórcy

autor

Michał A. Michalski

• Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland

autor

Jakub Isański

• Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland

Bibliografia

• Atlas demograficzny Polski, red. D. Rogalińska, D. Szałtys, Główny Urząd Statystyczny, Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy, Departament Badań Regionalnych i Środowiska, Urząd Statystyczny w Olsztynie, Druk Zakładu Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2017.
• Badora B., Wydatki rodziców na edukację dzieci w roku szkolnym 2016/2017, Raport z badań Centrum Badania Opinii Społecznej 2016, http://cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_157_16.PDF.
• Balcerzak-Paradowska B., Założenia umowy społecznej w zakresie polityki rodzinnej [w:] Umowa społeczna, red. J. Wratny, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2006.
• Baskerville S., Freedom and the Family: The Family Crisis and the Future of Western Civilization, "Humanitas" 2009, Vol. XXII, nr 1 i 2, s. 168-184.
• Baudrillard J., Społeczeństwo konsumpcyjne, tłum. S. Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2006.
• Bauman Z., Płynna nowoczesność, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 2009.
• Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, tłum. S. Cieśla, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002.
• Becker G.S., Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich, tłum. H. Hagemajerowa, K. Hagemajer, PWN, Warszawa 1990.
• Becker G.S., The Role of the Family in Modern Economic Life [w:] The Family in the New Millenium: World Voices Supporting the 'Natural' Clan, tom 1, red. A.S. Loveless, T.B. Holman, Praeger Press, Westport 2007.
• Bloom D.E., D. Canning, J. Sevilla, The Demographic Dividend. A New Perspective on the Economic Consequences of Population Change, Rand, Santa Monica 2003.
• Boguszewski R., Polacy o rozwodach, komunikat z badań Centrum Badania Opinii Społecznej 2013, http://cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_036_13.PDF.
• Cavanaugh W.T., Pożarci. Gospodarka a powołanie chrześcijańskie, Fronda, Warszawa 2010.
• Cowan R.S., The "Industrial Revolution" in the Home: Household Technology and Social Change in the 20th Century, "Technology and Culture" 1976, Vol. 17, nr 1, s. 1-23.
• Cybulska A., Praca za granicą, komunikat z badań Centrum Badania Opinii Społeczne, 2016, http://cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_175_16.PDF.
• Diagnoza problemów i pozytywnego potencjału młodzieży (projekt badawczy), Instytut Profilaktyki Zintegrowanej (wrzesień 2010 - grudzień 2012), http://www.program.archipelagskarbow.eu/_media/aktualnosci:warszawa:wyniki_badan_ipzin_sejm_2013.04.19.pdf.
• Esping-Andersen G., Społeczne podstawy gospodarki postindustrialnej, tłum. R. Włoch, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP w Warszawie, Warszawa 2010.
• Fel S., Oswalda von Nell-Breuninga koncepcja ładu społeczno-gospodarczego, Wydawnictwo KUL, Lublin 2007.
• Fertility statistics, Eurostat, http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Fertility_statistics.
• Filek J., Wprowadzenie do etyki biznesu, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2004.
• Fogel R.W., Catching up with the Economy, "The American Economic Review" 1999, Vol. 89, nr 1, s. 1-21.
• Fukuyama F., Wielki Wstrząs. Natura ludzka a odbudowa porządku społecznego, Bertelsmann Media, Warszawa 2000.
• Godłów-Legiędź J., Współczesna ekonomia. Ku nowemu paradygmatowi, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
• Holzer J.Z., Demografia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1999.
• Kołodko G.W., Droga do teraz, Prószyński i S-ka, Warszawa 2014.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483).
• Kopytoff I., Kulturowa biografia rzeczy - utowarowienie jako proces [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, red. M. Kempny, E. Nowicka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
• Kuznets S., Population, Income and Capital, "International Social Science Bulletin" 1954, Vol. VI, nr 2, s. 165-170.
• Lal D., Ludność i długoterminowy wzrost ekonomiczny w Indiach [w:] Ludność. Największe bogactwo świata, red. B.S. Mitra, tłum. K. Pajer, PAFERE i Wydawnictwo Prohibita, Warszawa 2010.
• Martin J., E. Whitehouse, The conflict between generations: Fact or fiction?, OECD Observer, oecdobserver.org:_Fact_or_fiction_.html.
• Merton R.K., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. E. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski, PWN, Warszawa 1982.
• Młodzież 2016, Raport CBOS i Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa 2016.
• Niska Dzietność w Polsce w kontekście percepcji Polaków. Diagnoza społeczna 2013, red. I.E. Kotowska, Warszawa 2014.
• Polska 1989-2014, red. H. Dmochowska, Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.
• Poznański K., Obłęd reform. Wyprzedaż Polski, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 2001.
• Pratley P., Etyka w biznesie, tłum. M. Albigowski, Wydawnictwo Gebethner i S-ka, Warszawa 1998.
• Prognoza ludności na lata 2014-2050, red. M. Waligórska, Z. Kostrzewa, M. Potyra, L. Rutkowska, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2014, www.stat.gov.
• Raport Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego (American Psychological Association) na temat seksualizacji dziewcząt, 2013, www.twojasprawa.org.
• Roguska B., Ocena programu "Rodzina 500+" po blisko roku od jego wprowadzenia, Komunikat z badań Centrum Badania Opinii Społecznej nr 36/2017, www.cbos.pl.
• Simon J.L., Więcej ludzi to większy dobrobyt, czystsze środowisko, dostatek zasobów naturalnych, [w:] Ludność. Największe bogactwo świata, red. B.S. Mitra, tłum. K. Pajer, PAFERE i Wydawnictwo Prohibita, Warszawa 2010.
• Słownik Języka Polskiego, http://sjp.pwn.pl/sjp/indywiduacja;2561472.
• Spengler D.P., It's Not the End of the World. It's Just the End of You. The Great Extinction of the Nations, RVP Publishers, New York 2011.
• Stańczak J., K. Stelmach, M. Urbanowicz, Małżeństwa oraz dzietność w Polsce, GUS 2016.
• Szukalski P., Czy w Polsce nastąpi powrót do prostej zastępowalności pokoleń?, "Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica" 2009, nr 231, http://hdl.handle.net/11089/4160.
• Szukalski P., Czym jest solidarność międzypokoleniowa? [w:] Jakość życia seniorów w XXI wieku z perspektywy polityki społecznej, red. D. Kałuża, P. Szukalski, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź 2010.
• The Resourceful Earth. A Response to Global 2000, red. J.L. Simon, H. Kahn, Basil Blackwell, Oxford 1984.
• Tyszka Z., A. Wachowiak, Podstawowe pojęcia i zagadnienia socjologii rodziny, Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. A. Cieszkowskiego, Poznań 1997.
• Ulgi podatkowe i świadczenia rodzinne w UE, Raport PriceWaterHouseCoopers, listopad 2015.
• Vademecum skutecznej profilaktyki problemów młodzieży, red. S. Grzelak, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2015.
• Woźniak M.G., Współczesne niedostosowania instytucjonalne z perspektywy wyzwań rozwojowych Polski, "Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy" 2017, nr 50 (2), DOI:10.15584/nsawg.2017.2.1.
• Zamagni S., Rodzina jako podmiot gospodarczy, "Społeczeństwo" 2003, nr 2 (54).
• Ziółkowski M., Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego, Humaniora, Poznań 2000.

Identyfikatory

DOI

10.18778/1899-2226.21.1.06