Prawne aspekty konfliktu zbrojnego na Ukrainie jako przykład wojny hybrydowej

• Autorzy: Paweł Ochman , Jakub Wojas

Warianty tytułu

The Legal Aspects of the Armed Conflict in Ukraine as an Example of a Hybrid War

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Od czasu agresji rosyjskiej na Krym, a następnie na Donbas zarówno w mediach, jak i w dyskursie naukowym i debacie publicznej na całym świecie niezwykle popularne stało się określenie "wojna hybrydowa". Pojęcie to znalazło się pośród głównych terminów stosowanych do opisu konfliktu na Ukrainie i jest używane obecnie nie tylko przez dziennikarzy, ale też czołowych polityków na całym świecie. Celem artykułu jest próba zastanowienia się, na ile uprawnione jest posługiwanie się tym pojęciem w odniesieniu do toczącego się od lutego 2014 r. konfliktu zbrojnego na terytorium Ukrainy. Z tego względu w pracy poruszone zostaną kwestie związane z definicją wojny hybrydowej. Wskazane zostaną także cechy tego typu konfliktów zbrojnych, a następnie przeanalizowana wojna na Ukrainie pod kątem występowania wyróżnionych elementów konstytutywnych. Szczególny nacisk położono na aspekty związane z funkcjonowaniem Donieckiej Republiki Ludowej (DRL) oraz Ługańskiej Republiki Ludowej (ŁRL) i ich zależności od Federacji Rosyjskiej. Zdaniem autorów można je poczytywać za jedne z modelowych przykładów działania agresora przez pośrednika (proxy war), a przez to za najważniejszy dowód świadczący o hybrydowości konfliktu na Ukrainie. W tym miejscu omówione zostaną kwestie związane z przypisaniem Rosji odpowiedzialności za działania tych samozwańczych republik wraz z analizą, na ile jest możliwe uniknięcie szkodliwych skutków związanych z hybrydowością tego konfliktu. (fragment tekstu)

EN

The term 'hybrid war' has not been defi ned in the public international law. However, it is commonly used in the media, by politicians and also by academics in scientifi c discourses. The article raises the question of whether it is justifi ed to use the term ʻhybrid war' in reference to the military confl ict in Ukraine. The authors scrutinise to what extent the situation in Ukraine meets the criteria of a ʻhybrid war'. Therefore, they try to define the term and describe its distinctive characteristics. Then, successive developments in Ukraine are analysed and compared with the characteristics. The article focuses on the role of the Dontsk People's Republic and Luhansk People's Republic, and their dependence on the Russian Federation. According to the authors, they are examples of actions conducted by proxies - the so called proxy war. This is the most important proof of the hybrid nature of the conflict in Ukraine. The authors also consider the responsibility of Russia for the actions of these separatist republics and wonder how to prevent the consequences of this conflict. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Międzynarodowe stosunki polityczne; Konflikty zbrojne; Wojna hybrydowa; Prawo międzynarodowe

EN

International political relations; Armed conflicts; Hybrid war; International law

• Czasopismo: Sprawy Międzynarodowe
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 1
• Strony: 283--302

Twórcy

autor

Paweł Ochman

• Uniwersytet Jagielloński

autor

Jakub Wojas

• Europejski Instytut Studiów Międzynarodowych w Bytomiu

Bibliografia

• "Bohater Noworosji" rezygnuje. Striełkow już nie jest szefem obrony Donbasu, TVN24, www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/bohater-noworosji-rezygnuje-strielkow-juz-nie-jestszefem-obrony-donbasu,459093.html.
• "Polowanie" w Donbasie. Lider rebeliantów "ścigany przez rosyjskie służby specjalne", TVN24, www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/sbu-ujawnia-rosyjskie-sluzby-likwidujadowodcow-rebeliantow,547597.html.
• Balcerzak M., Odpowiedzialność państwa-strony Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności: studium prawnomiędzynarodowe, TTNOiK. Dom Ogranizatora, Toruń 2013.
• Bierzanek R., Symonides J., Prawo międzynarodowe publiczne, Wydawawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2004.
• Burlakowa W., Nestrašnyj sud. Kak ukrainskaâ Femida ʻkaraet separatistov, Antikor, http://antikor.com.ua/articles/68825-nestrashnyj_sud._kak_ukrainskaja_femida_karaet_separatistov.
• Dramatyczny stenogram ws. Krymu. "My ich wyślemy na śmierć", Wirtualna Polska, https://wiadomosci.wp.pl/dramatyczny-stenogram-ws-krymu-my-ich-wyslemy-na-smierc-6025262095110785a.
• Gawęda M., Siły Zbrojne "Noworosji". W kierunku zwasalizowanej armii regularnej, Defence24, www.defence24.pl/185935,sily-zbrojne-noworosji-w-kierunku-zwasalizowanej-armiiregularnej.
• GPU obnarodovala zapisi telefonnyh razgovorov sovetnika prezidenta RF Glazʻeva otnositel' no plana, "Novorossiâˮ, 112ua, https://112.ua/glavnye-novosti/gpu-obnarodovala-zapisi -telefonnyh-razgovorov-sovetnika-prezidenta-rf-glazeva-otnositelno-plana-novorossiya-333576.html.
• Hoffman F.G., Confl ict in the 21st Century: The Rise of Hybrid Wars, Potomac Institute for Policy Studies, Arlington, VA 2007.
• Hoffman F.G., Lessons from Lebanon: Hezbollah and Hybrid Wars, Foreign Policy Research Institute, www.fpri.org/article/2006/08/lessons-from-lebanon-hezbollah-and-hybrid-wars.
• Hoffman F.G., On Not-So-New Warfare: Politicale Warfare vs. Hybrid Threats, https://warontherocks.com/2014/07/on-not-so-new-warfare-political-warfare-vs-hybrid-threats/.
• Janusz-Pawletta B., Separatystyczne dążenia Naddniestrza, Abchazji i Osetii Południowej a prawo międzynarodowe, "Bezpieczeństwo Narodowe" 2006, nr 2.
• Kleczkowska A., Wojna hybrydowa - uwagi z perspektywy prawa międzynarodowego publicznego, "Sprawy Międzynarodowe" 2015, nr 2.
• Konończuk W., Wilk A., Eskalacja starć w Donbasie, Ośrodek Studiów Wschodnich, www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2015-01-21/eskalacja-starc-w-donbasie.
• Kosior C., Potencjał militarny Ukrainy w obliczu rosyjskiej agresji, Ośrodek Analiz Strategicz nych, https://oaspl.org/2015/06/23/potencjal-militarny-ukrainy-w-obliczu-rosyjskiej-agresji.
• Kozacy ogłaszają nową republikę na wschodzie Ukrainy. Atakują siły rządowe, są zabici i ranni, "Gazeta Wyborcza", http://wyborcza.pl/1,76842,16809315,Kozacy_oglaszaja_nowa_republike_na_wschodzie_Ukrainy_.html.
• Kraj K., Wojny asymetryczne czy miatieżewojna Jewgienija Messnera zagrożeniem dla bezpieczeństwa w XXI wieku, "Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka" 2012, nr 3.
• Kubiak K., RAPORT-wto 04/2014 - Utrata Krymu, Raport Wojsko - Technika - Obronność, www.altair.com.pl/magazines/article?article_id=5150.
• Kuczyński G., Własne KGB i "Beria z Naddniestrza". Już wiadomo, co Rosja planuje w Donbasie?, TVN24, www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/wlasne-kgb-i-beria-z-naddniestrzajuz-wiadomo-co-rosja-planuje-w-donbasie,451803.html.
• Legucka A., Perspektywa zamrożenia konfl iktu w Donbasie, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, "Biuletyn PISM", 1 III 2017, nr 21, www.pism.pl/publikacje/biuletyn/nr-21-1463.
• Media freedom situation in Crimea, Ukraine, at all-time low, OSCE Representative says, Organisation for Security and Co-operation in Europe, www.osce.org/fom/143861.
• Menkiszak M., Sadowski R., Żochowski P., Rosyjska interwencja zbrojna we wschodniej Ukrainie, Ośrodek Studiów Wschodnich, www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2014-09-03/rosyjska-interwencja-zbrojna-we-wschodniej-ukrainie.
• Miesnier J.E., Wsiemirnaja miatieżewojna, Żukowskij-Moskwa 2004.
• Mikulska M., Separatystyczne republiki na Ukrainie uznane za organizacje terrorystyczne, "Rzeczpospolita", www.rp.pl/artykul/1110516-Separatystyczne-republiki-na-Ukrainie-uznane-za-organizacje-terrorystyczne.html.
• Ochmann P., Wojas J., Współczesne znaczenie aktu wypowiedzenia wojny w kontekście konfliktu na wschodzie Ukrainy, "Sprawy Międzynarodowe" 2015, nr 4.
• Parlament Ukrainy uchwalił ustawę o reintegracji Donbasu. "Rosja agresorem", bankier.pl, www.bankier.pl/wiadomosc/Parlament-Ukrainy-uchwalil-ustawe-o-reintegracji-Donbasu-Rosja-agresorem-4016852.html.
• Pełna gotowość bojowa w "donieckiej republice". Bunt Kozaków przyspieszy wojnę?, TVN24, www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/donbas-mobilizacja-rebeliantow-oddzialy-wpelnej-gotowosci-bojowej,531592.html.
• Piechal T., Republiki wojenne w Donbasie rok po wybuchu konfl iktu, Ośrodek Studiów Wschodnich, www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2015-06-17/republiki-wojenne-w-donbasie-rok-po-wybuchu-konfliktu.
• Regina-Zacharski J., Analityczne defi nicje wojny, "Studia Geopolitica" 2010/2011, R. 1, http://geopolityka.org/analizy/jacek-reginia-zacharski-analityczne-defi nicje-wojny.
• Regina-Zacharski J., Ukraina 2014-2015: wojna (nie)hybrydowa, "Zeszyty Naukowe AON" 2015, vol. 100, nr 3.
• Russia and the Separatists in Eastern Ukraine, Crisis Group Europe and Central Asia Briefing, No. 79, 5 February 2016, www.crisisgroup.org/en/regions/europe/ukraine/b079-russia-and-the-separatists-in-eastern-ukraine.aspx.
• Srogosz T., Status prawny nieoznakowanych żołnierzy w wojnie hybrydowej, "Sprawy Międzynarodowe" 2015, nr 4.
• Sun Tzu, Sun Pin, Sztuka wojny, tłum. D. Bakalarz, Helion, Gliwice 2004.
• Sykulski L., Wojny buntownicze - wprowadzenie do koncepcji Jewgienija Messnera, "Przegląd Geopolityczny" 2015, nr 11.
• Ukraina apeluje o uznanie separatystycznych republik za organizacje terrorystyczne, Telewizja Republika, http://telewizjarepublika.pl/ukraina-apeluje-o-uznanie-separatystycznych-republik-za-organizacje-terrorystyczne,15952.html.
• Ukraina: rossijskie vojska tak i ne ušli iz-pod Hersona, BCC News Russian www.bbc.com/russian/international/2014/12/141210_russian_military_kherson.
• W "Ługańskiej Republice Ludowej" narasta bunt. Apelują do Rosji, by "zrobiła porządek", TVN24, www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/w-luganskiej-republice-ludowej-narasta-bunt-kozacy-apeluja-do-wladimira-putina,503690.html.
• Wąsowski K., Istota i uniwersalność rosyjskiego modelu wojny hybrydowej, "Sprawy Międzynarodowe" 2015, nr 2.
• Wierczyńska K., Odpowiedzialność państwa za ekstraterytorialne naruszenia prawa międzynarodowego w świetle decyzji i orzeczeń ETPCz, "Europejski Przegląd Sądowy", VI 2008.
• Wilk A., Ukraińska operacja antyterrorystyczna w Kramatorsku i Słowiańsku - gra pozorów?, Ośrodek Studiów Wschodnich, www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2014-05-08/ukrainska-operacja-antyterrorystyczna-w-kramatorsku-i-slowiansku-gra.
• Wilk A., Olszański T.A., Górecki W., Porozumienie mińskie - rok gry pozorów, www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2016-02-10/porozumienie-minskie-rok-gry-pozorow.
• Willisamson Murray M., Mansoor P.R., Hybrid Warfare: Fighting Complex Opponets from the Ancient World to the Present, Cambridge University Press, Cambridge 2012.