Wpływ czynników makroekonomicznych na skalę i dynamikę upadłości przedsiębiorstw w gospodarce polskiej i w województwie kujawsko-pomorskim

• Autorzy: Jarosław Krajewski , Andrzej Tokarski , Maciej Tokarski

Warianty tytułu

The Impact of Macroeconomic Factors on the Scale and Dynamics of Bankruptcy of Companies in Polish Economy and in Kujawsko-Pomorskie Province

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest dokonanie analizy czynników makroekonomicznych wpływających na skalę oraz dynamikę upadłości przedsiębiorstw w gospodarce polskiej oraz w województwie kujawsko-pomorskim, w latach 2001-2015. Zjawisko upadłości jest ściśle związane z uwarunkowaniami makroekonomicznymi, w których powstają i funkcjonują podmioty gospodarcze. Jako determinanty skali upadłości można przyjąć takie parametry makroekonomiczne, jak: liczba przedsiębiorstw zarejestrowanych w systemie REGON, stopa wzrostu PKB, stopa bezrobocia, stopa inflacji itp. W przeprowadzonym badaniu jako zmienna objaśniana wykorzystana została liczba ogłoszonych upadłości przedsiębiorstw w Polsce w danym roku. Podstawową metodą badawczą zastosowaną w artykule jest ekonometryczna analiza czynników makroekonomicznych, wpływających na upadłość przedsiębiorstw w gospodarce polskiej oraz województwie kujawsko-pomorskim. Ponadto zastosowano również analizę opisową. Wykorzystano do tego obowiązujące przepisy prawa oraz literaturę przedmiotu z zakresu upadłości przedsiębiorstw. Oszacowane parametry modeli wykazały, że liczba upadłości w Polsce jest silnie determinowana przez wiele parametrów makroekonomicznych gospodarki. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć: liczbę bezrobotnych, stopę inflacji, współczynnik rentowności brutto przedsiębiorstw, akumulację, kurs dolara oraz eksport. Natomiast w województwie kujawsko-pomorskim jest silnie uwarunkowana przez: regionalne PKB, kurs euro i stopę procentową. Istotne okazało się również występowanie w analizowanych danych trendu liniowego. Determinantami wspólnymi okazały się jedynie stopa procentowa i różne kursy walut. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper examines macroeconomic factors that impact the scale and dynamics of business bankruptcies in the Polish economy and in Kujawsko-Pomorskie Province over the period 2001-2015. Bankruptcy is closely linked with macroeconomic circumstances, in which companies are established and in which they operate. As determinants of the scale of bankruptcies we can use macroeconomic parameters, such as: the number of companies registered in the REGON system, GDP growth rate, unemployment rate, rate of inflation, etc. In the study we used the number of declared bankruptcies of companies in a given year in Poland as a dependent variable. The basic research method applied in the paper is the econometric analysis of macroeconomic factors that impact the bankruptcy of businesses in the Polish economy and in Kujawsko-Pomorskie Province. In addition, we also used the descriptive analysis. We based our study on binding legal regulations and literature in the field of bankruptcy of companies. Estimated parameters of the model demonstrate that the number of bankruptcies in Poland is strongly dependent on a number of macroeconomic parameters. The most important of them include: the size of unemployed population, inflation rate, gross profitability ratio of companies, U.S. dollar exchange rate, and exports. In the Kujawsko-Pomorskie Province it is strongly conditioned by: regional GDP, euro exchange rate, and the interest rate. Linear trend in analysed data also turned out to be relevant. Common determinants included only the interest rate and different exchange rates. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Upadłość przedsiębiorstwa; Uwarunkowania makroekonomiczne; Gospodarka; Zmienna objaśniana

EN

Enterprise bankruptcy; Macroeconomic conditions; Economy; Endogenous variable

• Czasopismo: Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2019
• Numer: z. 172
• Strony: 101--122

Twórcy

autor

Jarosław Krajewski

• Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu

autor

Andrzej Tokarski

• Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu

autor

Maciej Tokarski

• Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu

Bibliografia

• Aczel A. D. [2012], Complete Busines Statistics , Wohl Publishing, Morristown NY.
• Adamska A., Mączyńska E. [2013], Upadłości, bankructwa i naprawa przedsiębiorstw. Wybrane zagadnienia, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Aghion P., Hart O., Moore J. [1992], The Economics of Bankruptcy Reform , "Journal of Law, Economics and Organization", no. 8, s. 523-524.
• Aghion P., Hart O., Moore J. [1995], Insolvency Reform in the UK: A Revised Proposal, Insolvency Law & Practice, no. 11, s. 67-74.
• Altman E. I. [1968], Financial Ratios, Discriminant Analysis, and Prediction of Corporate Bankruptcy , "Journal of Finance", no. 23, s. 589-609.
• Altman E. I. [1984], A Further Empirical Investigation of the Bankruptcy Cost Question , "Journal of Finance", no. 39, s. 1067-1089.
• Altman E. I. [1986], Bankruptcy and Reorganization , w: Handbook of corporate finance , John Wiley & Sons, New York.
• Altman E. I., Eberhart A. C., Aggarwal R. [1999], The Equity Performance of Firms Emerging from Bankruptcy, "Journal of Finance", 54, s. 1855-1868.
• Altman E. I., Hotchkiss E. [2006], Corporate Financial Distress and Bankruptcy - Predict and Avoid Bankruptcy, Analyze and Invest in Distress Debt", 3th ed., JohnWiley & Sons, New Jersey.
• Antoniewicz P. [2015], Bankructwa i upadłości przedsiębiorstw , Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
• Babiarz-Mikulska K., Czapracka A., Morawska S. [2012], Ocena efektywności procedur upadłościowych wobec przedsiębiorców. Aspekty prawne, ekonomiczne i organizacyjne , Difin, Warszawa.
• Beaver W. H. [1966], Financial Ratios as Predictors of Failures in Empirical Research in Accounting, Selected Studies, supplement to the "Journal of Accounting Research", Autumn, s. 91-101.
• Beaver W. H. [1968], Market Prices, Financial Ratios, and the Prediction of Failure , "Journal of Accounting Research", no 6, s. 179-192.
• Beaver W. H., McNichols M. F., Rhie J. [2005], Have Financial Statements Become Less Informative? Evidence from the Ability of Financial Ratios to Predict Bankruptcy , "Review of Accounting Studies", no 10, s. 93-122.
• Bernhardsen E. [2005], A Model of Bankruptcy Prediction , Working Paper, Oslo, Norges Bank.
• Bieniasz A., Gołasz Z. [2014], Makroekonomiczne uwarunkowania upadłości przedsiębiorstw w Polsce, "Journal of Agribusiness and Rural Development", 4 (34).
• Bliss R. R. [2003], Bankruptcy Law and Large Complex Financial Organization, "A Primer Economic Perspectives", no 10, Federal Reserve Bank of Chicago.
• Bris A., Welch I., Zhu N. [2006], The Cost of Bankruptcy: Chapter 7 Liquidation Versus Chapter 11 Renegotiation, "Journal of Finance", no 56, s. 1253-1303.
• Campbell S. V. [1996], Predicting the bankruptcy decision, "Accounting Horizons", no. 10, s. 12-25.
• Dec P. [2016], Demografia przedsiębiorstw - analiza ilościowa upadłości w Polsce i na świecie , "Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstw", nr 1.
• Eberhart A. C., Moore W. T., Roenfeldt R. L. [1990], Security Pricing and Deviations from Absolute Priority Rule in Bankruptcy Proceedings, "Journal of Finance", 45, s. 1457-1469.
• Eckbo B. E., Thorburn K. S. [2003], Control benefits and CEO Discipline in Automatic Bankruptcy Auctions , "Journal of Financial Economics", no. 69, s. 227-258.
• Franks J., Sussman O. [1999], Financial Innovations and Corporate Insolvency, Mimeo, London Business School.
• Gilson S. C. [1990], Bankruptcy, Boards, Banks, and Blockholders: Evidence on Changes in Corporate Ownership and Control When Firms Default, "Journal of Financial Economics", no. 26,s. 355-387.
• Gilson S. C. [1997], Transactions Costs and Capital Structure Choice: Evidence from Financially Distressed Firms , "Journal of Finance", no. 52, s. 161-196.
• Gilson S. C., Kose J., Lang L. H. [1990], Troubled Debt Restructurings: An Empirical Analysis of Private Reorganization of Firms in Default, "Journal of Financial Economics", no. 26, s. 315-353.
• Greene W. H. [2008], Econometric Analysis , Pearson Education, New Jersey.
• Hadasik D. [1998], Upadłość przedsiębiorstw w Polsce i metody jej prognozowania, "Zeszyty Naukowe, Seria II, Prace habilitacyjne", z. 153, AE Poznań.
• Hart O. [2000], Different Approaches to Bankruptcy , Harvard Institute of Economic Research, Discussion Paper, no. 1903.
• Hotchkiss E. S. [1995], Post-Bankruptcy Performance and Management Turnover, "Journal of Finance", 50, s. 3-21.
• Hudson J. (1986), An Analysis of Company Liquidations, "Journal of Applied Economics", 18, s. 219-35.
• Korol T. [2008a], Prognozowanie upadłości firm z wykorzystaniem zmiennych makroekonomicznych, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 9 (1209), s. 109-115.
• Korol T. [2008b], System ostrzegania przedsiębiorstw przed ryzykiem upadłości , Wolters Kluwer, Warszawa.
• Kufel T. [2006], Ekonometria. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem programu GRETL , Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Liu J. [2004], Macroeconomic Determinants Of Corporate Failures: Evidence from the UK, "Journal of Applied Economics", no. 36, s. 939-945.
• Mączyńska E. [2006], Upadłość przedsiębiorstw , "Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie", nr 1.
• Mączyńska E. [2014], Bankructwa przedsiębiorstw. Wybrane aspekty ekonomiczne i prawne , Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Mączyńska E. [2015], Bankructwa, upadłości i procesy naprawcze przedsiębiorstw. Wybrane aspekty regulacyjne , Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Mączyńska E. (red.) [2005], Ekonomiczne aspekty upadłości przedsiębiorstw w Polsce, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Mączyńska E. (red.) [2008], Bankructwa przedsiębiorstw. Wybrane aspekty instytucjonalne, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Mączyńska E. (red.) [2009], Meandry upadłości przedsiębiorstw , Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Mączyńska E. (red.) [2010], Cykle życia i bankructwa przedsiębiorstw, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Mączyńska E. (red.) [2013], Procesy upadłościowe i naprawcze w Polsce na tle doświadczeń Unii Europejskiej, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Mączyńska E., Adamska A. [2013], Upadłości, bankructwa i naprawa przedsiębiorstw. Wybrane zagadnienia, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Mączyńska E., Kuciński K. [2008], Zagrożenie upadłością , Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Mączyńska E., Morawska S. [2015], Efektywność procedur upadłościowych. Bankructwa przedsiębiorstw katharsis i nowa szansa, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Maddala G. S. [2006], Ekonometria, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Mazurek S. [2013a], Niewypłacalność i jej ustalanie , Sławomir Mazurek, Szczecin.
• Mazurek S. [2013b], Statystyka upadłości [podmiotów biznesowych], w: D. Zarzecki, Zarządzanie finansami - Mierzenie wyników przedsiębiorstw i ocena efektywności inwestycji, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia", no. 53, s. 204.
• Melicher R. W., Hearth D. [1998], A Time Series Analysis of Aggregate Business Failure Activity and Credit Conditions, "Journal of Economics and Business", 40, s. 319-333.
• Morawska S. [2011], Modele postępowań upadłościowych w Polsce i wybranych krajach UE, "Wiedza i Praktyka", Warszawa.
• Morawska S. [2013], Przedsiębiorca w obliczu upadłości, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Morawska S., Staszkiewicz P., Michalak J. [2017], Analiza frekwencyjna badań nad bankructwem , Biuletyn PTE, nr 2 (77), PTE, Warszawa.
• Muszyńska J., Zdunek E. [2007], Ekonometryczna analiza upadłości przedsiębiorstw w Polsce w latach 1990-2005. Dynamiczne modele ekonometryczne, Materiały X Ogólnopolskiego Seminarium Naukowego, Katedra Ekonometrii i Statystyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 4-6 września 2007, Toruń.
• J. M. Nash, B. van Voorst, A. L. Taylor III, The growing bankruptcy brigade , http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,949605,00.html
• Ohlson J. A. [1980], Financial Ratios and the Probabilistic Prediction of Bankruptcy , "Journal of Accounting Research", no 18 (1).
• Ooghe H., Prijcker de S. [2006], Failure Process and Causes of Company Bankruptcy: A typology , Working Papers of Faculty of Economics and Business Administration, Ghent University, Belgium 06/388, Ghent University.
• Ooghe H., Prijcker de S. [2008], Failure Process and Causes of Company Bankruptcy: a Typology, "Management Decision", 46 (2), s. 223-242.
• Platt H. D., Platt M. B. [1994], Business Cycle Effects on State Corporate Failure Rates, "Journal of Economics and Business", 46, s. 113-127.
• Pociecha J., Pawełek B. [2011], Prognozowanie bankructwa a koniunktura gospodarcza, Uniwersytet Ekonomiczny, Kraków.
• Prusak B. [2005], Nowoczesne metody prognozowania zagrożenia finansowego przedsiębiorstw , Difin, Warszawa.
• Prusak B. [2007], Ekonomiczne i prawne aspekty upadłości przedsiębiorstw, Difin, Warszawa.
• Prusak B. [2011], Ekonomiczna analiza upadłości przedsiębiorstw. Ujęcie międzynarodowe , CeDeWu, Warszawa.
• Prusak B. [2012], Przedsiębiorstwo w czasach kryzysu , Politechnika Gdańska, Wydział Zarządzania i Ekonomii, Gdańsk.
• Prusak B. [2015], Enterprises in unstable economy , Gdańsk University of Technology, Faculty of Management and Economics, Gdańsk.
• Rose P. S., Wesley T. A., Gary A. G. [1982], Predicting Business Failure: A Macroeconomic Perspective, "Journal of Accounting and Finance", 6, s. 20-31.
• Routledge J., Gadenne D., [2000], Financial Distress, Reorganization and Corporate Performance , "Journal of Accounting and Finance", no. 40, s. 233-260.
• Twardochleb B. [2007], Mierniki bankructwa przedsiębiorstw i ich związek ze wzrostem gospodarczym w Polsce , "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego", 50 (2).
• Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne, Dz.U. z 2015 r., nr 978.
• Wadhwani S. B. [1986], Inflation, Bankruptcy, Default Premia and the Stock Market , "Economic Journal", 96, s. 120.
• Wang C. [2006], Law and Bankruptcy: An International Comparison of Liquidation and Reorganization, Asian Financial Association/Financial Management Association, Annual Conference Proceedings, Auckland, New Zealand, July.
• White M. [1989], The Corporate Bankruptcy Decision, "Journal of Economic Perspectives", vol. 3, no. 2, s. 129-151.
• Wydział Statystycznej Informacji Zarządczej, Departament Strategii i Funduszy Europejskich Ministerstwa Sprawiedliwości - sprawozdanie finansowe MS UN.
• www.stat.gov.pl
• Zhang J. [2013], Aggregate Business Failures and Macroeconomic Conditions: A Var Look at the U. S. between 1980 and 2004. "Journal of Applied Economics", 1, s. 179-202.
• Zhang J., Bessler D. A, Leatham D. J. [2013], Aggregate Business Failures and Macroeconomic Conditions: A Var Look at the U. S. between 1980 and 2004 , "Journal of Applied Economics", 1, s. 179-202.