Państwo unitarne, państwo regionalne czy w kierunku federacji? Trzy koncepcje rozwiązania problemu budowy administracyjno-terytorialnej RP

• Autorzy: Lech Mażewski

Warianty tytułu

A Unitary State, a Regional State or Towards a Federation? Three Concepts for Solving the Problem of Building an Administrative and Territorial Republic of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W połowie 2019 r. zostały sformułowane trzy koncepcje dotyczące dalszej decentralizacji struktury i funkcjonowania Rzeczypospolitej Polskiej, nazwane: "Zdecentralizowana Rzeczpospolita", "Polska samorządów" i "21 postulatów samorządowców dla Polski". Każda z nich odnosi się w jakimś stopniu do problemu budowy administracyjno-terytorialnej państwa. Propozycje te były przedmiotem może nie tyle dyskusji, ile - niekiedy gwałtownych - polemik głównie o charakterze politycznym, a nie prawnoustrojowym. Celem artykułu jest analiza problematyki budowy administracyjno-terytorialnej państwa polskiego zawarta w wymienionych koncepcjach z odniesieniem się do treści przepisów art. 3, art. 15 i art. 16 oraz rozdz. VII Konstytucji RP, a ponadto z porównawczym uwzględnieniem rozwiązań istniejących w RP w latach 1920-1945. (abstrakt oryginalny)

EN

Three concepts were formulated in the middle of 2019 regarding the further decentralization of the structure and functioning of the Republic of Poland, called: 'The decentralized Republic of Poland', 'Poland of self-governments' and '21 postulates of self-government officials for Poland'. Each of them applies to some extent to the problem of the administrative and territorial structure of the state. These proposals were the subject of perhaps not so much a discussion, but sometimes violent arguments, mainly of a political rather than a structural/legal nature. The objective of the article is to analyse the problems of the administrative and territorial structure of Poland contained in these concepts with reference to the content of the provisions of Article 3, Article 15 and Article 16, as well as chapter VII of the Polish Constitution and a comparative consideration of the solutions that existed in the Republic of Poland in 1920-1945. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Państwo; Decentralizacja; Samorząd terytorialny; Reforma samorządowa

EN

State; Decentralization; Local government; Local government reform

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 1-2
• Strony: 7--18

Twórcy

autor

Lech Mażewski

• Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Gdyni

Bibliografia

• Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2017.
• Bandarzewski K., Wieloszczeblowość samorządu terytorialnego i jego komplementarność w ujęciu konstytucji, ustawodawstwa i orzecznictwa [w:] Samorząd terytorialny. Zasady ustrojowe i praktyka, red. P. Sarnecki, Warszawa 2005.
• Ciągwa J., Autonomia Śląska w okresie II Rzeczypospolitej [w:] Konstytucje Polski, t. 2, red. M. Kallas, Warszawa 1990.
• Cybichowski Z., Polskie prawo państwowe na tle uwag z dziedziny nauki o państwie i porównawczego prawa państwowego, t. 1, Warszawa 1925.
• Czapliński W., Wyrozumska A., Prawo międzynarodowe publiczne. Zagadnienia systemowe, Warszawa 2014.
• Czarny P., Konstytucyjna koncepcja gminy i jej realizacja w ustawodawstwie i orzecznictwie [w:] Samorząd terytorialny. Zasady ustrojowe i praktyka, red. P. Sarnecki, Warszawa 2005.
• Dąbek D., Zimmermann J., Decentralizacja poprzez samorząd terytorialny w ustawodawstwie i orzecznictwie pokonstytucyjnym [w:] Samorząd terytorialny. Zasady ustrojowe i praktyka, red. P. Sarnecki, Warszawa 2005.
• Ehrlich L., Prawo narodów, Kraków 1947.
• Elżanowski M., Maciołek M., Przybysz P., Region jako instytucja prawnoustrojowa, "Państwo i Prawo" 1990/8.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2015.
• Głowacki A., System polityczny Belgii, Szczecin 1995.
• Izdebski H., Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej. Część I, "Samorząd Terytorialny" 1991/5.
• Komarnicki W., Polskie prawo polityczne (Geneza i system), Wilno 1922.
• Komarnicki W., Ustrój państwowy Polski współczesnej. Geneza i system, Wilno 1937.
• Konstytucja Belgii. Tekst jednolity z 14 lutego 1994, tłumaczenie i wstęp W. Skrzydło, Warszawa 1996.
• Konstytucja Hiszpanii z 27 grudnia 1978 znowelizowana 27 sierpnia 1992, wstęp i tłumaczenie T. Mołdawa, Warszawa 2008.
• Konstytucja Republiki Włoskiej, wstęp i tłumaczenie Z. Witkowski, Warszawa 2004.
• Konstytucja z dnia 17 marca 1921. Prawo polityczne od 2 października 1919 do 4 lipca 1921, wydał i objaśnił W.L. Jaworski, Kraków 1921.
• Kotulski M., Samorząd terytorialny w dwudziestoleciu międzywojennym, "Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo" 2019/327.
• Leśnodorski B., Dzieło Sejmu Czteroletniego (1788-1792). Studium historyczno-prawne, Warszawa 1951.
• Oniszczuk J., Samorząd terytorialny w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2002.
• Polska samorządów. Silna demokracja, skuteczne państwo, red. D. Sześciło, Warszawa 2019, http://www.batory.org.pl/upload/files/Programy operacyjne/Masz Glos/Polska samorzadow.pdf
• Prawo konstytucyjne, red. Z. Witkowski, Toruń 2013.
• Sarnecki P., Art. 3 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 5, red. L. Garlicki, Warszawa 2007.
• Skrzypczak T., "Państwo regionalne" - wybrane problemy autonomii terytorialnej we Włoszech i Hiszpanii, "Zeszyty Naukowe UJ. Prace z Nauk Politycznych" 1984/21.
• Suchecki W., Teoria federalizmu, Warszawa 1968.
• Tuleja P., Art. 3 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Komentarz. Art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Witkowski Z., Ustrój konstytucyjny współczesnych Włoch w aktualnej fazie jego przemian 1989-2004, Toruń 2004.
• Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2016.