Uwarunkowania zmienności cen warzyw w Polsce

• Autorzy: Łukasz Zaremba

Warianty tytułu

Determinants of Vegetable Price Variability in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem badań była identyfikacja czynników wpływających na zmienność cen skupu wybranych warzyw (cebula, marchew i kapusta), kierowanych do bezpośredniego spożycia i do przetwórstwa. Okres badawczy obejmował dane za lata 2011-2022. Przeprowadzono analizę zmienności cen skupu. Stwierdzono, że ich poziom w przypadku omawianych warzyw był relatywnie wysoki, z zaznaczającą się lekką tendencją spadkową w latach 2020-2022. Ceny warzyw do bezpośredniego spożycia charakteryzowały się większą zmiennością niż ceny warzyw kierowanych do przetwórstwa. Identyfikację czynników wpływających na zmiany cen skupu prowadzono wykorzystując analizę korelacji cen skupu i szeregów czasowych wybranych zmiennych w ujęciu rocznym. W badaniu uwzględniono: wielkość produkcji, poziom importu i eksportu świeżych warzyw łącznie z przetworami, zmiany cen środków ochrony roślin, nawozów i oleju napędowego oraz opłaty pracy ręcznej. Stwierdzono, że najsilniejsza korelacja występowała między cenami skupu i cenami nawozów, a także środkami ochrony roślin. Ze względu na relatywnie krótki okres badawczy nie można określić korelacji cen i poziomu zbiorów. Przeprowadzono również testy przyczynowości w sensie Grangera wybranych czynników w ujęciu miesięcznym. Potwierdzono występowanie wpływu zmiany w poziomie importu i eksportu oraz cen środków ochrony roślin i opłaty pracy ręcznej na ceny większości produktów ujętych w badaniu.(abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the study was to identify factors influencing the variability of purchase prices of vegetables: onions, carrots and cabbage intended for direct consumption and processing. The research period covered years 2011-2022. The article analyzes the variability of purchase prices. It was found that its level in case of the vegetables, taken into consideration, was relatively high, with a slight downward trend in 2020-2022. The prices of vegetables for direct consumption were more volatile than those of vegetables intended for processing. The identification of factors influencing changes in purchase prices was based on the analysis of correlations between purchase prices and time series of selected variables on an annual basis. The study took into account the production volume, the level of import and export of fresh vegetables including processed vegetables, changes in the prices of plant protection products, manual labor fees, fertilizer prices and diesel oil prices. It was found that the strongest correlation occurred between purchase prices and prices of fertilizers, as well as plant protection products. Due to the relatively short research period, it was not possible to determine the correlation between prices and harvest levels. Then, Granger causality tests of selected factors were performed on a monthly basis. The impact of changes in the level of import and export, as well as the prices of plant protection products and manual labor fees on the prices of most products included in the study was confirmed.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wyniki badań; Warzywa; Owoce; Ceny; Korelacja; Przyczynowość w sensie Grangera

EN

Research results; Vegetables; Fruit; Prices; Correlation; Granger casuality

• Czasopismo: Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
• Rocznik: 2023
• Tom: 25
• Numer: z. 4
• Strony: 438--451

Twórcy

autor

Łukasz Zaremba

• Institute of Agricultural and Food Economics - National Research Institute, Poland

Bibliografia

• 1. EC (European Commission). 2017. Risk management schemes in EU agriculture: Dealing with risk and volatility. Brussel: EU Agricultural Markets Briefs.
• 2. FAO. 2023. Food Price Index, https://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/ access: 20.08.2023.
• 3. Gandorfer Markus, Annkatrin Porsch, Vera Bitsch. 2017. Producer price volatility in the German fruit and vegetable industry. European Journal of Horticultural Science 82: 149-154. DOI: 10.17660/eJHS.2017/82.3.5.
• 4. Gilbert L.C., Morgan W.C. 2010. Food price volatility. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences 365 (1554): 3023-3034. DOI: 10.1098/rstb.2010.0139.
• 5. GUS (Centaral Statistical Office - CSO). 2022. Powszechny Spis Rolny 2020. Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2020 r. (General Agricultural Census 2020. Characteristics of agricultural farms in 2020), https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rolnictwo-lesnictwo/psr-2020/powszechny-spis-rolny-2020-charakterystyka-gospodarstw-rolnych-w-2020-r-,6,1.html, access: 10.08.2023.
• 6. Hamulczuk Mariusz. 2014. Ryzyko cenowe a zmienność cen i relacji cenowych w rolnictwie (Price risk and volatility of prices and price ratios in agriculture). Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich 101 (4): 54-67.
• 7. Hamulczuk Mariusz. 2016. Ceny żywności w Polsce i ich determinanty (Food prices in Poland and their determinants). Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• 8. Hamulczuk Mariusz, Stanisław Gądek, Cezary Klimkowski, Stanisław Stańko. 2012. Prognozowanie cen surowców rolnych na podstawie zależności przyczynowych (Forecasting prices of agricultural raw materials based on causal relationships). Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• 9. Huchet-Bourdon Marilyne. 2011. Agricultural commodity price volatility: An overview. OECD Food, Agriculture and Fisheries Papers No. 52. Paris: OECD Publishing. DOI: 10.1787/5kg0t00nrthc-en.
• 10. IFPRI (International Food Policy Research Institute). 2023. Global food policy report 2023: Rethinking food crisis responses. Washington, DC: IFPRI, DOI: 10.2499/9780896294417.
• 11. Jabłońska Lilianna, Maria Breitkopf, Dawid Olewnicki. 2012. Ceny warzyw na polskim rynku hurtowym w latach 2002-2010 (Vegetable prices on polish wholesale market in the years 2002-2010). Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich 99 (2): 104-113.
• 12. Malchar-Michalska Dominika. 2012. Uwarunkowania zmienności cen na międzynarodowych rynkach rolnych w okresie 2007-2010 (Reasons of price volatility on the global agricultural commodity market in the period 2007-2010). Studia Ekonomiczne. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicachnr 122: 149-158.
• 13. Minor Travis, Gregory Astill, Sharon Raszap Skorbiansky, Suzanne Thornsbury, Jean Buzby, Claudia Hitaj, Linda Kantor, Fred Kuchler, Brenna Ellison, Ashok Mishra, Tim Richards, Brian Roe, Norbert Wilson. 2020. Economic drivers of food loss at the farm and pre-retail sectors: a look at the produce supply chain in the United States. Economic Information Bulletin 216. USDA.
• 14. Mohommad Adil, Mehdi Raissi, Kyuho Lee, Chanpheng Fizzarotti. 2023. Volatile commodity prices reduce growth and amplify swings in inflation. IMF, https://www.imf.org/en/Blogs/Articles/2023/03/28/volatile-commodity-prices-reduce-growth-and-amplify-swings-in-inflation, access: 20.08.2023.
• 15. Nosecka Bożena (ed.). 2023. Rynek owoców i warzyw. Stan i perspektywy Nr 62 (Fruit and vegetable market. Status and prospects. No. 62). Warszawa: IERIGŻ-PIB.
• 16. Pawłowska-Tyszko J. 2009. Aktualne problemy zarządzania ryzykiem w rolnictwie (Current problems of risk management in agriculture). Warszawa: IERIGŻ-PIB.
• 17. Qiao Yiyang, Minseong Kang, Byeong-il Ahn. 2023. Analysis of factors affecting vegetable. Price fluctuation: a case study of South Korea. Agriculture 13 (3): 577. DOI: 10.3390/agriculture13030577.
• 18. Rembisz Włodzimierz, Agnieszka Bezat-Jarzębowska. 2018. Mikroekonomia relacji czynników produkcji w rolnictwie, ujęcie analityczne mechanizmów (Microeconomics of the relations of production factors in agriculture, analytical approach to mechanisms). Warszawa: Vizja Press&IT.
• 19. Rembisz Włodzimierz, Zbigniew Floriańczyk. 2014. Modele oparte na cenowej elastyczności podaży produktów rolnych. [W] Modele wzrostu gospodarczego w rolnictwie (Models based on price elasticity of supply of agricultural products. [In] Models of economic growth in agriculture), 63-65. Warszawa: IERIGŻ-PIB.
• 20. Sobczak Wioleta. 2015. Zmiany hurtowych i detalicznych cen wybranych gatunków warzyw (Volatility of retail and producer prices for the selected vegetables). Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich 102 (4): 67-73.
• 21. Świetlik Krystyna. 2019. Zmienność światowych cen żywności w latach 2000-2018 (Changeability of world food prices during 2000-2018). Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego 19 (2): 196-209. DOI: 10.22630/PRS.2019.19.2.35.
• 22. Uçak Harun, Esin Yelgen, Yakup Arı. 2022. The role of energy on the price volatility of fruits and vegetables: evidence from Turkey. Bio-based and Applied Economics 11 (1): 37-54. DOI: 10.36253/bae-10896.
• 23. Zaremba Łukasz. 2022. Ryzyko cenowe producenta na rynku owoców i warzyw w Polsce. [W] Rozprawa doktorska (Producer price risk on the fruit and vegetable market in Poland. [In] Dissertation). Warszawa: IERIGŻ-PIB.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0053.9566