Zasada akcesoryjności actio directa w świetle nowelizacji przepisów kodeksu cywilnego o umowie ubezpieczenia

• Autorzy: Aleksander Raczyński

Warianty tytułu

Actio Directa Principle with Respect to the Novelization of the Civil Code Provisions on the Insurance Contract

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Skąpy charakter regulacji umożliwiających poszkodowanemu w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia OC dochodzenie roszczeń bezpośrednio od ubezpieczyciela nie pozwala na wyjaśnienie wielu kwestii związanych z charakterem prawnym instytucji określanej powszechnie w literaturze mianem actio directa. Jednym z bardziej kontrowersyjnych zagadnień pozostaje zasada akcesoryjności actio directa. Problem ten wymaga przy tym z jednej strony analizy akcesoryjnego charakteru prawa własnego, z drugiej strony akcesoryjnego charakteru odpowiedzialności ubezpieczyciela. O ile bowiem akcesoryjny charakter prawa własnego oznacza powiązanie bezpośredniego roszczenia ze zobowiązaniem ubezpieczyciela względem ubezpieczonego, o tyle akcesoryjny charakter odpowiedzialności ubezpieczyciela oznacza uzależnienie bezpośredniego roszczenia od roszczenia poszkodowanego względem ubezpieczonego. (fragment tekstu)

EN

The subject of this article is the scope of the principle of accessoriness of the injured person's direct claim against the insurer in civil liability insurances (actio directa). The author analyses the scope of the interrelation of the direct claim with, on the one hand, the legal relationship between the insurer and the insured (the rule of accessory character of own law) and, on the other hand, the relationship between the injured person and the insurer (the rule of accessory character of the insurer's liability). With reference to the problem of accessory character of own law, the author discusses the scope of objections raising from the insurance contract and acceptable against the injured person - in particular in the context of Article 822 § 5 of the civil code added as a result of the last amendment of the provisions on the insurance contract in the Civil code. According to the author, the introduction of that provision means the overcoming of the accessory character of own law through a diversification of legal situation of the injured person and the insured. With reference to the problem of accessory character of the insurer's liability, the subject of the research is the so-called temporary scope of the principle of accessoriness and, in particular, the issue whether the direct claim of the injured person must suffer the same fate as the injured person's claims against the perpetrator. In the author's opinion, the current legal status lacks the legal basis for the connection of each and every scope of both claims. The rules governing the incorrect joint and several liability obligations, in particular an independent nature of the obligation of each of the co-debtors, also advocate the temporary restricted scope of the principle of accessoriness. As a consequence, the author proposes a thesis about the restricted scope of the principle of accessoriness actio directa. The interrelation between the direct claim and the relationship between the insured and the insurer as well as the relationship between the injured person and the insured will be reflected only when actio directa occurs. >From that moment on, the direct claim will be independent in relation to both the claim of the insured against his/her insurer as well as the claim of the injured person against the insured.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kodeks cywilny; Ubezpieczenia; Umowa ubezpieczeniowa

EN

Civil Code; Insurances; Insurance contract

• Czasopismo: Rozprawy Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 2008
• Numer: nr 1(4)
• Strony: 89--96

Twórcy

autor

Aleksander Raczyński

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• 1. M. Bączyk, Odpowiedzialność cywilna poręczyciela, Toruń 1982, s. 27
• 2. M. Chlamtacz (w:) F. Zoll, J. Wasilkowski (red.) Encyklopedja podręczna prawa prywatnego Zeszyt I, t. 3., Warszawa 1931, s. 1620 - 1623.
• 3. W. Dubis (w:) E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2006, s. 563 - 564.
• 4. J. Gołaczyński (w:) E. Gniewek (red.) Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2006, s. 1316
• 5. E. Kowalewski, Istota ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, Prawo Asekuracyjne 2002, nr 3, s. 6
• 6. E. Kowalewski, Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Ewolucja i kierunki przemian, Bydgoszcz 1992, s. 169.
• 7. E. Kowalewski, Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej. Funkcje i przemiany, Toruń 1981, s.137 - 138.
• 8. E. Kowalewski, J. Łopuski, Założenia legislacyjne dalszej reform z prawa ubezpieczeniowego, Państwo i Prawo 1991, z. 11, s. 17; Bydgoszcz 1992, s. 168 - 170.
• 9. J. Kulmann Le contrat d'assurance (w:) J. Kulmann (red.), Lamy Assurances, Paris 2005, s. 570; Ch. Jamin, La notion d'action directe, Paris 1991, s. 577-578.
• 10. M. Krajewski, Umowa ubezpieczenia. Komentarz. Art. 805-834 k.c., Warszawa 2004, s. 184.
• 11. B. Lewaszkiewicz - Petrykowska, Wyrządzenie szkody przez kilka osób, Warszawa 1978, s. 136
• 12. E. Łętowska, Umowa o świadczenie przez osobę trzecią, Warszawa 1970, s. 103 - 104
• 13. H.,L. Mazeaud, J. Mazeaud, F. Chabas, Traité théorique et pratique de la responsabilité civile délictuelle et contractuelle. t. 3., Paris 1983, s. 352-353.
• 14. W. Mogilski, Zagadnienia umowy ubezpieczenia w nowym ustawodawstwie ubezpieczeniowym, Prawo Asekuracyjne 2002, nr 1, s. 14
• 15. L. Ogiegło (w:) K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz do artykułów 450-1088, t. 2., Warszawa 2005, s. 754 - 755
• 16. J. Pokrzywniak (w:) M. Orlicki. J. Pokrzywniak, A. Raczyński, Obowiązkowe ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, Bydgoszcz-Poznań 2007, s. 51 - 52.
• 17. Z. Radwański, Poręczenie (w:) J. Panowicz-Lipskaj (red.), System Prawa Prywatnego. Prawo zobowiązań - cześć szczegółowa, t. 8., Warszawa 2004, s.401-402
• 18. Z. Radwański, Recenzja monografii M. Bączyka, Odpowiedzialność cywilna poręczyciela, Państwo i Prawo 1983, nr 12, s. 113
• 19. Z. Radwański (w:) S. Grzybowski (red.), System Prawa Cywilnego.t. 3., część 2, Wrocław 1976, s. 1056-1057
• 20. M. Serwach, Dług ubezpieczyciela a zakres action directa (w:), A. Koch (red.), Umowa ubezpieczenia. Aktualne problemy prawne, Bydgoszcz-Poznań 2005, s.123.
• 21. M. Serwach, Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w świetle proponowanych zmian przepisów kodeksu cywilnego o umowie ubezpieczenia, Prawo Asekuracyjne 2006 r., nr 2, s. 5
• 22. M. Serwach (w:) Z. Brodecki, M. Serwach (red.), Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Komentarz, Kraków 2005, s. 793
• 23. M. Serwach (w:) E. Kowalewski. D. Fuchs, W.W. Mogilski, M. Serwach, Prawo ubezpieczeń gospodarczych, Bydgoszcz - Toruń 2006, s. 390.
• 24. M. Sychowicz (w:) G. Bieniek (red.) Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. 2., Warszawa 2006, s. 709
• 25. A. Szpunar, Legitymacja bierna w procesie odszkodowawczym z tytułu ubezpieczeń komunikacyjnych, Prawo Asekuracyjne 1997, nr 1, s. 4-5
• 26. A. Szpunar, O zasadzie akcesoryjności poręczenia, Palestra 1992 r., nr 11-12, s. 22 i nn.
• 27. A. Szpunar, Przedawnienie roszczeń ubezpieczeniowych, Prawo Asekuracyjne 1994, nr 1, s. 51.
• 28. A. Szpunar, Wynagrodzenie szkody wskutek wypadku komunikacyjnego, Warszawa 1976, s. 171.