BazEkon - Yadda

1

Andrzej Walicki i jego triada: Rosja - Polska - marksizm

100%

Świder K.

Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej

|

2022

|

20

|

z. 3 Społeczeństwo obywatelskie czy ruch oburzonych? Zmiany społeczne w Europie Środkowej i Wschodniej

263-281

Niniejszy artykuł jest poświęcony pamięci zmarłego w sierpniu 2020 r. profesora Andrzeja Walickiego - wybitnego polskiego historyka idei i rosjoznawcy. Stanowi próbę podsumowania ogromnego dorobku naukowego reprezentanta warszawskiej szkoły historii idei. Jego działalność naukowa zdobyła szerokie uznanie na Zachodzie, będąc wybitnym polskim wkładem w światowe rosjoznawstwo. Przedmiotem badań uczonego były Rosja, Polska i marksizm. Szerokiej publiczności na Zachodzie, w Polsce i w Rosji Andrzej Walicki wyjaśniał zagadnienia związane z formowaniem się idei i filozofii rosyjskiej, rozwojem różnych ideologii w Rosji: imperializmu, marksizmu, liberalizmu, czy z kształtowaniem się płaszczyzny i głównej siatki problemowej relacji intelektualnych między Polską a Rosją. Badał również myśl polską w reakcji na kwestię rosyjską, starał się uczestniczyć w debatach dotyczących stosunków polsko-rosyjskich po upadku komunizmu i rozpadzie ZSRR. Wiele uwagi poświęcił recepcji marksizmu w Rosji - w jakim stopniu był on importem ideologicznym z Zachodu, a w jakim bazował na rodzimej tradycji ideowej i religijnej. Andrzej Walicki ukazał w kontekście silnych rosyjskich predyspozycji utopistycznych marksizm jako utopię, która przekształciła Rosję w swój tragiczny poligon doświadczalny i której cele okazały się nierealizowalne. Doprowadziło to do załamania się moralnej legitymizacji systemu komunistycznego i stało się zasadniczą przesłanką dezintegracji radzieckiego imperium. (abstrakt oryginalny)

2

Russia between China and Ukraie: Three Points of View

100%

Bäcker R.

Torun International Studies

|

2021

|

nr 1(14)

31-39

Russia can be understood in many different ways. Observation from the inside is still possible. Doing your own research is very important, but it can't be done quickly. The fastest way to understand Russia leads through scientific texts. The level of scientific literature on Russia's foreign policy can be examined in two ways - through an extensive and long-term analysis of the entire world publications or through a very careful study of the most representative ones. The second path is easier and more effective. Three monographs published by the most recognizable scientific publishing houses in the world were analysed: written by experts, scientists using International Relations (IR) paradigms and scholars representing the neo-Marxist approach. Each of the three schools of foreign policy research has significant academic achievements, and also succeeds in the legitimization or de-legitimization of political actors. Each of these schools also has weaknesses. While experts did not always understand the cultural determinants, scientists with a very good theoretical feedback did not always know all historical facts. By contrast, the authors declaring a neo-Marxist approach actually aimed to justify Russia's policy rather than to understand it. A multi-level understanding of any (including Russian) foreign policy is possible thanks to the critical analysis of scientists work results.(original abstract)

3

Marks i Bakunin w Pierwszym Międzynarodowym Stowarzyszeniu Robotników

100%

Temkin H.

Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Nauki Humanistyczne

|

2007

|

11

|

nr 1188

203-238

Omówiono polemikę pomiędzy Marksem a Bakuninem podczas Pierwszego Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników. Przedstawione przez autorkę argumenty dowodzą, że powstały konflikt to zderzenie dwóch koncepcji ruchu robotniczego: marksistowskiej i anarchizmu. Opisano także losy Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników.

4

Rozważania wokół wartości - od Marksa do czasów współczesnych

100%

Zagóra-Jonszta U.

Studia Ekonomiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

|

2014

|

nr 176 Kategorie i teorie ekonomiczne oraz polityka gospodarcza

13-21

Celem artykułu jest interpretacja kategorii wartości w ujęciu ekonomii marksowskiej oraz nurtu subiektywno-marginalistycznego, a także stanowisko współczesnej ekonomii w tej kwestii. Te dwa ważne (z punktu widzenia omawianej kategorii ekonomicznej) nurty wiele miejsca poświęciły analizie wartości. Współcześnie przestała absorbować ekonomistów, którzy w większości zadowalają się intuicyjnym rozumieniem jej sensu, dostosowanym najczęściej do kontekstu. Wszystko wskazuje na to, że teoretyczne rozważania wokół pojęcia wartości przestały być istotne z punktu widzenia potrzeb współczesnej gospodarki.(fragment tekstu)

5

Marxism in the Built Environment in Poland : Its Contribution and Legacy

100%

Gorzym-Wilkowski W. A.

Bulletin of Geography. Socio-economic Series

|

2017

|

No. 36

95-106

Due to its tangible character, the built environment constitutes a lasting evidence of past and present socio-economic phenomena. In Poland, these phenomena were developing for several decades according to the principles of Marxist ideology and its consequences. As a result, the built environment in Polish urban and rural areas was shaped by Marxist concepts and the resulting realities of centrally planned economy. Multi-family housing projects, vast and neglected post-industrial areas and monotonous, styleless buildings in rural areas are the main remnants of the period of what was known as "real socialism". The effects of Marxism on the built environment in Poland are mostly negative in economic and social terms, and the efforts to eliminate these effects often fail to improve the situation. Therefore, the legacy of Marxism in Polish space will still be visible for many years to come. (original abstract)

6

Geneza podejścia regulacyjnego we francuskiej teorii ekonomicznej

100%

Pęciak R.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2015

|

nr 401 Ekonomia

373-382

W latach 70. XX wieku, w konsekwencji załamania dynamicznego wzrostu gospodarczego, na gruncie ekonomii francuskiej pojawiło się podejście regulacyjne. Wyjaśnienie kryzysu zaproponowane przez przedstawicieli tego kierunku stanowiło alternatywę dla interpretacji dominującej teorii mainstreamowej. W początkowym okresie kształtowania się tego podejścia znaczenie miały trzy szkoły: szkoła skupiona wokół Paula Boccary, szkoła z Grenoble oraz szkoła paryska. Chociaż punktem wyjścia badań była teoria marksistowska, stanowiska poszczególnych szkół wobec marksistowskich założeń wpłynęły na różnorodność programów badawczych, a także na późniejszą ich ewolucję. Celem opracowania jest przedstawienie genezy podejścia regulacyjnego, a także syntetyczna prezentacja programów badawczych szkół, ze szczególnym uwzględnieniem szkoły paryskiej (obecnie utożsamianej ze szkołą regulacji), która wyznacza kierunek rozwoju podejścia regulacyjnego(abstrakt oryginalny)

7

Louisa Althussera i Etienne'a Balibara teoria "determinowania w ostatniej instancji"

100%

Piątek Ł.

Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu

|

1993

|

nr 664 Nauki filozoficzno-historyczne

45-52

Celem tego artykułu jest prezentacja i analiza jednej z wyłożonych w "Pour Marx" (1965) i "Czytaniu »Kapitału«" przez Louisa Althussera i Etienne'a Balibara tez materializmu historycznego. Jest to jednak analiza częściowa. Ograniczam się bowiem jedynie do próby odpowiedzi na pytanie: na podstawie jakich tekstów klasyków marksizmu szkoła Althussera dochodzi do przedstawionego niżej rozumienia engelsowskiego "determinowania w ostatniej instancji" oraz czy sposób wykorzystania tego materiału jest na tyle wiarygodny, że może potwierdzać wartość omawianej tu teorii. (fragment tekstu)

8

Metodologiczne i ontologiczne założenia teorii systemów-światów

100%

Mikołajec J.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2015

|

z. 85

335-345

W szeroko rozumianej dwudziestowiecznej tradycji marksowskiej wzrosło znaczenie geografii. Przykładem tego może być teoria systemów-światów: krytyczna kontynuacja teorii modernizacji i zależności. Podstawowym schematem badawczym tej teorii jest przestrzenna relacja między centrum, półperyferiami i peryferiami, opisująca przestrzenny ład ekonomiczny. Jednym ze źródeł wzrostu znaczenia geografii może być nieuświadomiona przez badaczy autonomia rzeczywistości swoiście geograficznej.(abstrakt oryginalny)

9

Podstawy sporu o obumieranie państwa w myśli marksowskiej

75%

Wojnicki Z.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

1987

|

nr 32 Teoria państwa i prawa

109-122

To przykładowe wyliczenie punktów spornych ma zobrazować, że dyskusje toczące się wokół nich uwikłane są, bezpośrednio lub pośrednio, w fundamentalne dla marksizmu zagadnienia. Wystarczy tylko wspomnieć o takich, jak: charakter twierdzeń materializmu historycznego, obiektywność i żywiołowość wyrażonych w nim praw rozwoju społecznego, charakter powiązań między bazą ekonomiczną a nadbudową itd. Wskazane wyżej rozmiary problematyki i jej kontekst powodują daleko idące ograniczenia w przedmiocie niniejszych rozważań. W rezultacie daje to dość sztuczne odgraniczenie od siebie poszczególnych jej elementów i aspektów - konieczne jest jednak ze względu na rozmiary pracy. Uwagę naszą chcemy skupić przede wszystkim na charakterze twierdzeń o obumieraniu państwa i prawa oraz sposobach ich uzasadniania. Wydaje się, że rozstrzygnięcie tej kwestii stanowić może punkt wyjścia dla dalszych rozważań, w szczególności dla oceny mocy prognostycznej owych twierdzeń oraz ich adekwatności w obecnych i przyszłych warunkach. Wcześniej jednak należy zatrzymać się nad samym sformułowaniem tych twierdzeń, odtworzonych z wypowiedzi klasyków marksizmu. Zadanie to jest utrudnione faktem występowania w literaturze szeregu różnorodnych rekonstrukcji tych poglądów, zawierających często dość rozbieżne interpretacje. Sytuacja ta spowodowana jest zarówno ewolucją poglądów klasyków, ich niedookreślonością i sprzecznościami, jakie między nimi zachodzą, jak i preferencjami samych komentatorów, dążących do nadania im postaci spójnej teorii, często dostosowanej do zmienionych warunków historycznych. Nie jest naszym zamiarem szczegółowe referowanie genezy, ewolucji i rozbieżności w koncepcji klasyków. Ograniczamy się jedynie do dość ogólnego przeglądu ich twórczości, wybierając z niej te elementy, które są istotne dla naszych rozważań. (fragment tekstu)

10

Próba oceny wyników dyskusji na linii : orientacja marksistowska - szkoła lwowsko-warszawska (lata 50)

75%

Odżga R.

Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Nauki Humanistyczne

|

1996

|

2

|

nr 722

87-97

Zetknięcie się filozofii marksistowskiej z tradycją metodologiczną szkoły lwowsko-warszawskiej niosło konsekwencje dla całej filozofii polskiej - w bliższej i dalszej perspektywie. W niniejszym artykule ograniczam się do wskazania bezpośrednich konsekwencji sporów z początku lat 50., dlatego ilustruję to przykładem twórczości jednego, chociaż istotnego logika i filozofa. Nie wykluczam, iż ilustracji takich można odnaleźć więcej, jakkolwiek należałoby poszerzyć przyjęte ramy chronologiczne (i wykroczyć poza lata 50). (fragment tekstu)

11

The "Work"of Art: Stanisław Brzozowski and Bernard Stiegler

75%

Mróz A.

Humanities and Social Sciences

|

2021

|

28

|

nr 3

39-48

This article relates the ideas of Stanisław Brzozowski (1878-1911) with those of Bernard Stiegler (1952-2020), both of whom problematize the "work" of art understood as a labor practice. Through the conceptual analysis of epigenetics and epiphylogenetics for aesthetic theory, I claim that both thinkers develop practical concepts relevant to contemporary art philosophy. First, I present an overview of Brzozowski's aesthetics, for whom literature and the arts are linked with ethics, and aesthetic form is tied with moral judgment. Then, I continue with an outline of Stiegler's, for whom the role of artists is to sculpt a new culture and historical epoch called the Neganthropocene. Finally, the notion of "work" as a type of memory practice is analyzed. The comparison shows that Stiegler develops epigenetics phenomenologically via memory ("tertiary retentions") and phylogenetics to epiphylogenetics. Both philosophers argue against determinism. This study suggests that their key ideas advance and complement each other. (original abstract)

12

The Anti-Nationalism of Young Communists in Poland after WW2

75%

Bielińska-Kowalewska K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.

|

2016

|

17

|

nr 214

3-14

The aim of this paper is to outline the anti-nationalist stance of the young Polish communist intellectuals, later known as "revisionists", between 1945 and 1956. It is analyzed in the context of the alliance of the communist power with the nationalist right and far right, and especially in the context of anti-Semitism. It seems that anti-nationalism played a very important role in both the so-called "accession to Marxism" and the "abandonment of Marxism" by these "revisionists" in the course of their ideological evolution as Polish "real socialism" was revealing its nationalist face. (original abstract)

13

Marksizm a abstrakcja jednostki ludzkiej : Adam Schaff oczami Ewalda Iljenkowa

75%

Woźniak M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.

|

2016

|

17

|

nr 214

24-32

Jednym z najważniejszych terminów w twórczości Iljenkowa jest słowo личность, oddawane na język polski zazwyczaj jako "osoba" lub "osobowość". Słowo to jest u radzieckiego filozofa stopniowalne i oznacza zdolność człowieka do bycia ukształtowanym, myślącym i działającym w sposób wolny indywiduum. Osobą ludzką - nie zaś po prostu pojedynczym egzemplarzem biologicznego gatunku - stajemy się poprzez włączenie w historycznie i społecznie ukształtowany świat specyficznie ludzkich wzorców i norm zachowań. Filozofia osoby nie ma tu więc zbyt wiele wspólnego z tematyką egzystencjalną; Iljenkowa interesuje przede wszystkim zagadnienie wychowania i społecznego charakteru rozwoju osobowego człowieka (w tym również rozwoju indywidualnego talentu). Nie jest to więc tego typu filozofia jednostki, jakiej poszukuje Schaff. (fragment tekstu)

14

Kołakowski. Od marksizmu do rewizjonizmu

75%

Musiał-Kidawa A.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2018

|

z. 132 Zarządzanie współczesną organizacją

439-447

Publikacja przedstawia istotny i znamienny, ale też stosunkowo krótki fragment w twórczości filozoficznej jednego z najwybitniejszych myślicieli współczesnej humanistyki, Leszka Kołakowskiego. Praca koncentruje się na wczesnym, młodzieńczym okresie kształtowania poglądów przyszłego filozofa i przedstawia intelektualne i moralne motywy dokonywanych wyborów. Ten czas twórczości zostaje podporządkowany i uwarunkowany sytuacją społeczno-polityczną Polski po II wojnie światowej, co odgrywa zasadniczą rolę w percepcji tego okresu i podejmowanych decyzjach. Aktywne zaangażowanie młodego Kołakowskiego w nurt powojennych przemian i wpływ na tworzenie nowej rzeczywistości stanowiło tak sprzeciw wobec tragicznego doświadczenia wojny, jak również realizację młodzieńczej pokusy i iluzji budowania nowoczesnego człowieka. (abstrakt oryginalny)

15

Marksizm w refleksji Kołakowskiego

75%

Musiał-Kidawa A.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2018

|

z. 132 Zarządzanie współczesną organizacją

449-456

Publikacja podejmuje kwestie filozoficznych założeń i zainteresowań Leszka Kołakowskiego będącego u progu swej twórczości. W początkach lat pięćdziesiątych XX wieku rozpoczyna się szczególny okres, tak w historii wielkich grup społecznych, jak i opisujących tamten znaczący i tragiczny czas filozofów. Tekst jest próbą przybliżenia filozoficznych argumentów oraz moralnych rozterek i postaw przemawiających na rzecz dokonywanych wyborów. Wyborów tyle znamiennych, że w poważnym stopniu kształtujących obraz ówczesnej rzeczywistości. (abstrakt oryginalny)

16

Marksowskie ujęcie klas społecznych a paradygmat nauk o polityce

75%

Machalica B.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.

|

2020

|

24

|

nr 324

5-18

Artykuł stanowi próbę omówienia marksistowskiej teorii klas społecznych w kontekście nauk politycznych. Pierwsza część stanowi wykładnię klasycznej teorii klas społecznych Karola Marksa. W dalszej części artykułu przedstawiono główne elementy neomarksistowskiej teorii klas opierając się na pracach Erika Olina Wrighta. Następnie w artykule zwrócono uwagę na użyteczność terminu "klasa społeczna" w odniesieniu do prac Artura Bodnara, Mirosława Karwata, Juliana Hochfelda i innych.

17

The Living Past and Self-Made Future: Li Dazhao's Metaphilosophy of History

75%

Rogacz D.

Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych

|

2022

|

53 Paradygmaty metafilozofii

187-199

The paper offers a reconstruction and re-evalutation of the philosophy of history developed by Li Dazhao (1889-1927) - one of the first Chinese Communists. It is argued that despite its marginal treatment in scholarly literature, Li's philosophy stands out from the thought of other Chinese Marxists for its creative interpretation of historical materialism and a critical engagement with Marx's view of class struggle and the economic base. Furthermore, in his philosophy of history, Li Dazhao innovatively draws on the Confucian idea of Great Unity (datong), Daoist criticism of heroism, and, most importantly, the concept of 'life' in Lebensphilosophie. In addition, the article shows that Li's view of the historical process was consistently complemented with an exceptional meta-philosophy of history and the philosophy of historiography which shared the premises of the much later narrativist epistemology of history.(original abstract)

18

Georges Sorel i narodziny faszystowskiego mitu politycznego

75%

Wielomski A.

International Studies : Interdisciplinary Political and Cultural Journal

|

2021

|

27

|

nr 1

63-72

Gorges Sorel to francusko-włoski myśliciel znany jako twórca teorii współczesnej mitologii politycznej. W Polsce Sorel jest postrzegany tylko jako myśliciel marksistowski. Rzeczywistość jest jednak bardziej skomplikowana. Sorel był nieortodoksyjnym myślicielem marksistowskim, a w ostatniej epoce swego życia skonstruował polityczną mitologię rewolucji od lewicy po prawicę. Sorela równie dobrze można uznać za współpracownika komunistów i syndykalistów we Włoszech co nacjonalistów i monarchistów jest we Francji. Jego mieszanka idei komunistycznych i nacjonalistycznych jest podstawą faszystowskiego ruchu Benito Mussoliniego. (abstrakt oryginalny)

19

Problem narodzin i obumierania państwa w myśli Fryderyka Engelsa. Kontekst historyczny i współczesny

75%

Michalczenia J.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2012

|

nr 9

169-187

W artykule przedstawiono wpływ myśli Fryderyka Engelsa na klasyczny marksizm. Autor artykułu polemizuje z powszechnymi poglądami, według których marksizm jest doktryną opartą wyłącznie (lub niemal całkowicie) na dorobku Karola Marksa. W takim ujęciu rola Engelsa jako niekwestionowanego klasyka marksizmu miała polegać głównie na wspieraniu finansowym żyjącego w ubóstwie Marksa oraz na popularyzowaniu jego idei. Autor artykułu stoi na stanowisku, że marksizm Marksa i Engelsa stanowi mniej lub bardziej spójny konglomerat poglądów tych dwóch myślicieli. W artykule zdecydowano się jednak zrobić pewne ustępstwo od stanowiska, że istnieje tylko wspólny marksizm Marksa i Engelsa. Uczyniono to po to, by zadać kłam tym historykom marksizmu, którzy twierdzą że Engels niewiele wniósł oryginalnego do marksizmu, zaś jego własna myśl jest anachroniczna i mało wartościowa. Zrobiono to dzięki zrekonstruowaniu Engelsowskiej teorii państwa, zwłaszcza przedstawiając problem jego narodzin i obumierania. Autor uważa bowiem, że właśnie ta teoria, a nie "dialektyka natury" przesądza o klasyczności Engelsa oraz stanowi istotny wkład tego myśliciela do marksizmu i filozofii społecznej w ogóle. Po rekonstrukcji postarano się odnieść Engelsowską ideę obumierania państwa do czasów współczesnych. (abstrakt oryginalny)

20

Polska myśl ekonomiczna u progu niepodległości i w pierwszym dziesięcioleciu Polski Odrodzonej

75%

Lityńska A.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

1991

|

nr 346 Prace z zakresu ekonomii politycznej

31-43

Omówiono kierunki subiektywne i historyczne. Przedstawiono nurty: pozytywizm, marksizm, reformizm. Na koniec przedstawiono stan nauk ekonomicznych w pierwszym dziesięcioleciu Polski Odrodzonej.