Przeciwdziałanie marnowaniu żywności jako wyzwanie dla samorządu terytorialnego

• Autorzy: Monika Łata

Warianty tytułu

Counteracting Food Wastage as a Challenge for Territorial Self-government

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem rozważań jest analiza jednego z obszarów problematyki prawnej przeciwdziałania marnowaniu żywności, który odnosi się do zadań samorządu terytorialnego. Istniejące rozwiązania prawne zdają się bowiem być niewystarczające dla optymalizacji gospodarowania żywnością oraz zapobiegania jej marnotrawieniu. Całkowite pominięcie roli gmin, powiatów oraz województw w przeciwdziałaniu marnowaniu żywności budzi uzasadnione wątpliwości i obawy, negując istotę oraz cel tego przedsięwzięcia. Artykuł wyjaśnia kluczowe pojęcia z zakresu przeciwdziałania marnowaniu żywności, wskazuje przyczyny tego zjawiska oraz ocenia jego wpływ na różne dziedziny życia. Zawiera omówienie prawodawstwa Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem działań, wytycznych i celów, które wymagają bezpośredniego wsparcia ze strony administracji lokalnej oraz podkreślają nieodzowną rolę samorządu terytorialnego - jako głównego partnera w ich realizacji. Jego nadrzędnym celem jest bowiem wskazanie kwestii, które zostały pominięte w ustawie z 19.07.2019 r. o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, wskutek czego wprowadzone przez polskiego prawodawcę rozwiązania wydają się fasadowe i niewystarczające. Szerokotorowa polityka walki ze zjawiskiem marnowania żywności powinna obejmować bowiem przede wszystkim kampanie informacyjne, akcje edukacyjne wśród konsumentów, producentów i sprzedawców żywności oraz różnego rodzaju działalność wspierającą inwestycje, innowacje i badania, które nie mogą być realizowane bez udziału finansowego i organizacyjnego ze strony samorządu terytorialnego. (abstrakt oryginalny)

EN

The subject of the considerations is the analysis of one of the areas of the legal issue of counteracting food wastage, which applies to the tasks of territorial self-government. This is because the existing legal solutions appear to be insufficient to optimize food management and prevent food wastage. The complete omission of the role of municipalities, counties and voivodships in counteracting food wastage raises justified doubts and concerns, negating the essence and objective of this undertaking. The article explains the key concepts of counteracting food wastage, indicates the causes of this phenomenon and assesses its impact on various areas of life. It contains a discussion of European Union legislation, with particular emphasis on activities, guidelines and objectives that require direct support from the local administration and emphasize the essential role of territorial self-government as the main partner in their fulfilment. This is because its overriding objective is to specify the issues that were omitted from the Act on counteracting food wastage of 19 July 2019, as a result of which the solutions introduced by the Polish lawmakers seem to be purely a façade and insufficient. A wide-ranging policy of combating the phenomenon of food wastage should primarily include information campaigns, educational campaigns among consumers, producers and sellers of food and various activities supporting investments, innovation and research, which cannot be conducted without the financial and organizational involvement of territorial self-government. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Samorząd terytorialny; Gospodarka żywnościowa; Marnotrawienie żywności

EN

Local government; Food economy; Food waste

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 12
• Strony: 71--83

Twórcy

autor

Monika Łata

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, doktorantka

Bibliografia

• Bilska B., Grzesińska W., Tomaszewska M., Rudziński M., Marnotrawstwo żywności jako przykład nieefektywnego zarządzania w gospodarstwach domowych, "Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu" 2015/4.
• Dąbrowska A., Janoś-Kresło M., Marnowanie żywności jako problem społeczny, "Handel Wewnętrzny" 2013/4.
• Dziliński B., Jak uniknąć marnotrawstwa żywności? Koncepcja Parlamentu Europejskiego, "Biuro Analiz Sejmowych" 2012/7.
• FAO, Food wastage footprint. Impacts on natural resources, Rzym 2013.
• FAO, Global food losses and food waste. Extent, causes and prevention, Rzym 2011.
• Frąckowiak R. i in., Ustawa o pomocy społecznej. Komentarz, Warszawa 2019.
• Impact Assessment On Measures Addressing Food Waste To Complete Swd. 2014: 207 Regarding the Review of EU Waste Management Targets, Bruksela 2014.
• Kołożyn-Krajewska D., Jak uniknąć marnotrawienia żywności - strategie poprawy wydajności łańcucha dystrybucji w UE w zakresie przekazywania darowizn żywności na cele charytatywne, Warszawa 2016.
• Kowalski R., Przeciwdziałanie marnowaniu żywności. Po trzech latach jest ustawa, https://publicystyka.ngo.pl/przeciwdzialanie-marnowaniu-zywnosci (dostęp: 10.03.2020 r.).
• Leśkiewicz K., Prawne aspekty przeciwdziałania marnowaniu żywności, "Przegląd Prawa Rolnego" 2015/2.
• Lipiński B., Hanson C., Lomax J., Kitinoja L., Waite R., Searchinger T., Reducing food loss and waste, World Resources Institute Working Paper 2013.
• Marszałek A., Czy możliwe jest przezwyciężenie problemu marnotrawstwa żywności?, "Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy" 2018/2.
• Plan działań w ramach projektu EcoWaste4Food. Wspieranie ekologicznych rozwiązań innowacyjnych w celu zmniejszenia marnotrawstwa żywności i promowania gospodarki efektywniejszej zasobowo, https://www.umww.pl/mobile/plan-dzialan-w-ramach-projektu-ecowaste4food (dostęp: 16.03.2020 r.).
• Preparatory Study On Food Waste Across EU 27, Technical Report, 2010, http://ec.europa.eu/environment/eussd/pdf/bio_foodwaste_report.pdf (dostęp: 28.02.2020 r.).
• Raport FPBŻ - Nie marnuję jedzenia 2018, https://bankizywnosci.pl/wp-content/uploads/2018/10/Przewodnik-do-Raportu_FPBZ_-Nie-marnuj-jedzenia-2018.pdf (dostęp: 3.03.2020 r.).
• Samorząd terytorialny. Ustrój i gospodarka, red. Z. Niewiadomski, Bydgoszcz-Warszawa 2001.
• Sierpowska I., Pomoc społeczna. Komentarz, Warszawa 2020 Słowik P., Koniec z marnowaniem żywności. Właściciele sklepów, którzy będą wyrzucali jedzenie, zapłacą kary, https://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/1455919,kara-za-marnowanie-zywosci-wlasciciel-sklepu.html (dostęp: 10.03.2020 r.).
• Śliwińska J., Pawłowski J., Bez pomocy samorządów trudno będzie skończyć z marnowaniem żywności, https://serwisy.gazetaprawna.pl/samorzad/artykuly/1427528,marnowanie-zywnosci-ustawa-banki-zywnosci-sklepy-wielkopowierzchniowe-samorzady.html (dostęp: 11.03.2020 r.).
• Ubóstwo w Polsce, red. J. Blicharz, L. Klat-Wertelecka, E. Rutkowska-Tomaszewska, Wrocław 2014.
• Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2018.
• Ustawa o samorządzie powiatowym. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2007.
• Ustawa o samorządzie powiatowym. Komentarz, red. S. Gajewski, A. Jakubowski, Warszawa 2019.
• Ustawa o samorządzie województwa. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2012.
• Wojciechowski P., Data minimalnej trwałości - zmiany prawne szansą na ograniczenie marnowania żywności, "Food Lex" 2014/3.
• Współczesne problemy prawa rolnego i żywnościowego, red. D. Łobos-Kotowska, Katowice 2019.
• Żywność marnuje się w naszych głowach. Wywiad z Senatorem RP, Mieczysławem Augustynem, https://bankizywnosci.pl/zywnosc-marnuje-sie-w-naszych-glowach-wywiad-z-senatorem-rp-mieczyslawem-augustynem-prezesem-pilskiego-i-wielkopolskiego-banku-zywnosci-inicjatorem-ustawy-o-przeciwdzialaniu-marnowaniu-zywnosci/ (dostęp: 10.03.2020 r.).