Społeczeństwo wyboru czy wybór społeczeństwa? Teoretyczno-historyczna analiza kategorii wyboru na tle ewolucji struktur społecznych

• Autorzy: Daria Jezierska

Warianty tytułu

The Society of Choice or Choice of Society? The Historical and Theoretical Analysis of Choice and the Evolution of Social Structures

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie czy dzisiejsze społeczeństwa kultury zachodniej możemy nazywać społeczeństwami wyboru. Przedstawia jak na przestrzeni lat, zmieniały się podejmowane przez ludzi decyzje - ich zakres i funkcje. Pokazuje, że zmianom tym towarzyszyła ewolucja struktur społecznych - od rozpadu wspólnot tradycyjnych i umocnienia jednostki jako podstawowej kategorii społecznej, przez powstanie klas i wspólnot kategorialnych, przy jednoczesnej rosnącej dyferencjacji jednostek, po współczesny rozwój upodmiotowiania w oparciu o modernizację refleksyjną. Artykuł wskazuje trzy etapy stopniowych przekształceń wyborów, na końcu diagnozując kondycję wyborów ponowczesnych - ich naturę, oddziaływanie oraz kierunek potencjalnego wpływu na przyszłe struktury społeczne. Łączy przy tym perspektywę psychologiczną i społeczno-kulturową. (abstrakt oryginalny)

EN

The article deals with the question whether western modern society can be understood as a society of choice. It shows how choices (their scope and functions) made by people have been changing over the years. It underlines that the changes of choice making were always accompanied by the evolution of social structures - starting with the destruction of traditional communities and establishing the individual as the basic social category - through the emergence of social classes, while differentiating people more and more at the same time, until contemporary individualization, which is supposed to develop based on reflexive modernization. The articles indicates three stages of a gradual transformation of choices in order to diagnose the condition of contemporary ones - their nature and the possible influence they may have on future social structures. In its analysis it combines psychological and socio-cultural perspectives. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Społeczeństwo; Nauki społeczne; Indywidualizm; Więzi społeczne; Tożsamość

EN

Society; Social sciences; Individualism; Social bond; Identity

• Czasopismo: Kwartalnik Prawo-Społeczeństwo-Ekonomia
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 2
• Strony: 22--36

Twórcy

autor

Daria Jezierska

Bibliografia

• A. Bańka, Bezdecyzyjność kariery jako psychospołeczny wzór tranzycji do dorosłości: konstrukcja i charakterystyka psychometryczna Skali Decyzyjności Kariery, "Czasopismo Psychologiczne", 2014, nr 2, s. 37-246.
• A. Cudowska, Kształtowanie twórczych orientacji życiowych w procesie edukacji, Białystok 2004, s. 267.
• A. Giddens, Nowoczesność i tożsamość. "Ja" i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Warszawa 2002.
• A. Giddens, Życie w społeczeństwie posttradycyjnym, [w]: U. Beck, A. Giddens, S. Lash. (red.), Modernizacja refleksyjna, Warszawa 2009, s. 102.
• B. Schwartz, Paradoks wyboru. Dlaczego więcej oznacza mniej, Warszawa 2015, s. 96-116.
• B. Smykowski, Wybory życiowe a radzenie sobie z poczuciem utraconych korzyści, "Polityka społeczna", nr 2, 2013, s. 16.
• F. Tönnies, Wspólnota i stowarzyszenie, Warszawa 2008.
• G. Simmel, Socjologia, Warszawa 2005, s. 61.
• H. Hermans, G. Dimaggio, Self, Identity and Globalisation in Times of Uncertainty: A Dialogical Analysys, "Review of General Psychology", nr 1, 2007, s. 32.
• M. Marody, A. Giza-Poleszczuk, Przemiany więzi społecznych. Zarys teorii zmiany społecznej, Warszawa 2004, s. 224.
• N. Elias, Społeczeństwo jednostek, Warszawa 2008, s. 152-153.
• P. Oleś, Dialogowe Funkcje Ja - implikacje dla zdrowia, "Chowanna Tom Specjalny", 2012, s. 47-56.
• R. Salecl, Tyrania wyboru, Warszawa 2013, s. 31-35.
• S. Iyengar, M. Lepper, Why Choice Is Demotivating: Can One Desire Too Much of a Good Thing?, "Journal of Personality and Social Psychology", nr 6, 2000, s. 995-1006.
• S. Lash, Refleksyjność i jej sobowtóry: struktura, estetyka, wspólnota, [w]: U. Beck, A. Giddens, S. Lash. (red.), Modernizacja refleksyjna, Warszawa 2009, s. 150.
• U. Beck, Ponowne odkrycie polityki: przyczynek do teorii modernizacji refleksywnej, [w]: U. Beck, A. Giddens, S. Lash. (red.), Modernizacja refleksyjna, Warszawa 2009, 20-23.
• Z. Bauman, Płynne życie, Kraków 2007, s. 34.
• Z. Bokszański, Indywidualizm, a zmiana społeczna, Warszawa 2007, s. 34-48.