Koncepcja latynoamerykańskiego socjalizmu XXI wieku. Geneza, założenia oraz praktyka na przykładzie Wenezueli za rządów H. Cháveza

• Autorzy: Monika Pilińska

Warianty tytułu

The Concept of Latin American 21st Century Socialism. The Genesis, Assumptions and Practice on the Example of Venezuela under H. Chávez

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Pojęcie socjalizmu XXI wieku pojawiło się w debacie międzynarodowej w 1996 r. dzięki H. Dieterichowi, a do praktyki życia politycznego weszło za sprawą H. Cháveza. Socjalizm XXI wieku oznacza radykalne wzmocnienie władzy państwowej, demokratycznie kontrolowanej przez społeczeństwo, oraz oparcie gospodarki na teorii wartości klasycznej szkoły ekonomii, w której wartość mierzy się pracą implikującą produkt lub usługę. H. Dieterich wzywał do debaty w celu poprawy projektu socjalizmu XXI wieku, co wskazuje, że założenia tej ideologii nie były w pełni sformułowane. Teza artykułu zakłada, że wprowadzenie socjalizmu XXI wieku w Wenezueli było uwarunkowane próbą odcięcia się H. Cháveza od wcześniejszych rządów demokratycznych i retoryki krajów kapitalistycznych i legitymizacji jego władzy oraz umożliwiało wprowadzenie niepopularnych zmian pod hasłem nowej ideologii. Celem analizy jest sprawdzenie potencjalnego wpływu ideologii socjalizmu XXI wieku oraz nowego modelu ekonomicznego z niej wynikającego na sytuację społeczną i nastroje polityczne w Wenezueli oraz potencjału rozprzestrzeniania się tej ideologii na inne kraje Ameryki Łacińskiej, między innymi przez współpracę w ramach ALBA. Obiektem badań jest sytuacja społeczno-gospodarcza w Wenezueli w latach 1999-2013, zaś przedmiotem badań są metody wdrożenia zasad socjalizmu XXI wieku w Wenezueli. Metodyka badawcza obejmuje analizę danych wtórnych: literatury problemu i danych zastanych. Analiza sposobu implementacji socjalizmu XXI wieku w Wenezueli została przeprowadzona z punktu widzenia międzynarodowej ekonomii politycznej. W ocenie autorki głównym celem rządu H. Cháveza była poprawa sytuacji społecznej w Wenezueli, jednak przełożyła się ona na pogorszenie sytuacji ekonomicznej, nacjonalizację przedsiębiorstw oraz wywarła negatywny wpływ na wizerunek tego państwa na świecie. Ogólne rozczarowanie ekonomicznym wynikiem rządów prezydenta może ponownie doprowadzić do zmiany kursu Ameryki Łacińskiej i skłonić do odejścia od zasad socjalizmu XXI wieku.(abstrakt oryginalny)

EN

The concept of 21st-century socialism appeared in an international debate in 1996 thanks to H. Dieterich and started to be broadly used thanks to H. Chávez. In general, socialism of the 21st century implies necessary, radical strengthening of state power, democratically controlled by society, while the economy should not be based on private property, but on the theory of the value of the classical school of economics, where the value is measured by work that implies a product or service. H. Dieterich, however, called for an open and constructive debate to improve the project of 21st-century socialism, which indicates that the assumptions of this ideology are not fully formulated. The thesis assumes that the introduction of 21stcentury socialism in Venezuela was conditioned by H. Chávez's attempts to distance himself from earlier democratic rule and rhetoric of capitalist countries, legitimize his power, and enabled unpopular changes based on the slogan of the new ideology. The aim of the analysis is to check the potential impact of the socialist ideology of the 21st century, and the new economic model resulting from it, on the social situation and political moods and the potential of spreading this ideology to other Latin American countries, inter alia, through cooperation under the ALBA. The object of research is the socio-economic situation in Venezuela in the years 1999-2013, and the methods of implementing the principles of socialism of the 21st century in Venezuela. The research methodology includes desktop data analysis of secondary data: literature and quantitative data. The analysis of the implementation of 21st-century socialism in Venezuela was carried out from the point of view of international political economy. According to the author, the main goal of H. Chávez's government was to improve the social situation in Venezuela, but it translated into the deterioration of the economic situation, the nationalization of enterprises and, above all, the negative image of this country in the world. The general disappointment with the economic outcome of the President's rule may again lead to a change in the Latin American course and to a deterioration of 21st-century socialism.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ideologia; Socjalizm

EN

Ideology; Socialism

• Czasopismo: Ekonomia XXI Wieku
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 4 (20)
• Strony: 22--35

Twórcy

autor

Monika Pilińska

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Aló, Presidente, 2013, A 76 años de la muerte de Antonio Gramsci, http://alopresidente.gob.ve/ (1.03.2017).
• Ambasada RP w Caracas, 2012, Wenezuela, http://caracas.msz.gov.pl/ (30.03.2017).
• Angosto-Ferrandez L., 2015, Democracy, Revolution and Geopolitics in Latin America, Routledge.
• Benítez H., 2005, Presidente Chávez define Socialismo del siglo XXI, Aporrea, http://www.aporrea.org/ (2.03.2017).
• Biardeau J., 2007, Los errores del estalinismo burocrático frente al Socialismo del Siglo XXI, Aporrea, http://www.aporrea.org/ (1.03.2017).
• Bida E., 2008, 10 lat prezydentury H. Cháveza w Wenezueli, Portal Spraw Zagranicznych, http://www. psz.pl/ (28.03.2017).
• Boltxe, 2017, ALBA Sinónimo De Independencia, Revolución Y Socialismo, https://www.boltxe.eus/, (31.05.2017).
• Brewer Carías A., 2010, Dismantling democracy in Venezuela, Cambridge University Press, New York.
• Burbach R., Fox M., Fuentes F., 2013, Latin America's Turbulent Transitions, Zed Books, London.
• Cannon B., 2010, H. Chávez and the Boliviarian revolution, Manchester University Press, Manchester. Castrocare in Crisis, http://adps.foreignaffairs.com/ (31.05.2016).
• CELAC, 2012, Social Panorama of Latin America 2000-2001, ECLAC, Santiago.
• Chávez H., 2003, Chávez en Aló Presidente, Corazón de mi Patria, http://blog.chávez.org.ve/ (1.03.2016).
• Chávez H., 2016, Socialismo Bolivariano, programa de la patria 2013-2019, Corazón de mi Patria, http://blog.chávez.org.ve/ (2.03.2017).
• Correo del Orinoco, 2010, Chávez, Socialismo no atenta contra la propiedad privada, http://www. correodelorinoco.gob.ve/ (1.03.2017).
• Dieterich H., 2007, El socialismo del siglo XXI, Fundación para la Investigación y la Cultura, Bogotá.
• El Troudi H., 2005, El salto adealnte, la nueva etapa de la revolucion (2nd ed.), Ediciones de la Presidencia de la República, Caracas.
• El Tiempo, 2015, Con 68,5%, inflación venezolana en 2014 es la más alta del mundo, http://www.eltiempo. com/ (31.05.2016).
• El Universal, 2007, Propuesta de cambios a la Constitucion, http://www.eluniversal.com/ (1.03.2017).
• Elmundo.es, 2010, Venezuela aprueba una ley permite nacionalizar todos los bancos del pais, http:// www.elmundo.es/ (25.03.2018).
• Elmundo.sv., 2014, ¿Qué hay detrás del Socialismo del siglo XXI y la Revolución Bolivariana?, http:// elmundo.sv/ (25.03.2018).
• Giner S., 1967, Historia del pensamiento social, Esplugues de Llobregat, Ariel.
• Howden D., Disilvestro E., 2016, Venezuela's Bizarre System of Exchange Rates, Mises Institute, https:// mises.org/ (25.03.2018).
• Informe Latinobarómetro, 2000, Informe De Prensa Encuesta Latinobarómetro 1999-2000, Santiago.
• Isbester K., 2010, The Paradox of Democracy in Latin America, University of Toronto Press.
• Leyva Rodríguez D., Pérez Portales O., Soto Rodríguez J., 2016, H. Chávez y el socialismo del siglo XXI en Venezuela, Herramienta, http://www.herramienta.com.ar/ (1.03.2017).
• Opec.org., Share of World Crude Oil Reserves, http://www.opec.org/ (31.05.2015).
• Pérez Salazar J.C., 2013, El hombre que imaginó el "socialismo del siglo XXI", BBC Mundo, http:// www.bbc.com/ (25.03.2018).
• Plummer R., 2013, H. Chávez leaves Venezuela in economic muddle, BBC News, http://www.bbc.com/ (14.04.2016).
• Polityka, 2015, Władza baryłek, http://archiwum.polityka.pl/ (28.03.2017).
• PSUV, 2012, Presidente Chávez, ¡Independencia o nada! ¡Comuna o nada!, http://www.psuv.org.ve (2.03.2016).
• Rallo J., 2013a, El socialismo del siglo XXI, un fracaso en todos los Ardenes, http://juanramonrallo. com/ (30.03.2016).
• Rallo J., 2013b, Wenezuela - porażka socjalizmu, Mises.pl., https://mises.pl/wp-content/uploads/ 2013/12/Rallo_Wenezuela-porazka-socjalizmu.pdf (31.05.2016).
• Rodríguez Legendre F., 2009, H. Chávez, "Revolución bolivariana", Forum Hispanoamericano Francisco de Vitoria, Madrid.
• Romero S., 2007, Venezuela Hands Narrow Defeat to Chávez Plan, Nytimes.com, https://www.nytimes. com/ (25.03.2018).
• Santandertrade.com, 2017, Foreign Investment In Venezuela, https,//en.santandertrade.com/ (31.05.2016).
• Shanghai Ranking, 2017, Academic Ranking Of World Universities, http://www.shanghairanking. com/

Identyfikatory

DOI

10.15611/e21.2018.4.02