Subiektywność w opiniach biegłych sądowych - prawne, etyczne i psychologiczne aspekty

• Autorzy: Barbara Leśniak , Marek Leśniak

Warianty tytułu

Subjectivity in Forensic Expert' Opinions - Law, Ethical and Psychological Aspects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Autorzy prezentują przegląd badań empirycznych dotyczących wpływu psychologicznych uwarunkowań na decyzje podejmowane przez biegłych sądowych. Czynniki te często wiążą się z pochodzącymi z zewnątrz kontekstualnymi nastawieniami oraz aktualnie stosowanymi standardami w zakresie metod używanych przez biegłych. Dotyczy to nie tylko metod opartych na badaniach porównawczych. Występują nawet sytuacje, w których pojawiają się różne interpretacje nawet odnośnie tego samego materiału genetycznego. Jest to jedna z przyczyn występowania coraz większej liczby błędów ekspertów z zakresu nauk sądowych. Autorzy omawiają prawne i etyczne aspekty prezentowanych badań. Porównują aktywność amerykańskich instytucji, mającą na celu zminimalizowanie błędów popełnianych przez ekspertów sądowych z destrukcyjną biernością wobec tych problemów w Polsce. Jako przykład uzasadniający taką tezę wskazują raport przygotowany we wrześniu 2016 roku dla prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Na koniec autorzy formułują sugestie odnośnie najważniejszych zmian niezbędnych w polskiej praktyce opiniodawczej.(abstrakt oryginalny)

EN

The paper presents the review of empirical researches into influences psychological conditions on forensic experts' decisions. The factors are often connected with extraneous contextual biases and current standards of methods using by experts (it concerns not only feature-comparison methods but it even occurs that various interpretations of the same biological genetic are considered). It increases the frequency of experts' errors. The authors discuss law and ethical aspects of presented empirical findings. They compare American institutions' activity designated to minimize the scale of this kind of mistakes with Polish destructive inactivity in this area. The report to the American president (prepared by Presedent's Council of Advisors on Science and Technology in 2016) as a example of the thesis is given. Finally the authors make suggestions about changes that they are essential to change the Polish forensic experts' practice.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sądownictwo; Podejmowanie decyzji; Badania empiryczne

EN

Judicature; Decision making; Empirical researches

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2018
• Numer: z. 131 Zarządzanie współczesną organizacją
• Strony: 287--297

Twórcy

autor

Barbara Leśniak

• Uniwersytet Śląski

autor

Marek Leśniak

• Uniwersytet Śląski

Bibliografia

• 1. Borkowska, A. (2013 marzec). Psychologiczne aspekty decyzji podejmowanych przez biegłych. Referat wygłoszony w trakcie II Sympozjum Oddziałów Psychiatrii Sadowej w Spale.
• 2. Brzeziński, J., Chyrowicz, B., Poznaniak, W., Toeplitz-Winiewska, M. (2009). Etyka zawodu psychologa. Warszawa: PWN.
• 3. Dror, I.E., Chartlon, D., Péron, A.E. (2006). Contextual information renders experts vulnerable to making erroneous identification. Forensic Science International, 156, 74-78.
• 4. Dror, I.E., Hampikian, G. (2011), Subjectivity and bias in forensic DNA mixture interpretation, Science and Jusicte, 52, 204-208
• 5. Gierowski, J.K. (1989). Motywacja zabójstw. Kraków: Wydawnictwo AM.
• 6. Jaracz, M., Borkowska, A. (2010). Podejmowanie decyzji w świetle badań neurobiologicznych i teorii psychologicznych. Psychiatria, 7, 2, 68-73.
• 7. Mnookin, J.L. , Cole, S.A., Dror, I.E., Fisher, B.A.J., Houck, M., Inman, K., Kaye, D.H., Koehler, J.J., Langenburg, G., Risinger, D.M., Rudin, N., Siegel, J., Stoney, D.A. (2011). The need for research culture in the forensic sciences. Faculty Working Paper, 26, 1-10, Northwestern University School of Law Scholarly Commons, http://scholarlycommons. law.northwestern.edu/facultyworkingpapers/26, 2016.12.15.
• 8. Langenburg, G., Champoda, Ch, Wertheima, K. (2009). Testing for potential contextual bias effects during the verification stage of the ACE-V methodology when conducting fingerprint comparison. Journal of Forensic Science, 54(3), 571-582.
• 9. Leśniak, M. (2012). Wartość dowodowa opinii pismoznawczej. Pińczów: B.S.Training.
• 10. Leśniak, M., Ławrentjew, S. (2014). Przesłanki wpisu na listę biegłych zakresu badań dokumentów w sądach okręgowych w Częstochowie, Gliwicach i Katowicach - analiza praktyki. W R. Cieśla (red.), Dokument i jego badania. Wrocław: Katedra Kryminalistyki Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
• 11. Lotus, E.F. (1996). Eyewitness testimony. Cambridge: Harvard University Press.
• 12. President's Council of Advisors on Science and Technology (2017). Raport to the President. Forensic Science in Criminal Courts: Ensuring Scientific Validity of Feature-Comaparison Methods. Executive Office of the President, www.whitehouse.gov, 15.12.2017.
• 13. Moszczyński, J. (2009). Obszary subiektywizmu w badaniach identyfikacyjnych - wybrane zagadnienia. W J. Kasprzak, B. Młodziejowski (red.), Kryminalistyka i inne nauko pomostowe w postępowaniu karnym. Olsztyn: Print Group.
• 14. Widła, T. (1992). Ocena dowodu z opinii biegłego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• 15. Wójcikiewicz, J. (2009). Temida nad mikroskopem. Judykatura wobec dowodu naukowego. Toruń: Dom Organizatora.

Identyfikatory

DOI

10.29119/1641-3466.2018.131.22