Dietrich Eckart. U organizacyjnych i ideowych podstaw nazizmu (1919-1923)

• Autorzy: Marek Maciejewski

Warianty tytułu

Dietrich Eckart. At the Organizational and Ideological Foundations of Nazism (1919-1923)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł dotyczy znaczenia i roli poety i publicysty niemieckiego z Monachium - Dietricha Eckarta - dla rozwoju wczesnej kariery politycznej Adolfa Hitlera i kształtowania się politycznych poglądów przyszłego wodza Trzeciej Rzeszy. Jak wynika z wywodów autora, wpływ Eckarta na polityczną działalność i zapatrywania Hitlera w kilku pierwszych latach po zakończeniu wojny światowej był trudny do przecenienia. Eckart okazał się wtedy jednym z najważniejszych mentorów Hitlera - jako jego nauczyciel, doradca i poplecznik, który umożliwił mu nawiązanie cennych i pożytecznych kontaktów w nacjonalistycznych środowiskach intelektualnych, wojskowych i przemysłowych w stolicy Bawarii. W znacznej mierze od Eckarta, zagorzałego antysemity, Hitler zapożyczył wiele argumentów przeciwko Żydom i wymierzonych w nich oskarżeń. Częściowo na wrogich tzw. republice weimarskiej poglądach Eckarta oparł także swoją krytykę demokratycznego ustroju Niemiec po I wojnie światowej. Eckart był jedną z niewielu osób z najbliższego otoczenia Hitlera, wobec których przyszły wódz Niemiec zdobył się na okazanie w Mein Kampf wdzięczności i szacunku za wsparcie i pomoc ze strony tego publicysty w kilku pierwszych latach działalności organizacji nazistowskiej. (abstrakt oryginalny)

EN

The article analyzes the significance and the role played by Dietrich Eckart - a German poet and a political writer from Munich - for the development on Adolf Hitler's early political career and for the shaping of political views of the future leader of the Third Reich. As the author concludes, Eckart's influence on Hitler's political activity and ideas during the first few years after World War One would be difficult to overestimate. Eckart proved himself then to be one of the most important mentors of Hitler - as his teacher, adviser and supporter who made it possible for the latter to make valuable and useful contacts in nationalist intellectual, military and industrial circles of Bavaria. To a significant degree, Hitler borrowed from Eckart, who was an ardent Anti-Semite, a number of arguments against Jews and accusations leveled against them. Hitler also partly based his criticism of the democratic system in Germany after World War One on Eckart's views which were sharply hostile towards the Weimar Republic. Eckart was one of the very few people from Hitler's closest ranks towards whom the future leader of Germany managed to show - in Mein Kampf - gratitude and respect for the former's support and aid during the first few years of the existence of the Nazi organization. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Socjalizm; Antysemityzm

EN

Socialism; Anti-Semitism

• Czasopismo: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius
• Rocznik: 2019
• Tom: 66
• Numer: nr 1 Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Lechowi Dubelowi
• Strony: 283--306

Twórcy

autor

Marek Maciejewski

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Auerbach H., Hitlers politische Lehrjahre und die Münchener Gesellschaft, "Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte" 1977, Nr. 1.
• Böhme H., Gedichte des Volkes. Dietrich-Eckat-Band (Vom Jahr 1 bis zum Januar 5 des Dritten Reiches), München 1938.
• Böhme H., Rufe in das Reich. Die heldische Dichtung von Langemarck bis zur Gegenwart, Berlin 1934.
• Bullock A., Hitler. Studium tyranii, Warszawa 1970.
• Bullock A., Hitler i Stalin. Żywoty równoległe, Warszawa 1994.
• Craftword P., Dietrich Eckart. Master of the Occult and Hitler's Mentor, London 2013.
• Eckart D., Der Bolschewismus von Moses bis Lenin. Zwiegesprӓch zwischen Adolf Hitler und mir, München 1924.
• Eckart D., Der Heilige und der Narr. Gedanken über das Chaos unserer Zeit, "Unser Vaterland" 1916, Nr. 1.
• Engelmann R.M., Dietrich Eckart and the Genesis of Nazism, Ann Arbor 1971.
• Engert R., Henrik Ibsen als Verkünder des Dritten Reiches, Leipzig 1921.
• Euringer R., Dietrich Eckart. Leben eines deutschen Dichters, Hamburg 1935.
• Feder G., Das Programm der NSDAP und seinen weltanschaulichen Grundgedanken, München 1933.
• Franz-Willing G., Die Hitlerbewegung. Der Ursprung 1919-1922, Hamburg-Berlin 1962.
• Gilbhard H., Die Thule-Gesellschaft. Vom okkulten Mummenschanz zum Hakenkreuz, München 1994.
• Goodrick-Clarke N., Okultystyczne źródła nazizmu. Tajne kulty aryjskie oraz ich wpływ na ideologię nazistowską. Ariozofowie z Austrii i Niemiec 1890-1935, Warszawa 2001.
• Görlitz W., Quint H.A., Adolf Hitler. Eine Biographie, Stuttgart 1953.
• Grün W., Dietrich Eckart als Publizist, München 1941.
• Hamann B., Wiedeń Hitlera. Lata nauki pewnego dyktatora, Warszawa 2013.
• Hanfstaengl E., Zwischen Weissem und Braunem Haus. Memoiren eines politischen Aussenseiters, München 1970.
• Heiden K., A History of National Socialism, London 1934.
• Hitler A., Mein Kampf, München 1933.
• Hohoff C., Flügel der Zeit. Deutsche Gedichte 1900-1950, Frankfurt am Main 1956.
• Jӓckel E., Hitlera pogląd na świat, Warszawa 1973.
• Kershaw I., Hitler. 1889-1935. Hybris, Poznań 2001.
• Kershaw I., Mit Hitlera. Wizerunek a rzeczywistość III Rzeszy, Zakrzewo 2009.
• Lauryssens S., Człowiek, który wymyślił Trzecią Rzeszę, Wrocław 2000.
• Lembert R., Dietrich Eckart. Ein Künder und Kӓmpfer des Drittes Reiches, München 1934.
• Luedecke K., I Knew Hitler, London 1938.
• Maciejewski M., O przesłankach i źródłach światopoglądu Adolfa Hitlera, "Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem" 2013, t. 35, z. 1.
• Maciejewski M., Od piwiarnianego klubu do organizacji wywrotowej. Nazizm w latach 1919-1924, Toruń 2005.
• Maciejewski M., Wiedeński okres w życiu Adolfa Hitlera w ujęciu Brigitte Hamann i Augusta Kubizka, "Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem" 2017, t. 39, z. 3.
• Maciejewski M., Wódz i jego drużyna. Początki kształtowania się władzy i autorytetu Adolfa Hitlera wśród nazistów, "Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi" 2010, t. 32.
• Maciejewski M., Z nienawiści do Żydów. Rozważania nad głównym komponentem światopoglądu Adolfa Hitlera, [w:] Medycyna w cieniu nazizmu, red. M. Michalak, K.B. Głodowska, Poznań 2015.
• Maser W., Der Sturm auf die Republik. Frühgeschichte der NSDAP, Stuttgart 1973.
• Moeller van den Bruck A., Das dritte Reich, Hamburg 1931.
• Mosse G.L., Die nationalisierung der Massen. Politische Symbolik und Massenbewegungen in Deutschland von den Napoleonischen Kriegen bis zum Dritten Reich, Frankfurt am Main 1976.
• Mosse G.L., Kryzys ideologii niemieckiej. Rodowód intelektualny Trzeciej Rzeszy, Warszawa 1970.
• Nolte E., Der Faschismus in seiner Epoche. Die Action française. Der italienische Faschismus. Der Nationalsozialismus, München 1962.
• Nolte E., Eine frühe Quelle zu Hitlers Antisemitismus, "Historische Zeitschrift" 1961, Nr. 3, DOI: https://doi.org/10.1524/hzhz.1961.192.jg.584.
• Phelps R.H., "Before Hitler Came": Thule Society and Germanen Orden, "Journal of Modern History" 1963, No. 3, DOI: https://doi.org/10.1086/243738.
• Phelps R.H., Theodor Fritsch und der Antisemitismus, "Deutsche Rundschau" 1961, Nr. 5.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, według tłumaczenia ks. J. Wujka poprawionego przez ks. W. Lohna, Poznań 1965.
• Plewnia M., Auf dem Weg zu Hitler. Der völkischer Publizist Dietrich Eckart, Bremen 1970.
• Reich A., Dietrich Eckart - ein deutscher Dichter und Vorkӓmpfer der völkischen Bewegung, München 1933.
• Ribadeu-Dumas F., Tajemne zapiski magów Hitlera, Warszawa 1992.
• Rose D., Die Thule-Gesellschaft. Legende - Mythos - Wirklichkeit, Tübingen 2000.
• Rosenberg A., Blut und Ehre. Ein Kampf für deutsche Wiedergeburt. Reden und Aufsӓtze 1919- 1933, München 1939.
• Rosenberg A., Dietrich Eckart. Ein Vermӓchtnis, München 1935.
• Schopenhauer A., Świat jako wola i przedstawienie, Warszawa 1994.
• Schubert G., Die Anfӓnge der nationalsozialistischen Aussenpolitik 1919-1923, Berlin 1961.
• Sebottendorff R. von, Bevor Hitler kam. Urkundliches aus der Frühzeit der nationalsozialistischen Bewegung, München 1934.
• Spengler O., Der Untergang des Abendlandes. Umrisse einer Morphologie der Weltgeschichte, Bd. 1-2, München 1922-1923.
• Stegmann D., Zwischen repression und Manipulation. Konservative Machtteilen und Arbeiter- und Angestelltenbewegung 1910-1918, "Archiv für Sozialgeschichte" 1971, Bd. 12.
• Tyrell A., Vom Trommler zum Führer. Der Wandel von Hitlers Selbstverstӓndnis zwischen 1919 und 1924 und die Enticklung der NSDAP, München 1975.
• Tyson H., Hitler's Mentor: Dietrich Eckart. His Life, Time and Millieu, Bloomington 2008.
• Unger E., Das Schrifttums des Nationalsozialismus von 1919 bis. 1. Januar 1934, Berlin 1934.
• Valode P., Hitler i tajne stowarzyszenia, Warszawa 2010.
• Zoller A., Hitler privat. Erlebnisbericht einer Geheimsekrӓterin, Düsseldorf 1949.

Identyfikatory

DOI

10.17951/g.2019.66.1.283-306