Wina korporacyjna za naruszenie prawa konkurencji versus odpowiedzialność członków zarządu wobec spółki kapitałowej

• Autorzy: Marta Mackiewicz

Warianty tytułu

Corporate Guilt in Infringement of Competition Law Versus Accountability of Management Board Members to a Company

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ustawa z 21.04.2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji ma na celu umożliwienie przedsiębiorcom skutecznego dochodzenia roszczeń odszkodowawczych od sprawców naruszenia prawa konkurencji w trybie prywatnoprawnym. Kwalifikując naruszenie prawa konkurencji w kategorii deliktu, ustawa odsyła potencjalnych poszkodowanych do reżimu odpowiedzialności deliktowej. Przesłanki odpowiedzialności deliktowej nie są tożsamo rozumiane z przesłankami odpowiedzialności publicznoprawnej z tytułu naruszenia prawa konkurencji. W praktyce stosowania mogą powodować wiele trudności. Przedmiotem opracowania w ramach niniejszej publikacji jest jedna z kluczowych przesłanek odpowiedzialności deliktowej, tj. wina zarówno przedsiębiorcy naruszyciela, jak i jego organów oraz piastunów. Ujmując winę w kategoriach cywilnych i opierając się na literalnym brzmieniu przepisów Kodeksu cywilnego, skuteczność powództw odszkodowanych w sprawach szkód wynikających z naruszenia prawa konkurencji stoi pod znakiem zapytaniem. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie takiej wykładni obowiązujących przepisów prawnych dotyczących pojęcia winy, jako przesłanki odpowiedzialności przedsiębiorcy i jego funkcjonariuszy, aby realizowała ona cele ww. ustawy oraz zasadę skuteczności i równoważności prawa unijnego. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the Act of 21 April 2017 on Claims for Putting Right Damage Caused by Infringements of Competition Law is to enable entrepreneurs to effectively pursue their claims for damages from perpetrators of competition law infringements through private enforcement. By classifying an infringement of competition law as a tort, the statute forces the potential aggrieved parties to use the regime of tortious liability. Grounds for tortious liability are not understood in the same way as grounds for liability for competition law infringements under public law. Their practical application can cause many difficulties. This paper examines one of the key grounds for tortious liability, i.e. the guilt of both the infringing enterprise and its governing bodies and persons holding functions in them. If guilt is viewed in civil law terms and based on the literal wording of Civil Code provisions, the effectiveness of claims for damages in matters of losses resulting from competition law infringements is questionable. This paper aims to present such an interpretation of the applicable provisions of law concerning the notion of guilt as grounds for liability of the entrepreneur and its officers that gives effect to the aims of the aforementioned Act and to the principles of effectiveness and equivalence of EU law. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Postępowanie egzekucyjne; Ład korporacyjny; Odpowiedzialność; Zarząd; Prawo konkurencji

EN

Enforcement proceedings; Corporate governance; Responsibility; Board of directors; Competition law

• Czasopismo: Przegląd Prawa Handlowego
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 10
• Strony: 44--57

Twórcy

autor

Marta Mackiewicz

• Kancelaria Maruta Wachta Sp. J.

Bibliografia

• Banaszczyk Z. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do artykułów 1-44911, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2008.
• Bilewska K., Dochodzenie roszczeń spółki kapitałowej przez jej wspólników (actio pro socio), Warszawa 2008.
• Bilewska K., Glosa do wyroku SN z 15.06.2005 r., IV CK 731/04, "Orzecznictwo Sądów Polskich" 2007/9, poz. 103.
• Błaszczyk P., Odpowiedzialność cywilna osób działających za spółkę handlową w procesie jej łączenia się, podziału i przekształcenia, Warszawa 2011.
• von Brevern D., Can managers be held liable for antitrust fines, https://www.businesslaw-magazine.com/2018/06/07/can-managers-be-held-liable-for-antitrust-fines/ (dostęp: 16.08.2020 r.).
• Campbell M., Apple agrees to settlement in shareholder derivative complaint over e-book antitrust case [u], https://appleinsider.com/articles/18/05/07/apple-agrees-to-settlement-in-shareholder-derivative-complaint-over-e-book-antitrust-case (dostęp: 16.08.2020 r.).
• Chełkowska A., Regulacja odpowiedzialności odszkodowawczej członków zarządu z perspektywy zasad ładu korporacyjnego, "Przegląd Prawa Handlowego" 2016/10.
• Dąbrowa J., Odpowiedzialność deliktowa osoby prawnej za winę własną i cudzą, "Studia Cywilistyczne" 1970, t. XVI.
• Głowacka A., Wina osoby prawnej. Koncepcja winy anonimowej, "ACTA ERASMIANA" 2016, t. 12.
• Gudowski J., Bieniek G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, WKP 2018, LEX.
• Kaliński M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań - część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
• Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2008.
• Kasprzyk R., Bezprawność względna, "Studia Prawnicze" 1988/3.
• Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1-300 kodeksu spółek handlowych, LEX 2020.
• Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 301-633 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U.00.94.1037), LEX 2013.
• Kłoda M.T., Glosa do wyroku SN z 24.07.2014 r., II CSK 627/13, "Orzecznictwo Sądów Polskich" 2016/10, poz. 95.
• Koch A., Związek przyczynowy jako podstawa odpowiedzialność odszkodowawczej w prawie cywilnym, Warszawa 1975.
• Kohutek K. [w:] K. Kohutek, M. Sieradzka, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, LEX 2014.
• Kohutek K., Sieradzka M., Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, LEX 2014.
• Kondek J.M., Bezprawność jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej, Warszawa 2013.
• Kuźmicka-Sulikowska J., Zasady odpowiedzialności deliktowej w świetle nowych tendencji w ustawodawstwie polskim, LEX.
• Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Wina jako podstawa odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych, "Studia Prawniczo Ekonomiczne" 1969, t. 2.
• Machnikowski A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań - część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2009.
• Mackiewicz M., Przedawnienie roszczeń odszkodowawczych przedsiębiorców z tytułu naruszenia krajowego i unijnego prawa konkurencji, "Przegląd Prawa handlowego" 2019/6.
• Modzelewska de Raad M., System kar pieniężnych w polskiej ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów - potrzeba i kierunek dalszych zmian, "internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny" 2015/2(4).
• Okolski J., Modrzejewski J., Gasiński Ł., Odpowiedzialność członków zarządu w spółkach kapitałowych - miernik staranności [w:] Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, red. A. Nowicka, Poznań 2005.
• Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3b, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 393-490, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
• Opalski A., Oplustil K., Niedochowanie należytej staranności jako przesłanka odpowiedzialności cywilnoprawnej zarządców spółek kapitałowych, "Przegląd Prawa Handlowego" 2013/3.
• Oplustil K., Włudyka T., O związkach między prawem karnym i prawem spółek. Uwagi na marginesie cywilnej i karnej odpowiedzialności menedżerów spółek kapitałowych [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, t. 1, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2012.
• Owczarek M., Problem bezprawności względnej w systemie odpowiedzialności deliktowej, "Palestra" 2004/5-6.
• Piszcz A., "Osoba zarządzająca" w rządowym projekcie ustawy zmieniającej ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów, "internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny" 2013/7.
• Piszcz A., Wolski D. [w:] Dochodzenie przed sądem polskim roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia reguł konkurencji, red. A. Piszcz, D. Wolski, Warszawa 2016.
• Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych, red. W. Pyzioł, LexisNexis 2008, LEX.
• Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, WKP 2018, LEX.
• Sachajko M., Istota i charakterystyka prawna antymonopolowych kar pieniężnych, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2002/1.
• Safjan M., Odpowiedzialność deliktowa osób prawnych. Stan obecny i kilka uwag de lege ferenda, "Studia Iuridica" 1994, t. 21.
• Sołtysiński S., Za jakie błędy odpowiada prezes, "Rzeczpospolita" z 11.10.2011 r.
• Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301-490, Warszawa 2013.
• Sołtysiński S., Szajkowski A., Szumański A., Szwaja J., Kodeks spółek handlowych, t. 3, Komentarz do artykułów 301-458, Warszawa 2008.
• Sośniak M., Bezprawność zachowania jako przesłanka odpowiedzialności za czyny niedozwolone, Kraków 1959.
• Sośniak M., Należyta staranność, Katowice 1980.
• Stawicki A. [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, red. A. Stawicki, E. Stawicki, WK2016, LEX.
• Strzelczyk K. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. A. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski, LexisNexis 2011, LEX.
• Szpunar A., Nadużycie prawa podmiotowego, Kraków 1947.
• Śmieja A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań - część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014.
• Wajda D., Obowiązek lojalności w spółkach handlowych, Warszawa 2009.