Metody badań urbanizacji na gruncie geografii osadnictwa i gospodarki przestrzennej

• Autorzy: Marta Ziółkowska

Warianty tytułu

Research Methods of Urbanization Based on the Qround of the Settlement Geography and Spatial management

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Badania dotyczące urbanizacji, z uwagi na jej złożony, wieloaspektowy charakter, były dotychczas przedmiotem wielu prac naukowych. Podstawy teoretyczne i metodologiczne geograficznych studiów miejskich zaczęły kształtować się w pierwszej połowie XX w., a wraz z nimi pojawiały się nowe koncepcje i orientacje badawcze oddziałujące na całą geografię społeczno-ekonomiczną. Celem artykułu jest przegląd wybranych zagranicznych i krajowych koncepcji i metod badawczych dotyczących przestrzeni zurbanizowanej, realizowanych od przełomu XIX i XX do XXI w. W pracy przedstawiono główne metody i kierunki badań nad urbanizacją. Analizie poddano dorobek i rozwój geografii osadnictwa oraz podstawy teoretyczno-metodologiczne z dziedziny studiów miejskich mające wpływ na rozwój struktur osadniczych. Zwrócono uwagę głównie na prace poświęcone przekształceniom urbanistycznym oraz studiom nad przestrzenią zurbanizowaną miast, a także na zastosowanie badań geografii osadnictwa dla celów planistycznych. Z uwagi na złożoność poruszanej problematyki w pracy odniesiono się tylko do wybranych koncepcji i metod uznanych za najbardziej znaczące z punktu widzenia badań nad urbanizacją(abstrakt oryginalny)

EN

Research on urbanization, due to its complex, multi-faceted nature, have been so far the subject of many scientific papers. The theoretical and methodological foundations of urban geographic studies began to take shape in the first half of the 20th century, and with them new research concepts and orientations appeared, affecting all socio-economic geography. The purpose of the article is to review selected foreign and domestic concepts and research methods regarding urban space, implemented since the turn of the 19th and 20th century. The paper presents the main methods and directions of research on urbanization. The achievements and development of settlement geography, as well as theoretical and methodological foundations in the field of urban studies, having an impact on the development of settlement structures, were analyzed. Attention was paid mainly to works devoted to urban transformations and studies on urban space in cities, as well as the use of settlement geography studies for planning purposes. Due to the complexity of the issues raised, the work refers only to selected concepts and methods considered the most significant from the point of view of urbanization research(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Urbanizacja; Osadnictwo miejskie; Gospodarka przestrzenna

EN

Urbanisation; Municipal settlement; Spatial economy

• Czasopismo: Problemy Rozwoju Miast
• Rocznik: 2020
• Tom: 66
• Strony: 69--79

Twórcy

autor

Marta Ziółkowska

• Instytut Rozwoju Miast i Regionów

Bibliografia

• Biderman E., 2001, Współczesne problemy badawcze geografii ludności, [w:] B. Kortus (red.) Człowiek i Przestrzeń, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 43-49.
• Bitner A., 2010, Nowa metoda określania poziomu zurbanizowania obszaru na podstawie morfologii struktury podziału gruntu na działki, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 3, 165-179.
• Domański R., 1984, Przestrzenna samoorganizacja gospodarki, Podstawa ładu przestrzennego, Przegląd Geograficzny, 56(1-2), 3-16.
• Drobniak A., 2013, Urban Resilience - Nowa perspektywa badawcza rozwoju miast, Studia KPZK PAN, 153, 204-221.
• Dziewoński K., 1956, Geografia osadnictwa i zaludnienia. Dorobek, podstawy teoretyczne i problemy badawcze, Przegląd Geograficzny, 28(4), 723-764.
• Dziewoński K., 1967, Baza ekonomiczna i struktura funkcjonalna miast, Studium rozwoju pojęć, metod i ich zastosowań, Prace Geograficzne, PAN, 63.
• Dziewoński K., 1990, Koncepcje i metody badawcze z dziedziny osadnictwa, Prace Geograficzne, PAN, 154.
• Forrester J.W., 1969, Urban dynamics, MIT Press, Cambridge, MA.
• Foster K.A., 2007, A Case Study Approach to Understanding Regional Resilience. Working Paper 2007-08, Institute of Urban and Regional Development, University of California, Berkeley.
• Gibbs J.P., 1963, The evolution of population concentration, Economic Geography, 39(2).
• Kiełczewska-Zaleska M., 1972, Geografia Osadnictwa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Klaassen L.H., Paelinck J.H.P., 1979, The future of large towns, Environment and Planning A, 11, 1095-1104.
• Knox P.L., McCarthy L., 2005, Urbanization, Upper Saddley River: Prentice - Hall.
• Korcelli P., Węcławowicz G., 1982, Rozwój modeli ekologicznych miasta, [w:] Z. Pióro (red.), Przestrzeń i społeczeństwo. Z badań ekologii społecznej, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa, 52-62.
• Koter M., 1994, Od fizjonomii do morfogenezy i morfologii porównawczej. Podstawowe zagadnienia teoretyczne morfologii miast, [w:] M. Koter, J. Tkocz (red.), Zagadnienia geografii historycznej osadnictwa w Polsce, materiały konferencyjne, Uniwersytet Łódzki, Toruń-Łódź.
• Maik W., 1992, Podstawy geografii miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Maik W., 2001, Osadnictwo jako przedmiot badań geograficznych, Człowiek i przestrzeń, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 101-111.
• Maik W., 2003, Pojęcie metropolii a problem badania funkcji metropolitalnych, [w:] I. Jażdżewska (red.), Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni, XVI Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Łódź, 9-18.
• Maik W., 2008, Ewolucje teoretyczno-metodologiczne studiów miejskich w świetle zmieniających się konceptualizacji miasta, [w:] J.J. Parysek, T. Stryjakiewicz, Region społeczno-ekonomiczny i rozwój regionalny, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 77-90.
• Maik W., 2012, Podstawy teoretyczno-metodologiczne studiów geograficzno-miejskich. Studium z metodologii geografii miast, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy, Bydgoszcz.
• Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, 2012, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, MRR, Warszawa.
• Newling B.E., 1969, The Spatial Variation of Urban Population Densities, Geographical Review, 59, 242-252.
• Parysek J.J, Adamczewski Z., Grobelny R., 1993, Zurbanizowanie świata, Czasopismo Geograficzne, 64(1), 25-41.
• Regulski J., 1982, Ekonomika miast, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Rérat P., 2012, The new demographic growth of cities: The case of reurbanisation in Switzerland, Urban Studies, 49(5).
• Sidor I., Teoria bazy ekonomicznej miasta, [w:] T. Bajerowski (red.), Podstawy teoretyczne gospodarki przestrzennej i zarządzania przestrzenią, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, 89-100.
• Sokołowski D., 2005, Wybrane metody weryfikacji wskaźników urbanizacji i kryteriów miejskości, XVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Łódź.
• Sudra P., 2018, Ewolucja kryteriów delimitacji wielkomiejskich układów osadniczych w Polsce, 2018, Przegląd Geograficzny, 90(2), 181-208.
• Suliborski A., 2010, Funkcjonalizm w polskiej geografii miast. Studia nad genezą i pojęciem funkcji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Szulc H., 1994, Geografia historyczna osadnictwa dawniej i dziś, [w:] Zagadnienia geografii historycznej osadnictwa w Polsce, Toruń-Łódź, 13-20.
• Szymańska D., Biegańska J., 2011, Fenomen urbanizacji i procesy z nim związane, Studia Miejskie, 4.
• Szymańska D., 2008, Urbanizacja na świecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Szymańska D., 2013, Geografia osadnictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Śleszyński P., 2013, Delimitacja Miejskich Obszarów Funkcjonalnych stolic wojewódzkich, Przegląd Geograficzny, 85(2), 173-197.
• Śleszyński P., 2015, Problemy delimitacji miejskich obszarów funkcjonalnych w Polsce, Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 29, 37-53.
• Van den Berg L., Drewett R., H. Klaassen L., Rossi A., Vijverberg C.H.T., 1982, Urban Europe: A Study of Growth and Decline, Pergamon Press, Oxford-Nowy Jork-Toronto-Sydney-Paryż-Frankfurt.
• Zasina J., 2015, Reurbanizacja w świetle dotychczasowych badań nad miastami europejskimi, Studia Miejskie, 20, 155-166

Identyfikatory

DOI

10.2478/udi-2020-0012