Hydra lernejska, czyli o braku możliwości pogodzenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z instytucją klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania

• Autorzy: Edgar Drozdowski

Warianty tytułu

The Lernaean Hydra - on the Impossibility of Accommodating the Constitutional Tribunal's Judgment and the General Anti-Avoidance Rule

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Teza artykułu sprowadza się do konstatacji, że hipoteza normy obecnie obowiązującej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (art. 119a ust. 1 w zw. z art. 119c i 119d Ordynacji podatkowej) nie spełnia kryteriów konstytucyjności tej instytucji postawionych przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 11 maja 2004r. (K 4/03). W tekście wykazano, że próby dookreślenia przesłanek materialnoprawnych zastosowania klauzuli zgodnie z wytycznymi TK nie powiodły się. Nowa klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania jest o wiele bardziej złożona i niejasna od swojej poprzedniczki, stąd należy ją uznać za niezgodną z art. 2 w zw. z art. 217 Konstytucji RP. We wnioskach wskazano, że nie jest możliwe stworzenie klauzuli spełniającej warunki postawione przez TK, ponieważ oznaczałoby to efektywną eliminację klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania z polskiego porządku prawnego. W miejsce obecnie obowiązującej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania należy wprowadzić zwartą klauzulę, biorąc za wzór objętość przywołanej w tekście klauzuli niemieckiej i uwzględniając wymogi unijne zawarte w art. 6 dyrektywy ATA. Prawa podatników zagwarantować powinna przede wszystkim budowa kultury prawnej opartej na zaufaniu pomiędzy podatnikiem a organami podatkowymi, niezależne sądownictwo i specyficzne rozwiązania proceduralne. (abstrakt oryginalny)

EN

This article sets forth the following argument: the legal norm hypothesis of the General Anti-Avoidance Rule (hereinafter: GAAR) does not conform to the terms set out by Constitutional Tribunal in the judgment of 11 May 2004 (case no. K 4/03). The new regulation failed to specify the premises for the application of GAAR in accordance with the Constitutional Tribunal's requirements. The new GAAR is more complex and unfortunately more convoluted than its predecessor, placing it at odds with art. 2 in conjunction with art. 217 of the Constitution of the Republic of Poland. The conclusions of the article indicate that it is impossible to create a GAAR that conforms to the terms set out by Constitutional Tribunal, as this would effectively entail the elimination of the GAAR from the Polish legal system. In place of the current GAAR, a new GAAR should be implemented - similar in scope to the German GAAR and compliant with the requirements set out in art. 6 of the ATA Directive. Taxpayers' rights should be guaranteed by the culture of trust established between the taxpayer and the tax administration, the independent judiciary and specific procedural solutions. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Unikanie opodatkowania; Prawo podatkowe; Prawo konstytucyjne; Trybunał Konstytucyjny; Prawo WE

EN

Tax avoidance; Tax regulations; Constitutional law; Constitutional Court; European Community law

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 4
• Strony: 187--201

Twórcy

autor

Edgar Drozdowski

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Bąkowska, K., Gniazdowski, M., Lachowicz, M. (2019). Horyzont optymalizacji - geneza, skala i struktura luki w podatku CIT. Warszawa.
• Bergmans, A. (2016). The Principal Purpose Test: Comparison with EU-GAAR Initiatives, [w:] D.W. Blum, M. Seiler (eds.), Preventing Treaty Abuse. Vienna: 327-348.
• Boniecka, M., Sołtysiak, P. (2018). Wybrane aspekty prawne i podatkowe dotyczące klauzuli PPT. Przegląd Podatkowy 10: 41-51.
• Dover, R., Ferrett, B., Gravino, D., Jones, E., Merler, S. (2015). Bringing Transparency, Coordination and Convergence to Corporate Tax Policies in the European Union. Part I: Assessment of the Magnitude of Aggressive Corporate Tax Planning. European Parliamentary Research Service. Brussels.
• Drozdowski, E. (2018). Zasada zdolności płatniczej a polski system podatkowy. Poznań.
• Filipczyk, H. (2016). Stosowanie klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania - zagadnienia wybrane. Monitor Podatkowy 7: 13-18.
• Filipczyk, H. (2020). "Sprzeczność z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu" jako klauzulowa przesłanka unikania opodatkowania. Przegląd Podatkowy 3: 28-37.
• Golecki, M.J. (2018). Klauzula w wybranych państwach UE, [w:] D.J. Gajewski (red.), Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Warszawa: 119-133.
• Gomułowicz, A. (2013). Podatki a etyka. Warszawa.
• Gomułowicz, A., Mączyński, D. (2016). Podatki i prawo podatkowe. Warszawa.
• Guzek, M., Stefaniak, M. (2016). Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Monitor Podatkowy 11: 22-27.
• Kondej, M. (2018). Sprzeczność korzyści z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej jako przesłanka stosowania klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania. Polski Przegląd Nauk Społecznych: 3-16.
• Kujawski, G. (2017). Klauzula generalna unikania opodatkowania. Lex/el.
• Ladziński, A. (2019). Zmiany w ogólnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania - powrót do przeszłości. Przegląd Podatkowy 1: 22-28.
• Lang, M. (2015). BEPS Action 6: Introducing an Antiabuse Rule in Tax Treaties. Tax Notes International 7: 655-664.
• Lehner, M. (1995). Wirtschaftliche Betrachtungsweise und Besteuerung nach der wirtschaftlichen Leistungsfähigkeit, [w:] K. Tipke, J. Lang (Hrsg.). Die Steuerrechtsordnung in der Diskussion: Festschrift für Klaus Tipke. Westdeutscher Verlag: 237-249.
• Majdowski, F. (2016). Zróżnicowane kryteria zwalczania zjawiska unikania opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych. Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 4(67): 73-88.
• Majdowski, F. (2017). Principle Purpose Test - nowa klauzula antyabuzywna do zwalczania nadużycia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Niewygodne (i zapomniane) pytania. Monitor Podatkowy 11: 25-31.
• Mączyński, D. (2014). Wpływ orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego na trwałość instytucji materialnego prawa podatkowego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 76(3): 20-36.
• Moreno, A.B. (2017). GAARs and treaties: from the guiding principle to the principal purpose test. What have we gained from BEPS Action 6? Intertax 45(6/7): 432-446.
• Nykiel, W. (2019). Nowe przepisy dotyczące klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania - wybrane aspekty legislacyjne, [w]: J. Głuchowski (red.), Współczesne problemy prawa podatkowego - teoria i praktyka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogumiłowi Brzezińskiemu. Tom 1. Warszawa: 382-391.
• Olesińska, A. (2013). Klauzula ogólna przeciwko unikaniu opodatkowania. Toruń.
• Piekarz, R., Miarkowski, A. (2015). Znikające miliardy. Jak transfer dochodów za granicę drenuje polski budżet. Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego.
• Taboada, C.P. (2015). OECD base erosion and profit shifting Action 6: the general anti-abuse rule. Bulletin for International Taxation 69(10): 602-608.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/rpeis.2020.82.4.14