Spór o stadia rozwoju społecznego : studium teoretyczno-metodologiczne

• Autorzy: Grażyna Musiał
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zadaniem niniejszej pracy jest ugruntowanie tezy o stadialnym charakterze rozwoju społecznego. Aczkolwiek sama idea wyróżniania w dziejach ludzkich mniej lub bardziej wyraźnie wyodrębnionych stadiów ma dość długą historię, to jednak wszechstronne rozwinięcie znalazła ona w marksowskiej koncepcji formacji społecznej. Ta właśnie koncepcja etanowi główny przedmiot analiz zawartych w tej pracy. Jednym z istotnych wyróżników koncepcji formacji społecznych, spośród pozostałych stadialnych ujęć rozwoju społecznego, jest wieloaspektowe /wielopłaszczyznowe/, odwołujące się do wielu różnych wyznaczników, dzielenie dziejów ludzkich na poszczególne okresy, świadczy to o realistycznym /niekonwencjonalnym/ podejściu Marksa de zagadnienia periodyzacji dziejów ludzkich. W rezultacie podział dziejów na formacje społeczne przedstawia się jako dość naturalny 1 dobrze /wszechstronnie/ ugruntowany w faktach. Teoretyczne uzasadnienie tezy o nieodzowności wyodrębniania stadiów /formacji/ w dziejach ludzkich wymaga realizacji co najmniej trzech celów: 1/ analizy natury zależności pomiędzy elementami tworzącymi formację stołeczną oraz pomiędzy składnikami a całą formację, 2/ ustalenia, ozy w ramach różnych formacji społecznych poszczególne, tworzące je elementy odgrywają analogiczną rolę, 3/ zbadania aktualnej i często dyskutowanej kwestii, czy rozwój społeczny przebiega w sposób mono- czy multilinearny. Przedstawiona teza i cele pracy wskazują, że ma ona charakter interdyscyplinarny, a w każdym razie jest pracą z pogranicza takich dyscyplin, jak: ekonomia, socjologia oraz filozofia. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Historia; Socjologia; Infrastruktura społeczna; Postęp społeczny

EN

History; Sociology; Social infrastructure; Social progress

• Czasopismo: Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach
• Rocznik: 1993
• Strony: 205

Twórcy

autor

Grażyna Musiał

• Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego w Katowicach

Bibliografia

• Ajdukiewicz K. Język i poznanie. Tom I i II. Warszawa 1985.
• Althusser L.: Contradiction et eurdétermination. /Notes pour une recherche/. "La Pensée* 1962.nr 106.
• Althusser L.: Éléments d'autocritique. Paris 1974.
• Althusser L.,Balibar Ś.: Czytanie "Kapitału". Warszawa 1975.
• Amsterdamski S.: O różnych pojęciach determinizmu. "Studia Filozoficzne" 1964, nr 2.
• Amsterdamski S.: Między historię a metodę. Spory o racjonalność nauki. Warszawa 1983.
• Amsterdamski S.: i Nauka a porządek świata. Warszawa 1983.
• Antycyparowicz G.M.: Teorie ekonomiczne Walta W. Rostowa Warszawa 1986.
• Andersonn P. : Lineages of the Absolutist State. London 1977.
• Arystoteles: Metafizyka. Warszawa 1983.
• Ashhbу W.R. : Wstęp do cybernetyki. Warszawa 1963.
• Bagby P.: Kultura i historia. Prolegomena do porównawczego badania cywilizacji. Warszawa 1975.
• Barg M.A.: Katiegorii i mietody istoriazieskoj nauki. Moskwa 1984.
• Bauman Z.: Kultura a społeczeństwo. Preliminaria. Warszawa 1966.
• Beloch J.: Die Bevölkerung der griechisch - roemischen Welt. Roma 1968.
• Biela A.: Analogia w nauce. Warszawa 1989.
• Bieńkowski W.: Problemy teorii rozwoju społecznego. Warszawa 1966.
• Bieńkowski W.: Determinizm a nauki społeczne. "Kultura i Społeczeństwo" 1966, nr 4.
• Bieńkowski W.: Zrozumieć społeczeństwo. Warszawa 1989.
• Bocheński J.M.: Współczesne metody myślenia Poznań 1992.
• Bodin Andegaweńczyk: Sześć ksiąg o rzeczypospolitej, Warszawa 1958.
• Bolter J.D: Człowiek Turinga. Kultura Zachodu w wieku komputera. Warszawa 1990.
• Bratkiewicz J..: Współczesny stan badań nad "azjatycką" formacją społeczną. Wrocław 1988.
• Bratkiewicz J.: Teoria przedkapitalistycznej formacji społecznej w kulturach orientalnych. Interpretacja badań i polemik. Warszawa 1989.
• Braudel F.: Historia i trwanie. Warszawa 1971.
• Brus W. , Кowalik T.; Socialism and development. "Cambridge Journal of Economics" 1983, No 3-4.
• Вuksiński T.: Metodologiczne problemy uzasadniania wiedzy historycznej. Warszawa-Poznań 1982.
• Bunge M.: O przyczynowości. Miejsce zasady przyczynowej we współczesnej nauce. Warszawa 1968.
• Burbelka J.: Epoki i formacje. Próba rekonstrukcji adaptacyjnej. -Wrocław 1980.
• Cackowski Z.: Zasadnicze zagadnienia filozofii. Warszawa 1989.
• Chesneaux J.: Recants travaux marxistes sur le mode de production asiatique. /Bibliographie sommaire/. "La Pensée" 1964, nr 114.
• Chssneaux J.: Ou en est la discussion sur le mode de production asiatique? /III/. "La Pensés'* 1968, nr 138.
• Chmielewski P. : Kultura i ewolucja. Warszawa 1988 Civilization and Science in Conflict or Collaboration? Amsterdam 1973.
• Comte А.: Metoda pozytywna w szesnastu wykładach. Warszawa 1961.
• Condorcet A.N.! Szkic obrazu postępu ducha ludzkiego poprzez dzieje. Warszawa 1957.
• Criticism and the Growth of Knowledge, Praca zbiorowa pod red. I. La k a t osa, A. Musgrave 'a. Cambridge 1970.
• Czas w kulturze. Warszawa 1988.
• Daniłowa Ł.W.s: Diskuseija po ważnoj problemie. "Woprosy Fiłosofli" 1965, nr 12.
• Demokracja i socjalizm. Księga poświęcona pamięci Juliana Hochfelda. Praca zbiorowa pod red, A. Jasińskiej-Kanii W. Wesołowskiego i J.J. W i a t r a. Wrocław 1992.
• Determinism and Freedom in the Age of Modern Science. London 1970.
• Doktryna Saint-Simona. Wykłady A. Bazarda i B.P. Enfantina. Rok pierwszy, 1829. Warszawa 1961.
• Donimirski A.: Drogi w nieznane. Najnowsze hipotezy i teoria o człowieku i świście, w którym żyjemy. Katowice 1989.
• Durkheim E.: Zasady metody socjologicznej. Warszawa 1968. Dyskusja nad książką "Ekonomia polityczna" O. Langego. "Nowe Drogi" nr 3.
• Ekonomia polityczna wobec problemów współczesności. Praca zbiorowa pod red. J. Lewandowskiego i M. Sochy. Warszawa 1984.
• Elementy marksistowskiej metodologii humanistyki. Praca zbiorowa pod red. J. Кmity. Poznań 1973.
• Engelberg E.: Probleme der gesetzmässigen Abfolge der Gesellschaftsformationen. "Zeitschrift für Geschichtswissenschaft" 1974, H. 2.
• Engelberg E.,Küttler W.: Probleme der geschichtswissenschaftlichen Erkenntnis. Berlin 1977.
• Evolution and Ecology. Essays on Social Transformation by Dulian H. Steward. Praca zbiorowa pod red. J.C. Stewarda i R.F. Murphy'egо. Urbana 1977.
• Filozofia a nauka. Zarys encyklopedyczny. Wrocław 1987.
• Florian Znaniecki i jego rola w socjologii. Praca zbiorowa pod red. А. Кwileckiego. Poznań 1975.
• Gibbon E.: Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego. Warszawa 1975.
• Giedymin D.:Problemy. Założenia. Rozstrzygnięcia. Studia nad logicznymi podstawami nauk społecznych. Poznań 1964.
• Goblot J. J. Pour une approche théorique des "Faits de Civilisation". /I/. "La Pensée" 1967, nr 133.
• Godelier M. : Les écrite de Marx et d'Engels sur le mode de production asiatique. /Bibliographie sommaire/. "La Pensée" 1964, nr 114.
• Godelier M. : Discussions et travaux sur le M. P. A. Informations complementaires. "La Pensée" 1965, nr 122.
• Goldmann L. : Nauki humanistyczne a filozofia. Warszawa 1961.
• Grabowski Cz. t Ekonomia a historiozofia. /Na marginesie książki Stefana Kurowskiego./ "Ekonomista" 1964, nr 1.
• Grabski A.F.: Z zagadnień metodologicznych teorii formacji. Uwagi wstępne. "Historyka. Studia metodologiczne" 1982, tom XII.
• Grabski A.F.: Kształty historii. Łódź 1985.
• Grodziński E.: Myślenie hipotetyczne. Studium na pograniczu ontologii, filozofii Języka i psychologii. Wrocław 1996.
• Günther R.: Kritische Bemerkungen zu Argumenten für sine Einheitliche Gesellschaftsformation der vorkapitalistischen Kiaseengesellschaften. "Ethnographisch-Archeologieche Zeitschrift" 1973, H. 2.
• Habermas J.:. Legitimationeprobleme im Spätkapitalismus. Frankfurt am Main 1973.
• Habermas J.: Teoria i praktyka. Wybór pism. Warszawa 1903. Hall E.T.t Poza kulturę. Warszawa 1984.
• Hawking S.W.: Krótka historia czasu. Od wielkiego wybuchu do czarnych dziur. Warszawa 1990.
• Hegel G.W.F.: Wykłady z filozofii dziejów. Tom I. Warszawa 1958.
• Hogel G.W.F.: Zasady filozofii prawa. Warszawa 1969.
• Herzog P. : Le point de vue d'un économiste. "La Pensée" 1971 nr 159.
• Hindess В. , Hirst P.Q. : Pre-capitalist modes of production. London 1975.
• Hobsbawn E. : The Dialogue on Marxism. "Marxism Today" 1966 No 2.
• Hochfeld J.: Marksizm, socjologia, socjalizm. Wybór pism. Warszawa 1982.
• IIjuszeczkin W.P.: Sistiema i struktura doburżuaznoj czastnosobstwienniczeekoj eksploatacji. Moskwa 1980.
• Iljuszeczkin W.P.: Sosłowno-kłassowoje obszczestwo w istorii Kitaja. /Opyt sistemno-strukturnogo analiza./ Moskwa 1986.
• Iljuszeczkin W.P.: Ciwilizacija: stupieni razwitija i riegionalnyje tlpy. "Ailja i Afrika Siegodnja" 1986, nr 10.
• Iljuszeczkin W.P.: К woprosu o sootnoszenii zakona stadialnosti i zakona nlerawnomiernostii obszczestwlennogo razwitija. "Fiłosofsklje Nauki" 1987, nr 3.
• Iljuszeczkin W.P.s O sootnoszenii i wzaimoswjazi tieorii obezczeetwiennych formacij i politiczeskoj ekonomii. "Woprosy Fiłosofii" 1988, nr 4.
• Iljuszeczkin W.P.: Ekspłuatacija i sobstwlennost w sosłowno-kłasowych obszczestwach. /Opyt sistemno-strukturnogo issledowanija./ Moskwa 1990.
• Interdyscyplinarne studia nad genezą kapitalizmu. Interpretacje: prezentacja i krytyka. Praca zbiorowa pod red. A. Czarnoty, K. Wajdy, A. Zybertowicza. Tom pierwszy. Toruń 1989.
• Interpretacja wielkiej transformacji. Geneza kapitalizmu jako geneza współczesności. Praca zbiorowa pod red. A. C zarnoty i A. Zybertowlcza. Tom drugi. Warszawa 1988.
• Istoriczeskije zapiski. Praca zbiorowa pod red. A.Ł. Sidorowa. Tom 76. Moskwa 1965.
• Izraitel W.J.: Problemy formacionnogo analiza obszczestwiennogo razwitija. Gorki 1975.
• Kaczanowski J.W.: Rabowładienije, fieodallzm ili aziatskij sposob proizwodstwa? Moskwa 1971.
• Kelly A.: Recenzja: J. Bergman: Vera Zasulich: A Biography. Stanford University Press 1983. "The Journal of Modern History" 1985, No 4.
• Kłassy i sosłowija w dokapitallsticzeskich obszczestwach Azii. Problema socjalnej mobilnosti. Moskwa 1986.
• Kmita J..: Z metodologiczny problemów interpretacji humanistycznej Warszawa 1971.
• Kmita J.: Wykłady z logiki i metodologii nauk. Warszawa 1975.
• Kmita J..: Szkice z teorii poznania naukowego. Warszawa 1976.
• Kmita J..:Z problemów epistemologii historycznej. Warszawa 1980.
• Kmita J..: Wyjaśnianie funkcjonalne a postulat antyhumanizmu teoretycznego. "Studia filozoficzne" 1988, nr 9.
• Kmita J..: Essays on the Theory of Scientific Cognition. Warszawa-Dordrecht 1991.
• Kołakowski L.: Główne nurty marksizmu. Powstanie. Powstanie. Część I. Warszawa 1989.
• Kołakowski L.: Główne nurty marksizmu. Powstanie. Rozkład. Część III. Warszawa 1989.
• Kotarbiński T.: Z zagadnień teorii nauki i teorii języka. Warszawa 1990.
• Oskar Lange, sojusznik prakseologów. "Prakseologia" 1966, nr 23.
• Kotarbiński T.: Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk. Warszawa 1986.
• Kostowa B.: Metodologiczny status wartościowań artystycznych i estetycznych w perspektywie antynaturalistycznej. Poznań 1989.
• Kowalik T.: Socjologiczny obszar w ekonomii Oskara Langego. "Studia Socjologiczne" 1974, nr 3.
• Kowalik T.: Oskar Lange odczytywany na nowo. "Nauka Polska" 1987, nr 3-4.
• Kozyr-Kowalski S. : Мех Weber a Karol Marks. Socjologia Маха Webera jako "Pozytywna krytyka materializmu historycznego". Warszawa 1967.
• Kozyr-Kowalski S.: Baza - nadbudowa a formacja społeczeństwa. "Studia Socjologiczne" 1979, nr 2.
• Kozyr-Kowalski S.: Struktura gospodarcza 1 formacja społeczeństwa. Warszawa 1988.
• Kozyr-Kowalski S., Ładosz z J : Dialektyka a społeczeństwo. Wstęp do materializmu historycznego. Warszawa 1979.
• Кroeber A .L.: Istota kultury. Warszawa 1989.
• Krajewski W.: W sprawie pojęcia determinizmu. "Studia Filozoficzne" 1964, nr 4.
• Krajewski W.: Konieczność, przypadek, prawo statystyczne. Warszawa 1977.
• Krajewski W.: Prawa nauki. Przegląd zagadnień metodologicznych. Warszawa 1982.
• Krajewski W.: Byt społeczny i świadomość społeczna. Nowa interpretacja marksowskiej tezy. "Studia Filozoficzne" 1985, nr 11-12.
• Krasnodębski Z.: Upadek idei postępu. Warszawa 1991.
• Kula W.: Problemy i metody historii gospodarczej. Warszawa 1983.
• Kula W.: Teoria ekonomiczna ustroju feudalnego. Warszawa 1983.
• Kula W.: Historia, zacofanie, rozwój. Warszawa 1983.
• Kurowski S.: Historyczny proces wzrostu gospodarczego. Analiza trendów sekularnych na podstawie produkcji żelaza i stali. Warszawa 1965.
• Lange O.: Zagadnienia ekonomii politycznej w świetle pracy Józefa Stalina "Ekonomiczne problemy socjalizmu w ZSRR". Warszawa 1953.
• Lange O.: Prawa ekonomiczne socjalizmu w świetle ostatniej pracy Józefa Stalina, "Nauka Polska" 1953, nr 1.
• Lange O.: Dzieła. Ekonomia polityczna. Tom 3, Warszawa 1975.
• Lange O.: Dzieła. Cybernetyka. Tom 7. Warszawa 1977.
• Lange O.: Dzieła. Działalność naukowa i społeczna 1904-1965. Tom 8. Warszawa 1986.
• Lange O.: Wybór pism. Drogi do socjalizmu. Tom 1. Warszawa 1990.
• Lange O.: Wybór pism. Ekonomia - przedmiot, zakres i metody. Tom 2. Warszawa 1990.
• Laplace P.S.: Essai philosophique sur les probabilités. Paris 1814.
• Lenin W.: Dzieła wszystkie. Tom I. Warszawa 1983.
• Leonarski D.: Socjologiczne aspekty wzrostu gospodarczego w ekonomii zachodniej. Warszawa 1982.
• Lewin G.: The Problem of Social Formations in Chinese History. "Marxism Today" 1967, nr 1.
• Lewin G.: The Marxist Theory of Social Formations. "Marxism Today" 1969, No 6.
• Lewin G.: Zur Diskussion über dis "Asiatische Produktionsweise" in der marxistischen Literatur Frankreichs. "Ethno- graphisch-Archeologische Zeitschrift" 1972, H. 4.
• Liberda B.: Inspiracje marksistowskie we współczesnych koncepcjach gospodarki światowej. "Ekonomista" 1984, nr 4.
• Losy idei socjalistycznych i wyzwania współczesności. Pamięci Dana Strzeleckiego. Praca zbiorowa pod red. W. Wesołowskiego. Warszawa 1990.
• Lukács G.: Wprowadzenie do ontologii bytu społecznego. Współczesny etan problemu. Część I, Warszawa 1982.
• Lukács G.: Wprowadzenie do ontologii bytu społecznego. Najważniejsze kompleksy problemowe. Część II/l. Warszawa 1984.
• Lukács G.: Wprowadzenia do ontologii bytu społecznego. Prolegomena. Część III. Warszawa 1985.
• Łastowski K.: Problem analogii teorii ewolucji i teorii formacji społeczno-ekonomicznej. Warszawa-Poznań 1981.
• Łoone E.: Sowriemiennaja fiłosofija istorii. Tallin 1980.
• Małkiewicz A.: Karol Marks o przedkapitalistycznych stosunkach produkcji. Wrocław 1989.
• Marcuse H.: Człowiek jednowymiarowy. Badania nad ideologię rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego. Warszawa 1991.
• Markarjan E.S.: Tieorija kultury i sowriemiennaja nauka. /Łogiko-mietodołogiczeskij analiz./ Moskwa 1983.
• Marks K.: Przyczynek do krytyki ekonomii politycznej. Warszawa 1953.
• Marks K.: Zarys krytyki ekonomii politycznej. Warszawa 1986. Marksizm a ruchy narodowowyzwoleńcze. Warszawa 1985.
• Marksizm w kulturze filozoficznej XX wieku. Praca zbiorowa pod red. M.J. Siemka Warszawa 1988.
• Marks K., Engels F.: Dzieła. Tom 3. Warszawa 1975.
• Marks K., Engels F.: Dzieła. Tom 4. Warszawa 1986.
• Marks K., Engels F.: Dzieła. Tom 19. Warszawa 1972.
• Marks K., Engels F.: Dzieła. Tom 8. Warszawa 1970.
• Marks K., Engels F.: Dzieła. Tom 36. Warszawa 1976.
• Marks К, , Engels F : Dzieła wybrane. Tom XX« Warszawa 1949.
• Marks К, , Engels F. : Listy wybrane. Warszawa 1982.
• Meisner J.: Uwagi o stadiach rozwoju kapitalistycznego sposobu produkcji Zeszyty Naukowe. Katowice 1968, nr 3.
• Meisner J.: Krytyka burżuazyjnych teorii syntezy ustrojów społecznych. Warszawa 1979.
• Metodologiczne Implikacje epistemologii marksistowskiej. Praca zbiorowa pod red. J. Kmity. Warszawa 1974.
• Metodologiczne problemy teorii socjologicznych. Praca zbiorowa pod red. S. Nowaka. Warszawa 1971.
• Minc B.: Spór o istotne treści marksizmu. Warszawa 1979.
• Minc B.: Spór o istotne treści marksizmu. Zasady marksizmu a współczesność. Warszawa 1987.
• Miś A.: Status metodologiczny marksowskiej ekonomii politycznej. Warszawa 1988.
• Mitch D.: Recenzja; M. Gottlieb: Comparative Economie Systems: Preindustrial and Modern Case Studies, Ames 1989. "TheJournal of Economic History" 1989, Vol. XLIX, No 4.
• Mohr H.: Vorkapitalistische Klassonformationen in dor Diskussion. "Zeitschrift für Geschichtswissenschaft" 1972, H. 11.
• Montesquieu Ch.: О duchu praw. Tom I. Warszawa 1957.
• Morawski W.: Nowe społeczeństwo przemysłowe. Analiza i krytyka koncepcji. Warszawa 1975.
• Musiał G.: Analiza marksowskiego podejścia do badania zjawisk społecznych. Zeszyty Naukowe. Katowice 1991, nr 122.
• Musiał G.: Rozwój społeczny w ujęciu Oskara Langego. Zeszyty Naukowe. Katowice 1992, nr 124.
• Nagel E.: Struktura nauki. Zagadnienia logiki wyjaśnień naukowych. Warszawa 1970.
• Narration and Explanation. Contributions to the Methodology of the Historical Research. Praca zbiorowa pod red. J. Topolskiego. Amsterdam-Atlanta 1990.
• Nauka w świetle współczesnej filozofii. Warszawa 1992.
• Nazar R.:Z dziejów recepcji marksizmu w Polsce. Koncepcja materializmu historycznego w ujęciu Ludwika Krzywickiego. Warszawa-Poznań 1987.
• Nikiforowicw W.N.: Wostok i wsiemirnaja istorija. Moskwa 1977.
• Nowak L.: Adaptacja i rewolucja. Problem ruchu formacji społeczno-ekonomicznej w materializmie historycznym. "Studia Socjologiczne" 1981, nr 4.
• Nowak L.: U podstaw teorii socjalizmu. Własność i władza. O konieczności socjalizmu. Tom I. Poznań 1991.
• Nowak S.; Metodologia badań społecznych. Warszawa 1985.
• Oczerki po istorii "Kapitała" K. Marksa. Praca zbiorowa pod red. M.P. Mczedłowa. Moskwa 1983.
• Odkrycie, abstrakcja, prawda, empiria, historia a idealizacja. Praca zbiorowa pod red. A. Klawitera i L. Nowaka. Warszawa-Poznań 1979.
• Osiatyński W. : Zrozumieć świat. Warszawa 1988.
• Pajestka J: Zmiany w układzie globalnym i ich konsekwencje dla Polski. "Nauka Polska" 1991, nr 1.
• Pałubicka A.: Orientacje epistemologiczne a rozwój nauki. Warszawa-Poznań 1977.
• Pałubicka A.: Kulturowy wymiar ludzkiego świata obiektywnego. Poznań 1990.
• Pałubicka A, Kmita J.: Uwagi o metodzie dialektycznej Karola Marksa "Studia Filozoficzne" 1973.
• Panasiuk R.: Dziedzictwo heglowskie i marksizm Warszawa 1979.
• Parsons T.: Struktura społeczna a osobowość. Warszawa 1969.
• Parsons T: Szkice z teorii socjologicznej. Warszawa 1972.
• Parsons T. Smeleer N.J.: Economy and Society. A study in the Integration of Economic and Social Theory. London 1956.
• Pelc J.: Wstęp do semiotyki. Warszawa 1982.
• Pelletier A., Goblot J. J. : Materialisms historique et histoire des civilisations. Paris 1973.
• Pistier A.: Statistique et observation économique. Paris 1961.
• Ponikowski B.: Pojęcie formacji ekonomiczno-społecznej w dyskusjach teoretycznych współczesnych marksistów włoskich. "Studia Filozoficzne" 1978, nr 11.
• Popper K.R.: Logika odkrycia naukowego. Warszawa 1977.
• Popper K.R.: Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna. Warszawa 1992.
• Poszukiwanie pewności i jego postmodernistyczna dyskwalifikacja. Praca zbiorowa pod red. J. Sucha. Poznań 1992.
• Prigożin A.: Probleme obszczestwiennych formacij. "Pod Znamieniem Marksizma" 1930, nr 7-8.II.
• Problemy istorii dokapitalisticzeskich obszczestw. Kniga I. Moskwa 1968.
• Rainkos S.: świadomość i historia. Studia nad społeczną rolą świadomości. Warszawa 1978.
• Rainkos S.: Świadomość i determinizm. Studia nad społeczną determinacją świadomości. Warszawa 1981.
• Resnick S.: Recenzja? Howard М.С, King J.Е.: A History of Marxian Economics. Vol. 1? 1883-1929 Princeton 1989. "The Journal of Economic History" 1990, No 2.
• Rostow W.W.: The Stages of Economic Growth. A Non Comunist Manifesto. Cambridge 1960.
• Rostow W.W.: Politics and the Stages of Growth,, Cambridge 1971.
• Rozprawy i szkice z filozofii i metodologii nauk. Księga Pamiątkowa ku uczczeniu siedemdziesięciolecia urodzin Profesora Władysława Krajewskiego. Praca zbiorowa pod red. J. Sucha. E. Pakszуsi I .Czerwonogóry. Warszawa-Poznań 1992.
• Sache I.: Nowa faza dyskusji o formacjach. "Nowe Drogi" 1966, nr 3.
• Saint-S i m o n С.-H.? Pisma wybrane. Tom 1 i 2, Warszawa 1968.
• Salamon M.: Laszlo Varadyego interpretacje upadku cywilizacji antycznej. "Historyka. Studium Metodologiczne" 1987, tom XVII.
• Sargent R.L.: The Size of the Slave Population of Athens during the Fifth and Fourth centuries B. C. "University of Illinois Studies in the Social Science" 1924, No 3.
• Semkow J. Spór o metodę. Teoriopoznawcze i metodologiczna aspekty ekonomii politycznej. Warszawa 1974.
• Semkow J. Wprowadzenie do ekonomii. Warszawa 1984.
• Sereni E.: De Marx a Lénine: la catégorie de "formation économique et sociale". "La Pensée" 1971, nr 159.
• Shiozawa K.: Les Historiens Japonais et le Mode de Production Asiatique. "La Pensée" 1965, nr 122.
• Siemek М. J.: Filozofia, dialektyka, rzeczywistość. Warszawa 1982.
• Siemionów J.I.: K woprosu o pierwoj formie kłassowogo obszczestwa. /W poriadkie diskusii./ "Uczionyje Zapiski". Tom 9. Krasnojarsk 1957.
• Skarga B.: Granice historyczności. Warszawa 1989.
• Skarga B.: Trwałość i zmienność kategorii. "Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej" 1989, tom 33.
• Skinner R.D.: Technological Determinism: A Critique of Convergence Theory. "Comparative Studies in Society and History" 1976, Vol. 18, No 1.
• Social Classes Action. Historical Materialism. "Poznań Studies in the Philosophy of the Sciences and the Humanities" 1982, Vol. 6.
• Stacewicz J.: Stereotypy rozwoju a ekonomia. Warszawa 1991.
• Stalin J: Ekonomiczne problemy socjalizmu w ZSRR. Warszawa 1952. Staniszkis J.: Ontologie socjalizmu. Warszawa 1989.
• Such J.: O uniwersalności praw nauki. Warszawa 1972.
• Such J.: Wstęp do metodologii ogólnej nauk. Poznań 1973.
• Such J.: Problemy weryfikacji wiedzy. Studium metodologiczne. Warszawa 1975.
• Such J.: Czy istnieje experimentum crucis. Problemy sprawdzania praw i teorii naukowych. Warszawa 1975.
• Such J.:Rola teorii w poznaniu naukowym. "Zagadnienia Naukoznawstwa" 1977, nr 1.
• Such J.: Szkice o dialektyce. Warszawa 1986.
• Such J.: Nauka - paranauka - pseudonauka. Zeszyty Naukowe. Poznań 1986, nr 25.
• Such J.: O rodzajach wiedzy. Wiedza i jej problemy. "Człowiek i Społeczeństwo". Tom II. Poznań 1986.
• Such J.: "Dialektyka przyrody" Engelsa a współczesna filozofia nauki. "Studia Filozoficzne" 1988, nr 2.
• Such J.:Dialektyczne wizje świata. Warszawa-Poznań 1992.
• Such J.:Rodzaje determinacji a rozwój nauki. Poznań 1992.
• Such J., Szymański J.: W sprawie sporu o istotę determinizmu. "Studia Filozoficzna" 1965, nr 4.
• Szacki J.: Historia myśli socjologicznej. Część druga. Warszawa 1983.
• Szatkowska J.: Metodologiczne znaczenie teorii azjatyckiego sposobu produkcji. "Studia Filozoficzne" 1983, nr 3.
• 60 lat socjologii poznańskiej. Praca zbiorowa pod red. А. Kwileckiego. Poznań 1981.
• Szkice o rozwoju nauki. Praca zbiorowa pod red. J. Sucha i E. Pakszys. Poznań 1986.
• Szymański 3.8 Cywilizacyjne następstwa postępu technicznego. Poznań 1989. Ślęczka K.: Kilka uwag o pojęciu marksistowskiego aktywizmu. /Próba konceptualizacji/. "Studia Filozoficzne" 1978, nr 8-9.
• Tatarkiewicz W.8 Kultura i cywilizacja. "Nauka Polska" 1976, nr 9-10.
• Teoria rozwoju społecznego. Wypisy. Kraków 1976.
• Taxier J.: Désaccords sur la définition dee concepts. "La Pensée" 1971, nr 159.
• The Ethnological Notebooks of Karl Marx. Praca zbiorowa pod red. L. Кradera Assen 1972.
• Tittenbrun J.: Interakcjonizm we współczesnej socjologii amerykańskiej. Poznań 1983.
• Tittenbrun j.: Formacja azjatycka - zarys teorii. "Studia Socjologiczne" 1983, nr 2.
• Topolski J: Marksizm i historia. Warszawa 1977.
• Topolski J: Rozumienie historii. Warszawa 1978.
• Topolski J: Prawda i model w historiografii,. Łódź 1982.
• Topolski J: Metodologia historii Warszawa 1984.
• Topolski J: Koncepcja procesu historycznego Karola Marksa, światopogląd" 1984, nr 6.
• Topolski J: Prawda i fałsz w historii. Poznań 1987.
• Topolski J: Historia i życie. Lublin 1988.
• Topolski J: Wolność i przymus w tworzeniu historii« Warszawa 1990.
• Tuchańska B.: Rozwój poznania jako proces społeczny. Warszawa 1982.
• Walicki A.: Rosyjska filozofia i myśl społeczna od oświecenia do marksizmu. Warszawa 1973.
• Warga E.: Oczierki po probliemam politekonomii kapitalizma. Moskwa 1965.
• Weber M.: Szkice z socjologii religii. Warszawa 1984.
• Weissgerber K:; Zwischen Urgesellschaft und Kapitalismus. Die sowjetischen Diskussionen über die vorkapitalistischen Gesellschaftsformationen. II. 1945-1973. "Ethnographisch -Archeologische Zeitschrift" 1975, H. 1.
• Wizje człowieka i społeczeństwa w teoriach i badaniach naukowych. Tom studiów pod red. S. Nowaka. Warszawa 1984.
• Własność; gospodarka a prawo. Studia z marksistowskiej teorii własności. Praca zbiorowa pod red. S. Кozyra-Kowalskiego. Warszawa 1977.
• Wokół teorii krytycznej Jürgena Habermasa. Praca zbiorowa pod red. A.M. Kaniowskiego i A. Szahaja Warszawa 1987.
• Varady L.; Ole Auflösung des Altertums. Budapest 1978.
• Veblen T.: Teoria klasy próżniaczej. Warszawa 1971.
• Vico G.: Nauka nowa. Warszawa 1966.
• Założenia metodologiczne "Kapitału" Marksa. Warszawa 1970.
• Założenia teoretyczne badań nad rozwojem historycznym. Praca zbiorowa pod rad. J. Kmity. Warszawa 1977.
• Założenia materializmu historycznego. "Poznańskie Studia z Filozofii Nauki" 1978, z. 3.
• Zawirski Z.: Przyczynowość a stosunek funkcjonalny. Studjum z zakresu teorji poznania. "Przegląd Filozoficzny" 1912, R. XV.
• Ziółkowski M.: Wiedza, jednostka, społeczeństwo. Zarys koncepcji socjologii wiedzy. Warszawa 1989.
• Znaniecki F.: O szczeblach rozwoju społecznego. "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1930, z. 1.
• Znaniecki F.: Modern Nationalities. A Sociological Study. Urbana Illinois 1952.
• Znaniecki F.: Wstęp do socjologii. Warszawa 1988.
• Znaniecki F.: Pisma filozoficzne. Tom II. Warszawa 1991.
• Żuków E.M., Barg M.A., Czerniak E.B., Pawłow W.T.: Tieorieticzeskije problemy wsiemirnogo istoriczeskogo processa. Moskwa 1979.
• Żurawicki S.: Teoretyczne podstawy działalności gospodarczej. Warszawa 1977.
• Żurawicki S.: Metody i techniki badań ekonomicznych. Zagadnienia epistemologiczne i metodologiczne. Warszawa 1980.