Prawne aspekty odpowiedzialności odszkodowawczej Państwa z tytułu czasowego ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej spowodowanego COVID-19. Wybrane zagadnienia

• Autorzy: Agnieszka Bednarczyk-Płachta , Magdalena Kumela-Romańska

Warianty tytułu

Legal Aspects of State Liability for Damages Resulting from Temporary Restrictions on the Freedom of Economic Activity Due to COVID-19. Selected Issues

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wprowadzenie w marcu bieżącego roku stanu epidemii wywołało nieodwracalne skutki w szczególności dla przedsiębiorców, którzy zostali zmuszeni do zawieszenia prowadzenia działalności. Konsekwencją było poniesienie szkody w postaci strat materialnych. Celem niniejszego artykułu jest wykazanie istnienia związku takiej szkody z deliktem legislacyjnym oraz ocena prawnych możliwości uzyskania od Państwa odszkodowania. W Polsce obowiązywały dwa rozporządzenia Ministra Zdrowia, których regulacja wykraczała poza umocowanie ustawowe, a następnie w trzech obowiązujących po sobie rozporządzeniach Rady Ministrów wprowadzono ograniczenia wolności działalności gospodarczej w zakresie sprzecznym z interesem publicznym. Ponadto należy także zwrócić uwagę na podobieństwo sytuacji prawnej pomiędzy podmiotami, które prowadzą działalność gospodarczą w sytuacji stanu epidemii oraz stanu klęski żywiołowej. Z powyższych powodów przeanalizowana zostanie zarówno sytuacja, gdy szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą - jak i przypadek, gdy mimo dyspozycji przepisu prawa akt normatywny nie został wydany. (abstrakt oryginalny)

EN

The declaration of an epidemic in March this year has had irreversible consequences, in particular for entrepreneurs who have been forced to suspend their activities. The consequences included damages in the form of material losses. The purpose of this article is to demonstrate the link between such damages and the legislative defect as well as to assess the legal possibilities of obtaining compensation from the State. In Poland two regulations of the Minister of Health were in force, the regulation of which went beyond the statutory authority, and then in three consecutive regulations of the Council of Ministers restrictions on the freedom of economic activity were introduced to the extent contrary to the public interest. In addition, attention should also be paid to the similarity of the legal situation between entities that conduct economic activity in the situation of an epidemic and in the situation of a natural disaster. For the above reasons, the article will analyse both the situation where the damages are caused by the issuance of a normative act inconsistent with the Constitution, a ratified international agreement or an act, and the situation where, despite the disposition of a legal provision, a normative act has not been issued. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

COVID-19; Odpowiedzialność odszkodowawcza; Odszkodowania; Prawo odszkodowań; System legislacyjny

EN

COVID-19; Liability for damages; Compensation; Compensation law; Legislative

• Czasopismo: Przegląd Prawa Publicznego
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 11
• Strony: 37--54

Twórcy

autor

Agnieszka Bednarczyk-Płachta

• Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

autor

Magdalena Kumela-Romańska

• Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Bibliografia

• Bagińska E., Odpowiedzialność odszkodowawcza za wykonywanie władzy publicznej, Warszawa 2006.
• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
• Bosek L., Bezprawie legislacyjne, Warszawa 2007.
• Chmielewska M., Odpowiedzialność odszkodowawcza za zaniechanie legislacyjne w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, "Państwo i Prawo" 2009/9.
• Garlicki L. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej. Komentarz, Warszawa 2005.
• Kidyba A. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna, Warszawa 2014.
• Kosikowski C., Publiczne prawo gospodarcze Polski i Unii Europejskiej, Warszawa 2007.
• Łabno A., Zasada proporcjonalności [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszek, A. Preisner, Warszawa 2002.
• Nowacki J., Tobor Z., Wstęp do prawoznawstwa, Katowice 1999.
• Olejniczak A. (red.), System prawa prywatnego, t. 6, Warszawa 2014.
• Opałek K., Prawo podmiotowe, Warszawa 1957.
• Tuleja P., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2019.
• Tuleja P., Normatywna treść praw jednostki w ustawach konstytucyjnych RP, Warszawa 1997.
• Waligórski M.A., Wolność gospodarcza jako zasada konstytucyjna [w:] System prawa handlowego. Tom 1. Prawo handlowe część ogólna, red. S. Włodyka, Warszawa 2009.
• Ziółkowski M., Zakres odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa za zaniechanie prawodawcze. Glosa do uchwały SN z dnia 19 maja 2009 r., III CZP 139/08, "Państwo i Prawo" 2011/3.