Instrumenty zarządzania przemysłem w pierwszych 10 latach transformacji gospodarczej w Polsce (1989-1999)

• Autorzy: Dariusz Klimek

Warianty tytułu

Industry Management Instruments in the First 10 Years of Economic Transformation in Poland (1989-1999)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł ma na celu ocenę skuteczności instrumentów polityki gospodarczej i przemysłowej w trakcie restrukturyzacji polskiego przemysłu w pierwszych 10 latach transformacji. Pierwsza część zawiera wykaz wybranych zdarzeń i zjawisk, które powodowały konieczność stosowania tych instrumentów. W drugiej części artykułu autor dokonał krótkiego opisu stosowanych wówczas instrumentów, takich jak: ceny, podatki, taryfy celne i rozwiązania pozataryfowe, postępowania ugodowe i sądowe z wierzycielami, programy restrukturyzacyjne rządowe i branżowe, instytucje wspierające restrukturyzację, finansowanie prac badawczych, dotacje, ulgi, poręczenia i gwarancje Skarbu Państwa, inwestycje rządowe, ochrona rynku przed importem, transakcje offsetowe. Autor postawił hipotezę, że niewielka skuteczność instrumentów polityki gospodarczej i przemysłowej była jedną z przyczyn upadłości dużej części polskiego przemysłu w latach 1989-1999. Trzecia część artykułu to prezentacja wyników badań empirycznych w postaci sondażu eksperckiego na temat ich skuteczności, wykonanych pod koniec 2018 roku. Podstawowy wniosek z przeprowadzonych badań potwierdza postawioną hipotezę i nie jest optymistyczny. Mimo dużej liczby istniejących wówczas instrumentów polityki gospodarczej i przemysłowej ich skuteczność była niewielka, brakowało również kilku ważnych instrumentów, które mogły pozytywnie wpłynąć na zmiany i ich skutki w polskim przemyśle w pierwszych latach transformacji.(abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this article is the assessment of the effectiveness of economic and industrial policy instruments for the restructuring of Polish industry in the first 10 years of transformation. The first part contains the register of selected experiences and phenomena that contributed to the use of these instruments. In the second part of the article, the author gave a brief description of the instruments used at the time, such as: prices, taxes, tariffs and non-tariff solutions, settlement and court proceedings with creditors, government and industry restructuring programs, institutions supporting restructuring, financing of research works, subsidies, concessions, sureties and guarantees of the Treasury, government investments, protection of the market against imports, offset transactions. The author hypothesised that the low effectiveness of economic and industrial policy instruments was one of the reasons for the bankruptcy of a large part of Polish industry in the years 1989-1999. The third part presents the empirical research results on their effectiveness in the form of expert survey performed at the end of 2018. The basic conclusion from the conducted research confirms the hypothesis and is not optimistic. Despite the large number of instruments of economic and industrial policy existing at that time, their efficiency was poor. A number of important instruments were missing that could have a significant impact on changes and their effects on Polish industry in the first years of transformation.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka przemysłowa; Przemysł; Przekształcenia systemowe w gospodarce

EN

Industrial policy; Industry; Systemic transformations in the economy

• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Rocznik: 2019
• Tom: 33
• Numer: nr 4 Przemiany przemysłu i jego otoczenia w układach przestrzennych = Changes in Industry and Its Environment in Spatial Systems
• Strony: 63--79

Twórcy

autor

Dariusz Klimek

• Politechnika Łódzka

Bibliografia

• Czapliński, P. (2000). Przemysł drzewny na Pomorzu Środkowym w procesie przeobrażeń gospodarczych. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 1, 67-76.
• Gierańczyk, W. (2000). Wpływ transformacji ustrojowej na zmiany strukturalne w przemyśle województwa toruńskiego. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 1, 77-88.
• Gierańczyk, W. (2003). Wybrane aspekty konkurencyjności polskiego przemysłu w dobie globalnych wyzwań rozwoju. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 6, 77-86.
• Gilejko, L. (2009). Polska transformacja - Próba bilansu i nowa perspektywa. Res Humana, 3, 17-21.
• Górka, K. (1994). Kształtowanie nowej polityki przemysłowej w Polsce. Zeszyty Naukowe. Akademia Ekonomiczna w Krakowie, 438, 11-25.
• Jarmołowicz, W., Szarzec, K. (red.) (2011). Liberalne przesłanki polskiej transformacji gospodarczej. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Jaworska, M. (1993). Restrukturyzacja a polityka przemysłowa. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, 662, 39-43.
• Jaworski, J. (2006). Offset jako czynnik rozwoju przemysłu. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 8, 179-191.
• Kaleta, A. (1993). Polityka przemysłowa w okresie transformacji systemu. Ekonomista 4, 477-485.
• Kieżun, W. (2012). Patologia transformacji. Warszawa: Poltext.
• Klimek, D. (2014). Transakcje offsetowe jako instrument polityki ekonomicznej. Polityka Ekonomiczna. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 348, 134-144.
• Klimek, D. (2016). Przemysł obronny w warunkach globalizacji. International Business and Global Economy, 35(2), 444-453.
• Klimek, D. (2018a). Specjalne strefy ekonomiczne - nowe otwarcie? Rynek Pracy, 2(165), 44-57.
• Klimek, D. (2018b). Structural Changes in the Polish Arms Industry. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 32(3), 144-156.
• Klimek, D. (2018c). Zarządzanie przemysłem zbrojeniowym w warunkach ograniczonej konkurencji. Przedsiębiorczość i zarządzanie, 29(2), 355-363.
• Kołodko, G. (1999). Od szoku do terapii. Ekonomia i polityka transformacji. Warszawa: Poltext, 102-104.
• Kołodko, G. (2007). Sukces na dwie trzecie. Polska transformacja ustrojowa i lekcje na przyszłość. Ekonomista, 6, 1-31.
• Kowalik, T. (2007). Polska transformacja a nurty liberalne. Ekonomista, 6, 781.
• Kozarowicz, H. (1992). W kierunku polityki przemysłowej. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, 627, 71-78.
• Kozarowicz, H. (1994). Założenia polityki przemysłowej - kryteria. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, 689, 147-152.
• Lipowski, A. (1993). Podejście do przemian strukturalnych w okresie transformacji. Raporty. Instytut Rozwoju i Studiów Strategicznych, 10, 93-118.
• Łukawer, E. (1994). Niektóre aspekty polityki gospodarczej w okresie transformacji. Prace Komisji Nauk Ekonomicznych - Polska Akademia Nauk, 18, 7-26.
• Misztal, S. (2000). Regionalne efekty procesu prywatyzacji przemysłu w Polsce w latach 1989- 1995. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 1, 13-21.
• Modzelewski, K. (2004). Piętnaście lat po. Bilans III RP. Polityka, 23(78).
• Paszcza, H. (2010). Procesy restrukturyzacyjne w polskim górnictwie węgla kamiennego w aspekcie zrealizowanych przemian i zmiany bazy zasobowej. Górnictwo i Geoinżynieria, 34(3), 63-82.
• Płowiec, U. (2004). Niektóre problemy rozwoju Polski w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej. Ekonomista, 2, 149-172.
• Poznański, K.Z. (2001a). Obłęd reform. Wyprzedaż Polski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Poznański, K. (2001b). Wielki przekręt. Klęska polskich reform. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze i Literackie.
• Rachwał, T. (2001). Funkcjonowanie Krakowskich Zakładów Elektronicznych "Telpod" w świetle przemian w polskim przemyśle elektronicznym. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 1, 167-180.
• Rachwał, T. (2002). Proces restrukturyzacji przedsiębiorstw przemysłowych w Polsce Południowo-Wschodniej (na wybranych przykładach). Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 4, 79-88.
• Rachwał, T. (2010). Struktura przestrzenna i działowa przemysłu Polski na tle Unii Europejskiej w dwudziestolecie rozpoczęcia procesów transformacji systemowej. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 16, 105-124.
• Rochnowski, H. (2000). Niektóre kierunki, cele i uwarunkowania przemysłu Polski w okresie transformacji. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 1, 45-53.
• Rosati, D.K. (1998). Polska droga do rynku. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Rydz, E., Barańska, P. (2000). Wybrane problemy przemysłu mleczarskiego województwa słupskiego w latach 1990-1996. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 1, 55-66.
• Sadowski, Z. (2007). Od sporu o transformację do strategii rozwoju. Ekonomista, 6, 771-780.
• Wilczyński, W. (2007). Dylematy polityki ustrojowej po 18 latach polskiej transformacji. Ekonomista, 6, 757-770.
• Woźniak, M. (2008). Jak obecnie widzą polską transformację i jej przyszłość ekonomiści z najwyższej półki? Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe, 6, 233-247.
• Zagóra-Jonszta, U. (2017). Polscy ekonomiści o przebiegu i skutkach transformacji. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 316, 208-219.
• Zioło, Z. (2000). Problemy integracji międzynarodowej przemysłu w procesie zmian systemu gospodarowania. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 1, 1-9.
• Żabińska, J. (1993). Miejsce i rola funkcji redystrybucyjnej państwa w gospodarce rynkowej. Zeszyt Naukowy. Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego, 126, 65-77.

Identyfikatory

DOI

10.24917/20801653.334.4