Socio-economic changes in the Rybnik conurbation (Poland) as a result of economic restructuring - a case study

• Autorzy: Tomasz Spórna , Monika Kurpanik
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Rybnik conurbation is an example of a traditional industrial area, where, due to economic restructuring, social and economic transformations are taking place. It is located in the Silesian voivodeship (southern Poland) and its development is mostly based on intensive coal mining after the Second World War. The article presents selected aspects of social and economic transformation happening in the area of the Rybnik conurbation after 1945 and connected with its rapid economic development in the 1960s and 70s, as well as with the systematic and economic transformation in Poland after 1989. The article was prepared on the base of subject literature, statistics and own studies. Population transformations have been analysed for the period 1980-2010, in each case, in relation to selected administrative units and three zones of the conurbation - the core, the inner and the outer areas. In order to evaluate and compare the demographic situation in the Rybnik conurbation in the years 1988 and 2008, a rank method has been applied. Community classification has been based on the total value of ranks for particular communities for the following variables: birth rate, population growth, net migration rate and the participation of the population in the pre-working and post-working age. The results of population transformation indicate that until 1991, the population of the Rybnik conurbation had been increasing (up to 197.7 thousand people). In the period 1991-2012, it decreased by 26.4 thousand (i.e. by 3.8%). In the same period of time, depopulation took place in the largest mining cities of the conurbation core (Wodzisław Śląski, 56.1%, connected with its administrative division into 4 towns and 1 rural community; Jastrzębie-Zdrój - 12.3%, Żory - 7.8% and Rybnik, to a lesser degree - 2.7%). The rank method that was applied has revealed the worsened demographic condition in the western communes of the conurbation (a shift from weak to bad). Simultaneously, in the period 1990-2012, the population gradually increased in the outer zone of the conurbation, by 6.8%. This indicates the process of suburbanisation taking place in the area. Demographic and economic changes in the Rybnik conurbation after 1989, in comparison to other mining areas in Poland and in Europe, seem to be less intensive.(original abstract)

Słowa kluczowe

EN

Industrial district; Economic restructuring; Demographic transformation; Suburbanization

PL

Okręg przemysłowy; Restrukturyzacja gospodarki; Przemiany demograficzne; Suburbanizacja

• Czasopismo: Environmental & Socio-economic Studies
• Rocznik: 2013
• Tom: 1
• Numer: nr 1
• Strony: 38--47

Twórcy

autor

Tomasz Spórna

• University of Silesia in Katowice, Sosnowiec, Poland

autor

Monika Kurpanik

• University of Silesia in Katowice, Sosnowiec, Poland

Bibliografia

• Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, accessed on: www.stat.gov.pl
• Bytnar-Suboczowa M. 1969. Rybnicki Okręg Węglowy. "Poznaj Świat", 5: 17-19.
• Dyba M. 1998. Plany rozwoju górnictwa w okręgu rybnickim w latach 1913-1945. "Stud. i mat. z dziejów Śląska", 23: 169-185.
• Eckart K. (ed.). 2003. Social, economic and cultural aspects in the dynamic changing process of old industrial regions. Ruhr District (Germany), Upper Silesia (Poland), Ostrava Region (Czech Republic). LIT, Münster.
• Frąckiewicz L. 1982. Problemy zagospodarowania infrastrukturalnego ROW. KBRU, 76.
• Frąckiewicz L. 1988. Miasta ROW - fenomen społeczny. [in:] Frąckiewicz L., Strubelt W. (eds.) Społeczne problemy miast przemysłowych. Pr. nauk. Akad. Ekon. im. K. Adamieckiego, Katowice: 124-131.
• George P. 1956. Miasto. PWN, Warszawa.
• Hamilton E.F.I. 1984. Industrial Restructuring: an International Problem. "Geoforum", 15(3): 28-39.
• Hassink R., Shin D.H. 2005. The restructuring of old industrial areas in Europe and Asia. "Environ. and Planning A", 37(4): 571-580.
• Januła E., Winnicki Z. 1988. Jastrzębie Zdrój. Najmłodsze miasto Polski Ludowej. [in:] Imbs H. (red.), Miasto i kultura polska doby przemysłowej. Przestrzeń, Wyd. Zakł. Narod. im. Ossolińskich, Wrocław: 301-344.
• Kania T. 1978. Uwarunkowania urbanistyczne procesu integracji i stabilizacji ludności w miastach ROW. "Miasto", 3: 1-3.
• Kiełczewska-Zaleska M. 1972. Geografia osadnictwa. Zarys problematyki. Wyd. 2 popr., PWN, Warszawa.
• Kłosowski F., Pytel S., Runge A., Sitek S., Zuzańska-Żyśko E. 2013. Rynek pracy w podregionie rybnickim. Sosnowiec.
• Krawczyk S., Królikowski K. 1975. Procesy urbanizacyjne w Rybnickim Okręgu Węglowym. [in:] Żmuda S. (ed.) Z badań nad Rybnickim Okręgiem Węglowym, ŚIN, Katowice: 78-91.
• Krzysztofik R. 2007. Aglomeracja rybnicka. Zarys typologii osadniczej, accessed on: www.rybnik.eu
• Krzysztofik R. 2008. Aglomeracje miejskie. [in:] Tkocz M. (ed.) Województwo śląskie. Zarys geograficzno-ekonomiczny. WNoZ, Uniw. Śl., Sosnowiec: 22-25.
• Krzysztofik R. Konurbacja rybnicka. [in:] Encyklopedia województwa śląskiego. Katowice, in press.
• Krzysztofik R., Runge J., Kantor-Pietraga I. 2011. Paths of Shrinkage in the Katowice Conurbation. Case Studies of Bytom and Sosnowiec Cities. WNoZ Uniw. Śl., Sosnowiec.
• Kurpanik M. 2010. Tożsamość i świadomość regionalna mieszkańców konurbacji rybnickiej. "Studia Miejskie", 1: 273-282.
• Kwaśniewicz M. 1988. Gospodarka zakładowymi zasobami mieszkaniowymi w jastrzębsko-rybnickim gwarectwie węglowym. [in:] Pietrucha J. (ed.) Infrastruktura tradycyjnych obszarów przemysłowych. PAN, Katowice.
• Ligęza J. (ed.). 1970. Ziemia rybnicko-wodzisławska. Wyd. Śląsk, Katowice.
• Litewka Cz. 1971. Najważniejsze problemy związane z rozwojem Rybnickiego Okręgu Węglowego. "Przegląd Geograficzny", 43, 1-2: 61-90.
• Ludność. Warunki mieszkaniowe. Narodowy Spis Powszechny z dn. 6 XII 1988 r., 1990, GUS, Warszawa (volumes for all the Rybnik conurbation comunities).
• Mrowiec A. 1970. Zarys dziejów. [in:] Ligęza L. (ed.) Ziemia rybnicko-wodzisławska. ŚIN, Wyd. Śląsk, Katowice: 131-307.
• Müller B., Finka M., Lintz G. (eds). 2004. Rise and Decline of industry in Central and Eastern Europe. Springer, Berlin.
• Mykhnenko V., Myedvyedyev D., Kuzmenko L. 2010. Urban Shrinkage in Donetsk and Makiïvka, the Donetsk Conurbation, Ukraine. Research report, Shrink Smart WP2 D4.
• Paździor E., Stachoń A. 1975. Wybrane problemy demograficzne w Rybnickim Okręgu Węglowym. [in:] Żmuda S. (ed.) Z badań nad Rybnickim Okręgiem Węglowym, ŚIN, Katowice: 92-102.
• Pilny A.M. 1988. Rola zakładów górniczych w realizacji społecznych celów rozwoju ROW. [in:] Pietrucha J. (ed.) Infrastruktura tradycyjnych obszarów przemysłowych, PAN, Katowice: 74-93.
• Rajman J. 1988. Procesy osadnicze i demograficzne w Rybnickim okręgu Węglowym. "Folia Geogr., Ser. Geogr.-Oecon.", 21: 107-120.
• Rechłowicz M., Tkocz M. 2013. Depopulation of Traditional Mining Regions in Central and East Europe: Case Study of the Uppersilesian Basin (Poland) and the Donetsk Basin (Ukraine), 1st Ann. Int. Interdisc. Conf., AIIC 2013, Azores,
• Portugal, European Scientific Journal, June 2013/spec. ed., 3: 450-459.
• Rechłowicz M., Tkocz M. 2012, Wyludnianie tradycyjnych regionów górniczych Europy Środkowo-Wschodniej. "Studia Demograficzne", 2(126): 29-53.
• Riley R., Tkocz M. 1998. Coal Mining in Upper Silesia under Communism and Capitalism. "European Urban and Regional Studies", 5(3): 217-235.
• Rocznik Statystyczny Województwa Katowickiego: 1979, 1981, 1991, Wojewódzki Urząd Statystyczny, Katowice.
• Runge J. 2008. Population Transformations in Traditional Economic Regions of Central Europe. Structural Approach. "Bull. of Geogr. Socio-econ. ser.", 10: 63-74. DOI: 10.2478/v10089-008-0013-7.
• Runge J., Kłosowski F., Runge A. 2003. Conditions and Trends of Social-economic Changes of Katowice region. "Bull. Of Geogr. Socio-econ. ser.", 2: 85-102.
• Runge J., Krzysztofik R., Kantor-Pietraga I., Spórna T. 2011. Characteristic Features of Urbanization in the Area of Silesian Province (Poland) at the Beginning of 21st Century.
• Romanian Sociology (Sociologie Românească), 3/2011: 56-66.
• Schrader M. 1998. Ruhrgebiet. [in:] Kulke E. (ed.) Wirtschaftsgeographie Deutschland. Rotha, Klett Perthes, Stuttgart: 267-305.
• Sobala-Gwosdz A. 2010. Badanie trendów rozwojowych w województwie śląskim poprzez wyznaczenie ośrodków wzrostu i obszarów stagnacji. WUP, Bielsko-Biała.
• Suboczowa M. 1969. Migracje jako składnik procesów urbanizacyjnych w Rybnickim Okręgu Węglowym. "Górnośląskie Studia Socjologiczne", 7: 66-84.
• Sucháček J. 2005. Regional Decline and Restructuring in Ostrava Agglomeration and Katowice Conurbation. ERSA conf. papers ersa 05. Europ. Region. Science Assoc.
• Świątkiewicz W. 1993. Społeczne problemy Górnego Śląska we współczesnych badaniach socjologicznych. Pol. Tow. Socjol., Katowice.
• Turok I., Mykhnenko V. 2007. The Trajectories of European Cities, 1960-2005. "Cities", 24(3): 165-182.
• Vaishar A. 2002. Population Development in the Ostrava Region: Some Aspects and Current Trends. "Morav. Geogr. Reports", 10(2): 28-36.
• Vaishar A. 2006. Demographic Prognoses for Some Seats in the Ostrava Region. "Morav. Geogr. Reports", 14(2): 16-26.
• van Dijk H. 2002. The Decline of Industry the Ruhr Area in Germany. Paper presented to the Urban History Conf., Edinburgh 2002.
• Wiedermann K. 2008. Czynniki i skutki rozwoju przemysłu motoryzacyjnego na terenie województwa śląskiego. [in:] Zioło Z., Rachwał T. (eds.) Procesy transformacji układów przestrzennych przemysłu na tle zmieniającego się otoczenia. Pr. Kom. Geogr. Przem., PTG, 10: 93-108.
• Wrzosek A. 1972. Główne okręgi przemysłowe Polski. Państ. Zakł. Wyd. Szkol., Warszawa.