Charakterystyka Projektu Predefiniowanego dotyczącego ograniczania społecznych nierówności w zdrowiu, Program PL 13, Norweski Mechanizm Finansowy

• Autorzy: Bogdan Wojtyniak , Michał Marek , Paweł Goryński
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W prawie wszystkich krajach europejskich wzrostowi średniej długości życia towarzyszy zjawisko utrzymywania się, a nawet w niektórych krajach zwiększania nierówności w zdrowiu powodowanych przez czynniki społeczne. Nierówności w zdrowiu mają charakter liniowy, a nie skokowy. Oznacza to, że występują one nie tylko pomiędzy najbogatszymi i najbiedniejszymi oraz najbardziej i najmniej wykształconymi, ale także w przypadku bardziej i mniej bogatych, bardziej i mniej wykształconych. Nierówności te są wywołane wieloma czynnikami występującymi zarówno w skali makro-, jak i mikrospołecznej. Z prowadzonych w Polsce analiz empirycznych, dotyczących społecznych nierówności w zdrowiu, w tym analiz realizowanych w ramach BCA, wynika, że różnice w przewidywanej przeciętnej długości życia pomiędzy różnymi grupami społecznymi dochodzą do 12-16 lat. Różnice tego rodzaju występują także pomiędzy stanem zdrowia mieszkańców różnych jednostek terytorialnych kraju (województw, powiatów, gmin), pomiędzy dużymi miastami (np. Warszawą a Łodzią), a także w obrębie poszczególnych miast (np. pomiędzy poszczególnymi dzielnicami Warszawy). Warto wspomnieć, że w Unii Europejskiej największe społeczne nierówności w zdrowiu występują w krajach postsocjalistycznych. Zdaniem wielu ekspertów utrzymywanie się tego rodzaju nierówności nie powinno być akceptowane, dlatego w ostatnim okresie Światowa Organizacja Zdrowia, Unia Europejska, a także wiele krajów podejmują działania mające na celu przeciwdziałanie temu zjawisku (m.in. w ramach programów dotyczących wykluczeń społecznych). Działania te dotyczą m.in. poprawy zarządzania w zakresie zdrowia publicznego. Ograniczanie nierówności w zdrowiu w Polsce, tak jak w innych krajach, staje się coraz ważniejszym zagadnieniem. Z tego powodu główny cel Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007-2015 został określony w następujący sposób: "Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności oraz zmniejszanie nierówności w zdrowiu". Zgodnie z Narodowym Programem Zdrowia cel ten ma być osiągnięty poprzez: • promocję zdrowego stylu życia wśród całego społeczeństwa; • tworzenie zdrowych warunków mieszkaniowych, pracy oraz nauki; • włączanie jednostek samorządów lokalnych i wojewódzkich; a także organizacji pozarządowych w działania dotyczące promocji zdrowia. W Polsce pierwszym programem poświęconym kwestiom społecznych nierówności w zdrowiu był 7-letni Narodowy Program Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego (POLKARD) rozpoczęty w 2002 roku. Celem tego programu, finansowanego przez ministra zdrowia, było zarówno zwiększenie dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, jak i opracowanie środków profilaktycznych. POLKARD był realizowany m.in. w 400 małych miastach, w których liczba mieszkańców nie była większa niż 8000, zlokalizowanych na terenie 12 województw. Miasteczka te położone są z dala od dużych miast, a ich mieszkańcy przez lata mieli do czynienia z licznymi trudnościami ekonomicznymi, którym towarzyszył zły stan zdrowia. Na końcu opisu podano wybrane pozycje dotyczące tej problematyki. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Nierówności społeczne; Stan zdrowia ludności; Zdrowie

EN

Social inequality; Health status of the population; Health

• Czasopismo: Zdrowie Publiczne i Zarządzanie
• Rocznik: 2015
• Tom: 13
• Numer: nr 1
• Strony: 126--130

Twórcy

autor

Bogdan Wojtyniak

• Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny, Warszawa

autor

Michał Marek

• Ministerstwo Zdrowia

autor

Paweł Goryński

• Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny, Warszawa

Bibliografia

• Analysis of health and socio-economic characteristics of district level populations in Poland (praca zbiorowa), Praca finansowana w ramach BCA, Warszawa 2011, http://www.mz.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0006/15396/finalwho_20130410_raport2.pdf; dostęp: 10.05.2015.
• Atlas umieralności, NIZP-PZH (praca zbiorowa), Warszawa 2012, http://www.atlas.pzh.gov.pl; dostęp: 06.05.2015.
• Cingano F., Trends in Income Inequality and its Impact on Economic Growth, OECD Social, Employment and Migration Working Papers, No. 163, OECD Publishing, 2014, http://dx.doi.org/10.1787/5jxrjncwxv6j-en; dostęp: 10.05.2015.
• Dahlgren G., Whitehead M., Europejskie strategie przeciwdziałania społecznym nierównościom w zdrowiu: osiąganie poprawy stanu zdrowia. Część 2, Warszawa 2010.
• Health inequalities in the EU Final report of a consortium Consortium lead: Sir Michael Marmot, http://ec.europa.eu/health/social_determinants/docs/healthinequalitiesineu_2013_en.pdf; dostęp: 12.05. 2015.
• Mazur J., Małkowska-Szkutnik A. (red.), Wyniki badań HBSC 2010 Raport techniczny, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2011. http://www.wsse.webserwer.pl/UserFiles/wsse/File/OSW_N_STR/Trzymaj Forme/Materia y pomocnicze w realizacji programu/Zachowania zdrowotne dzieci w wieku szkolnym_raport techniczny z badan HBSC 2010.pdf;dostęp: 24.03.2015.
• National strategy to reduce social inequalities in health. Report No. 20 (2006-2007) to the Storting (Norwegia), http://ec.europa.eu/health/ph_determinants/socio_economics/documents/norway_rd01_en.pdf; dostęp: 12.05. 2015.
• Opracowanie społeczne nierówności w zdrowiu w Polsce, WHO dla Europy, Warszawa 2012, http://www.mz.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0016/8251/raport1.pdf; dostęp: 06.05.2015.
• Review of Social Inequalities in Health in Norway English summary, E. Dahl, H. Bergsli, K.A. van der Wel (red.), Faculty of Social Sciences, Social Welfare Research Centre, http://www.inequalities.mz.gov.pl/social-inequalities-in-health/norwegian-experience-in-tackling-social-inequalities-in-health; dostęp: 12.05. 2015.
• Whitehead M., Dahlgren G., Pojęcia i zasady przeciwdziałania społecznym nierównościom w zdrowiu: Osiąganie poprawy stanu zdrowia. Część 1, Warszawa 2010.
• Zmniejszanie nierówności zdrowotnych w Unii Europejskiej, http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=738&furtherPubs=no&langId=pl&pubId=589&type=2; dostęp: 12.05.2015.
• Wniosek aplikacyjny Projektu Predefiniowanego, 2013 r.