Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 45

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Sekularyzacja
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
1
Content available remote Between Ritual and Performance : Humanist Marriage Ceremonies in Poland
100%
Poland is currently experiencing a growth in the number of humanist marriages: strongly individualized, mostly secular unions. So far, the described phenomenon has been analysed mainly through the prism of many different dimensions like secularity, class stratification or the resistance of minorities against the hegemony of the Roman Catholic Church. It seems that the nature of humanist ceremonies has been taken for granted, and that researchers, in their analyses, merely considered these to be rites of passage. In this paper, I ask questions not only about the content of the ceremonies, but also about their forms. I consider these two elements as integral. I put forward the claim that humanist marriages are a hybrid phenomenon, and thus the category of 'social performance' added to the category of 'ritual' opens up new analytical tracks and enables, to a greater extent, a more precise identification of the innovative character of these ceremonies. (original abstract)
This article undertakes the issue of the sources from which we obtain our knowledge and shape our opinions on the topic of the secular state. Based on a questionnaire survey on a representative group of Poles, I point to the constitutive role of the media in this process. However, I specify that the preferred sources of information are first of all television and then the Internet. Next, I translate the results of the quantitative analysis onto Neuberger's (1999) approach to the Church-state relationship. As a result, I point out that the opinions of the respondents are located in the endorsed Church space. At the same time, I argue that in this type of approach to Church-state relations, respondents more often perceive the pressure of the Catholic Church in relation to state authority than vice versa. (original abstract)
Artykuł analizuje pojęcie sekularyzacji jako elementu dyskursu na przecięciu wiedza/władza, oraz jako praktyki społecznej, konstytuującej podmiot w zmieniającej się strukturze władzy w procesie historycznym. W tym kontekście proponowane jest odczytanie Reformacji, w szerokim planie historycznym, jako kluczowego wydarzenia nowożytności, w trakcie którego nastąpiło wielkie przesunięcie dotychczas istniejących punktów odniesienia dla takich podmiotowości, jak trwałe struktury społeczne i religijne, istota czasu, rozumienie historii. Podmiot doświadczał rozpadu niezniszczalnych, wydawałoby się, praktyk codzienności i dotychczasowych form życia. Sprawiło to, że podmiotowość musiała przejść przez proces dekonstrukcji nieadekwatnego już postrzegania siebie, aby móc osiągnąć epistemologiczną dojrzałość i rekonstytuować się na nowych zasadach, umożliwiających praktykowanie etycznej egzystencji. Ten, rozłożony na wiele stuleci proces redefinicji podmiotu rozpoznającego zmienne pola relacji władzy i wiedzy, zapoczątkowany przez Reformację, sprawia, że sekularyzacja nie musi być postrzegana jako regres podmiotowości, ale jako "łaska nieodparta" ułatwiająca samopoznanie podmiotu, lepiej przygotowanego do aktywnej obecności w świecie podlegającym ciśnieniu ciągłej zmiany. (abstrakt oryginalny)
Rozwój nauk szczegółowych, epistemiczny postęp, przyrost cywilizacyjnych wytworów wszystko to przyczynia się do przekształcania ludzkiego metaświata. Człowiek współczesny stoi przed wyzwaniem uporządkowania wykreowanej przez siebie rzeczywistości. Znalezienia języka, który adekwatnie do oczekiwań opisze i "oswoi" ponowoczesną przestrzeń egzystencjalną. Uczyni z niej przyjazną niszę życia i współżycia przedstawicieli postmodernistycznej społeczności. Sprawi, że jej polikulturowość i wielopokoleniowość stanie się źródłem twórczej energii, jej kreatywnego wykorzystania. Będzie motorem napędzającym wspólnotowy wysiłek budowania przestrzeni społecznej, która stanie się miejscem spójnej, aczkolwiek dynamicznej koegzystencji różnorodności. Wyłoni polifoniczną kulturowo socjostrukturę. (abstrakt oryginalny)
Wiesław Banach podejmuje próbę wyjaśnienia postępującej sekularyzacji Zachodu poprzez odwołanie się do aksjologii Maxa Schelera. Uważa bowiem, że wykorzystując zaproponowany przez niego język resentymentu, można łatwiej uchwycić istotę współczesnych problemów religijnych. Tego typu zaplecze teoretyczne pozwala mu udzielić odpowiedzi na pytania, jak resentyment oddziałuje w warunkach dominującej obecnie na Zachodzie hedonistycznej kultury i jaki ma to wpływ na sekularyzację. Autor przekonuje, że przywołanie kategorii resentymentu może nie tylko posłużyć do wskazania zewnętrznych źródeł sekularyzacji, czyli wypaczeń w postrzeganiu hierarchii wartości przez ludzi, ale także być użyteczne w zrozumieniu wewnętrznych, tj. instytucjonalnych przyczyn kryzysu chrześcijaństwa.(fragment tekstu)
Celem niniejszego artykułu jest wskazanie miejsca mediów katolickich w polskim systemie politycznym oraz roli, jaką w nim pełnią, a także - w konsekwencji - zidentyfikowanie cech subkultury politycznej, której są one głównym kreatorem. Opracowanie opiera się na założeniu, że media katolickie, w tym dwa istotne podmioty - Radio Maryja i "Nasz Dziennik", tworzą komunikacyjne, kulturowe i systemowe podstawy nurtu religijnej prawicy. Główna teza opracowania sprowadza się zatem do stwierdzenia, że religijna prawica w Polsce stanowi subkulturę polityczną. Autorzy swoje przemyślenia prezentują na tle opisu znaczenia tej subkultury w systemie politycznym oraz konfrontują polską specyfikę omawianej subkultury z jej teoretycznym, klasycznym ujęciem. Praca ma charakter głównie empiryczny, natomiast jej źródła teoretyczne sięgają klasycznych prac nad kulturą polityczną (Almond, Verba) i ich ewolucji w odniesieniu do relacji religii i demokracji oraz sekularyzacji. Metodologia w części jakościowej sprowadza się do analizy zawartości treści przekazów medialnych Radia Maryja i "Naszego Dziennika" (w latach 2000-2007), natomiast w części ilościowej obejmuje wyselekcjonowane dane pochodzące z najnowszego raportu CBOS na temat słuchaczy Radia Maryja. (abstrakt oryginalny)
This paper explores the extent to which religiosity entails special choices of values, the differences between the values of religious and non-religious people and whether there are significant dissimilarities in the ways they relate to politics in Hungary. The results derived from our representative sample have shown the dual nature of the value orientations of people who consider themselves religious. The attitude of religious people is characterized by a duality of leader cult and secularised belief. Predominantly religious people hold secularized values, but their personal life worlds reflect an inherited traditionalism concerning their viewpoint on their political leader. Consequently, they have a positive attitude towards governmental measures which result in restrictions on constitutional and parliamentary government, as well as on the Western system of democratic institutions, while at the same time they are drifting away from their Christian values. (original abstract)
8
Content available remote Sekularyzacja współczesnych społeczeństw a turystyka religijna
75%
Od lat trwa dyskusja na temat sekularyzacji społeczeństw, szczególnie Europy Zachodniej. Zauważalny proces globalizacji został wcześniej poprzedzony okresem intensywnego zeświecczenia środowisk zamożnych krajów europejskich. Dobrobyt, kult pieniądza spowodował odejście od tradycyjnych praktyk religijnych, a szczególnie, co znacznie ważniejsze, od głębokiego życia wewnętrznego. Trend ten dotyczy głównie chrześcijan, w tym katolików. Na taki stan rzeczy wpływ miała również rewolucja w sferze etycznej. Wprowadzane w niektórych krajach (nawet w sposób agresywny) przemiany moralne wywołały spustoszenie w świecie ducha wielu społeczeństw. Intensywnie prowadzona kampania na rzecz rewolucji seksualnej również nie była bez wpływu na sekularyzowanie wielu grup społecznych. Na przestrzeni niemal 100 lat nastąpił ogromny wyłom w świadomości etycznej i seksualnej ludności, co nie pozostało bez wpływu na ich wiarę i sposób traktowania Boga, w tym również realizowanie praktyk religijnych, do których zaliczyć można pielgrzymowanie i szerzej traktowaną turystykę religijną. Zjawisko pielgrzymowania ewoluowało w kierunku turystyki kulturowej. Jest to widoczne nie tylko w sanktuariach, szczególnie Europy Zachodniej, ale też na najstarszych szlakach pielgrzymkowych, które mają korzenie w średniowiecznej Europie. Jak zakwalifikować osoby uważane za pielgrzymów, które na owerniańskich szlakach św. Jakuba podczas niedzielnego przedpołudnia nawet nie zaglądają do kościoła, w którym odprawiana jest msza św. (fragment tekstu)
Codzienność w instytucie zakonnym, która jest przeŜywana we wspólnocie sprawia, Ŝe niekiedy powstają problemy i trudne sytuacje, które wpływają negatywnie na wspólnotę jak i poszczególne osoby. Magisterium Kościoła, które dba i troszczy się o Ŝycie zakonne i jego misję w świecie i Kościele udziela specjalnych norm, które mają na celu właściwe rozwiązanie problemu. Poszczególne środki, które proponuje prawo kanoniczne winny być w odpowiedni sposób zinterpretowane, w celu ich właściwego zastosowania. PoniŜej zostaną opisane procedury eksklaustracji, sekularyzacji i wydalenia z instytutu Ŝycia zakonnego. (abstrakt oryginalny)
CEL NAUKOWY: Artykuł będzie miał na celu podjęcie pytania o znaczenie przemian, jakie nastąpiły w liturgii katolickiej po Soborze Watykańskim II, dla procesów sekularyzacyjnych w świecie katolickim. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zgodnie z tezą J. Habermasa modernizacyjna sekularyzacja na poziomie społecznym dokonuje się za pośrednictwem "ujęzykowienia sacrum", tj. przejęcia funkcji integracyjnych i ekspresywnych rytuału przez językowe działanie komunikacyjne (debatę i konsens). Opierając się na tej tezie, a także stosując narzędzia semiotyczno-antropologiczne zaczerpnięte z teorii rytuału Roya A. Rappaporta, będę chciał sprawdzić, czy i na ile posoborowa reforma liturgii - pojmowana wąsko, tzn. wyłącznie na płaszczyźnie oficjalnie wprowadzonych zmian i ich implikacji - wiązała się z, przyczyniała się do, lub też po prostu dokonywała "ujęzykowienia" katolickiego sacrum. PROCES WYWODU: Wywód obejmuje w pierwszym rzędzie charakterystykę teorii Habermasa i Rappaporta. Następnie przechodzi do interpretacji dwóch zasadniczych wymiarów reformy liturgicznej: samego faktu głębokiej zmiany rytualnej poprzedzonej problematyzacją formy liturgicznej w obrębie dyskursów eksperckich oraz zmian w samym rytuale na poziomie rezygnacji ze znacznej części języka gestu, zniesienia bezwzględnej obligatoryjności rubryk i otwarcia liturgii na inwencję celebransa(ów) i zgromadzenia. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Widziane przez pryzmat koncepcji Habermasa i Rappaporta teoretyczne i praktyczne podejścia do liturgii w okresie przedsoborowym oraz w ramach samej reformy okazują się stanowić modelowy przykład "ujęzykowienia sacrum" i derytualizacji. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Reforma liturgiczna miała (ma) znaczący, aktywny i wielopoziomowy udział w procesach sekularyzacyjnych zachodzących w Kościele katolickim. Mają one wymiar przede wszystkim osłabienia lub dekonstrukcji katolickiego świata odniesień sakralnych, a w każdym razie jego obowiązywalności i odporności na relatywizację i indywidualizację. (abstrakt oryginalny)
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest nakreślenie jednej z możliwych dróg wyjścia z kryzysu sekularyzacji. Tę drogę powinny podjąć środowiska osób wierzących i związanych z Kościołem. Proponowane rozwiązanie idzie w duchu ignacjańskim w kierunku "zacieśnienia szyków". PROBLEM I METODY BADAWCZE: Podniesiony problem dotyczy sekularyzacji. Odniesiono go do aspektów indywidualnych. Metodą badawczą jest analiza i synteza wybranych tekstów w zakresie przedmiotowego problemu. PROCES WYWODU: Wywód oparto na analizie i syntezie wybranych tekstów z pozycji wierzącego katolika. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W wyniku analizy stwierdza się, że sekularyzacja na poziomie indywidualnym, wiążąc się z wrażliwością sumienia, nie jest zjawiskiem nowym. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Jako drogę wyjścia z kryzysu sekularyzacji zaproponowano podjęcie podstawowego obowiązku wierzących, tj. indywidualnego rozwoju duchowego, kształtowania własnego sumienia w zgodzie z Ewangelią i dawania świadectwa życia chrześcijańskiego. (abstrakt oryginalny)
CEL NAUKOWY: Celem artykułu było opracowanie ogólnego zarysu teoretycznego modelu wpływu czynników sprzyjających pojawieniu się procesów sekularyzacyjnych w Kościele katolickim. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problemem badawczym był wybór teorii będącej najlepszą podstawą konstruowania wspomnianego wyżej modelu. Zastosowane metody badawcze to: wtórna analiza danych, analizy logiczne, pogłębiony przegląd literatury naukowej. PROCES WYWODU: Wywód składa się z następujących części: 1. Wybór teorii stanowiącej podstawę konstrukcji modelu - wybrano teorię systemów społecznych. 2. Ponieważ na procesy zachodzące w każdym systemie istotny wpływ ma jego otoczenie, zostały przedstawione wpływy wybranych elementów otoczenia Kościoła katolickiego. 3. Wybrano dla powyższego celu badawczego, spośród innych możliwości, wizję Kościoła katolickiego jako systemu, w którym istnieją dwa podsystemy: duchowieństwo i laikat. 4. Przedstawiono, w jaki sposób procesy zachodzące w obu tych podsystemach sprzyjają sekularyzacji. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Została przedstawiona propozycja modelu badawczego procesów sekularyzacji w Kościele katolickim, która może być wykorzystana zarówno w badaniach polskich, jak i międzynarodowych porównawczych. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: 1. Teoria systemów jest wysoce przydatna w badaniach nad procesami sekularyzacji. 2. Zaproponowany model badawczy procesów sekularyzacyjnych wyczerpuje definicję innowacyjności. Jest on propozycją autorską. 3. Ze względu na zachodzące obecnie w społeczeństwie polskim procesy i trendy wskazane są dalsze badania nad sekularyzacją. (abstrakt oryginalny)
CEL NAUKOWY: Celem niniejszego artykułu jest prezentacja wyników badań nad nową ewangelizacją (oraz ewangelizacją), a zwłaszcza zweryfikowanie, czy, a jeśli tak, na jakie sposoby nowa ewangelizacja przezwycięża lub może przezwyciężyć sekularyzację Kościoła. PROBLEM I METODY BADAWCZE:W artykule zastosowano przegląd materiałów źródłowych oraz opracowań, a zwłaszcza analizę dokumentów Kościoła (głównie Soboru Watykańskiego II oraz papieży), a także literatury przedmiotu będącej spisanym doświadczeniem katolickich praktyków nowej ewangelizacji zdolnych do oddania swojej refleksji w sposób poważny i naukowy. PROCES WYWODU: W procesie wywodu wykorzystana została analiza materiałów źródłowych oraz wtórnych. Rozpoczyna się on omówieniem terminów przywołanych w tytule, a kończy wysnuciem wniosków. W jego trakcie nakreślone zostały niektóre z najważniejszych aspektów związanych z nową ewangelizacją. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Proces argumentacji kończy się stwierdzeniem, że nowa ewangelizacja jest sposobem na przezwyciężenie sekularyzacji Kościoła. Rzeczywistość niesiona przez nową ewangelizację - nowe życie, osobista relacja z Bogiem przez Jezusa Chrystusa w Duchu Świętym - wraz z towarzyszącymi jej aspektami, posiada wielką moc i wywiera na wiele sposobów znaczący wpływ na współczesną umysłowość świecką, przemieniając jej myślenie i działanie w kategorie nie-sekularne. Realizacja wizji nowej ewangelizacji stanowi jednak dla Kościoła niebagatelne wyzwanie. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zaprezentowane wyniki badań można nazwać innowacyjnym spojrzeniem na rolę Kościoła - podkreślającym jego rolę misyjną. Nakreślona wizja nowej ewangelizacji jest jednak mocno osadzona w dokumentach Kościoła i nauczaniu papieży po Soborze Watykańskim II. Z uwagi na ograniczenia wielkościowe nie omówiono w artykule wszystkich aspektów nowej ewangelizacji, a niektóre z przedstawionych znacząco skrócono - z tego powodu jedne i drugie domagają się dalszych badań (szczegółowe rekomendacje zawarto na końcu artykułu). (abstrakt oryginalny)
CEL NAUKOWY: Artykuł stawia sobie za cel odpowiedź na pytanie o zewnętrzne i wewnętrzne przyczyny współczesnego procesu sekularyzacji w Kościele rzymskokatolickim. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Artykuł przedstawia proces sekularyzacji przede wszystkim jako konsekwencję aggiornamento, które wpłynęło na odejście współczesnego Kościoła od tradycyjnej zasady reprezentacji. Autor przyjmuje metodę historii idei w połączeniu z krytyczną analizą tekstów dokumentów soborowych oraz wybranych autorów, komentujących proces sekularyzacji przed, w trakcie i po Soborze Watykańskim II. PROCES WYWODU: Artykuł składa się z czterech głównych części oraz wstępu i wniosków płynących z analizy. Każda z części zawiera analizę zasadniczych przyczyn procesu sekularyzacji, wskazując najpierw na aspekty historyczne kryzysu, potem zaś na wynikające z ustaleń Soboru głębokie zmiany w funkcjonowaniu i wizerunku Kościoła posoborowego. W tym kontekście argumentacja dotyczy zmian związanych z tzw. zwrotem antropologicznym, dialogiem ekumenicznym i demokratyzacją struktur instytucjonalnych. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Zasadniczym wnioskiem płynącym z analizy jest teza o kryzysie idei reprezentacji w Kościele posoborowym, który zrywa częściowo ze swoją tradycją, czerpiąc wzory ze świata zewnętrznego w imię przystosowania się do tzw. "rzeczy ziemskich". Ten aspekt przystosowawczy związany jest z presją wywieraną na Kościół przez współczesność, jak również z otwartością samego Kościoła, postulowaną po raz pierwszy w sposób tak stanowczy przez Sobór i zwycięską orientację liberalną. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Do najważniejszych wniosków należy uznanie procesu sekularyzacji za proces destrukcyjny dla samego Kościoła, który nazbyt przyzwalająco odnosi się do współczesnych procesów, zagrażających jego dogmatom i pozycji w świecie demoliberalnym. Innowację stanowi ujęcie tego procesu w kontekście kryzysu idei reprezentacji, co wydaje się rozpoznaniem zasadniczego problemu, albowiem mamy dziś do czynienia z widocznym upadkiem autorytetu Kościoła w ramach Unii Europejskiej. Nasuwa się w związku z tym pytanie, czy Kościół katolicki zmienił się w sposób nieodwracalny, przyjmując - by tak rzec - barwy ochronne, i czy aby strategia taka nie powoduje pogłębienia się kryzysu. (abstrakt oryginalny)
Człowiek współczesny nieomal utracił autentyczne doświadczenie sacrum. Na tym polega współcześnie sekularyzacja w jej wymiarze duchowym. Stanowi to rezultat wielu złożonych procesów, gdyż sekularyzacja w szerszym znaczeniu - jako "odczarowanie świata" - posiada swe początki już w Starym Testamencie. Sekularyzacja to zjawisko zmniejszania się wpływów religii na życie społeczne, to pewien proces w kulturze, w którym wartości religijne, religijna świadomość oraz instytucje religijne są wypierane zarówno z życia społecznego, jak i indywidualnego, jest więc ona procesem uwalniania się spod kontroli religii i spod wpływu treści religijnych. Autor stawia pytanie o status i miejsce współczesnych kościołów (przede wszystkim) chrześcijańskich w obrębie nowoczesnego społeczeństwa. Analizuje zróżnicowane procesy sekularyzacji i desekularyzacji w Europie, USA oraz innych częściach świata. Rozważa także kwestię przyszłości religii światowych oraz wiary chrześcijańskiej, przede wszystkim w Europie i Polsce. Autor dochodzi do następujących wniosków: religie odtwarzają się i trwają pomimo procesów sekularyzacji; religie światowe raczej umacniają swoje wpływy szczególnie poza Europą. Chrześcijaństwo, rywalizując z innymi formami religijności czy duchowości, podlega wpływom, przemianom, przybiera formy mniej zinstytucjonalizowane i bardziej zindywidualizowane. Pragnienie absolutu, poszukiwanie najwyższego punktu odniesienia wciąż jest żywe. W dzisiejszym świecie wierzenia religijne nadal są dziedziczone dzięki tradycji, lecz żywa wiara coraz częściej jest pochodną refleksyjnych wyborów. Odnoszenie się do sacrum i do Boga zajmuje ważne miejsce w ludzkiej egzystencji. Opustoszałe niekiedy miejsce "po Bogu" wypełnia bałwochwalstwo i idolatria. Doświadczenie sacrum towarzyszące dotychczas ludzkiemu życiu słabnie pod naporem sekularyzacji, lecz niekiedy także przeobraża się i odradza. Ogłaszany od pewnego czasu zmierzch religii i kres metafizyki nie są definitywne. Ci, którzy sądzili, że w tym względzie do nich należy ostatnie słowo, powinni jeszcze poczekać na werdykt. (abstrakt oryginalny)
Celem artykułu jest prezentacja stanu badań geograficznych prowadzonych w nurcie postsekularyzmu. Geografia zaliczana jest do grupy tych dyscyplin naukowych, które jako jedne z pierwszych włączyły się w postsekularny dyskurs, nawiązując w warstwie teoretycznej do myśli Jürgena Habermasa. Geografowie w swoich badaniach podkreślają, że pomimo obserwowanego stopniowego powrotu religii do przestrzeni publicznej sekularyzacja i desekularyzacja mogą występować jednocześnie. Geografia wzbogaca myśl postsekularną o analizę interakcji sekularyzmu i sakralności w przestrzeni. Ważnym tematem badań jest wpływ symboliki lub kodu kulturowego na wyrażenie religijnej tożsamości osób i miejsc, ze szczególnym uwzględnieniem przestrzeni miejskiej. W badaniach geograficznych zwraca się też uwagę m.in. na kapitał duchowy człowieka (VBA) oraz działalność organizacji opartych na wierze (FBOs), których wolontariusze - o różnych tożsamościach religijnych - pracują na rzecz wykluczonych grup społecznych. (abstrakt oryginalny)
RESEARCH OBJECTIVE: The purpose of the article is to investigate the problem of success/failure of the complex process of secularization in Russia in the context of historical developments, especially the Reformation(s), and to propose a new conceptualization of the field of research. Within the scope of investigation, secularization is understood as the process of incessant production of knowledge that leads to progressive differentiation and distinction of various aspects of society on the level of macrostructures. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: There is a need to assess anew the linkage between the Reformation(s) as a prolonged process of questioning of all cultural formations (epistemes) and the particular historical settings in which they manifested themselves. According to model advanced by Bruno Latour, it can be said that Reformation(s) redefined the procedure of attaining knowledge by breaking the logic of procession and instituting the logic of network. Secularization became one of the key modules of reconstituting the knowledge/power relation within different epistemes. Russia has often been perceived as immutable and culturally mute entity "unto itself," untouched by modernity, separate from the dominant Western episteme. This article presents a cognitivist perspective, based on the model of a double helix. It assumes the legitimacy of different narrations of modernity, which may differ in terms of practices of translation, but are still the active actors of the dynamic process of modern continuity and change, as exemplified by trajectories of Reformation(s). THE PROCESS OF ARGUMENTATION: First, the article defines the scope of investigation of secularization as the production of knowledge. Then it assesses where and how the "secular parable," whose agent was Reformation(s), performed on large discursive fields of modernity - including its problematic relationship with the theory of modernization. Subsequently, the model of a double helix is presented as a heuristic tool for understanding the way by which the translation of Russia within the framework of modernity has taken place. Alternative models, like Enlightenment, Euroasianism (Gumilev, Dugin) are discussed within the context of the notion of altermodernity, as formulated by Nicolas Bourriaud. Then, the article assesses, in what way secularization in Russia, understood as a "cultural program" (S.N. Eisenstadt) had formed, over centuries, a heterogeneous text, responding to various temporalities. RESEARCH RESULTS: The result is a proposal of a new conceptualization of the field of research as an interdisciplinary reading of mutuality of relations between Russia and secularization as a continuous translation of the structures of thought and knowledge of modernity in the contextual, historically grounded praxis of power/knowledge dynamics. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: Taking a cue from Polanyi's "personal knowledge," the research has aimed at depicting a new cognitive perspective that seriously takes into consideration the interdisciplinarity of knowledge. Research on secularization and research on Russia tend to form two different spheres of scholarly activities, often weighted down by stereotypes. The stereotype about secularization is that it refers mainly to decreasing the religious aspect of social life, which development is associated with the emergence of modernity. As for Russia, the stereotype is that it does not participate in modernity at all. The article proposes a more productive way of relating Russia and secularization as a process of translating dispositifs of modernity in a contextual manner, that takes into consideration political dispositions, cultural traits, institutional practices and discontinuities of social development. (original abstract)
RESEARCH OBJECTIVE: Authoress looks for "paradigm of Russianness" - i.e. stable elements in the different phases of Russian history. She finds it on the meta-level as the constant, repetitive mechanism of selection and interpretation of borrowings from the West. It is joined with the mechanism of civilization East-West divide. Authoress opposes Western Nominalism to the construct that defines to as Byzantine Nominalism or ontology of hypostases (with the "proper existence" that must be "extracted") and Gnosticism (i.e. the assumption that knowledge concerning of this ontology gives title to power). The Russian borrowings from the Reformation is an example of the operation of this mechanism of selection and interpretation. It allows to extract, from the doctrine of predestination, knowledge about the causal relationships in time (and full flexibility of this time), and from the Thomistic ontology - will as an element of the extracting of the "proper existence." It has created a "genotype of revolutionariness" present in Russia until modern times. From this perspective, special relationships between Russia and Germany join with a diagnosis intellectual kinship of Russia with Germany - by the influence of Byzantine Nominalism on Germany (and of course via Mohylan Academy - on Russia) and easier for this reason acceptance in Russia borrowings from German. Until Marxism with his hypostasis being in itself and being for itself. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The presented research problem concerns the specifics of Russia in the context of the history of ideas, with sources of this specificity - found in early Christianity and in the split to the East and the West. There have been applied the methods of sociological analysis of history, anthropology of power, and comparative analysis. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: After having initially defined the aim of the study, the fundamental concepts and terms. Then they were taken preliminary considerations on the paradigm of Russianness (genesis) and developing of this category (deconstruction). This issue was presented in the form of the historical process. A further part of the study describes the phenomenon of the Russian revolutionary mentality. At the end of research deliberations have been presented the problem of secularization and the differences in this process between the West and Russia. RESEARCH RESULTS: The result of the study is to clarify the influence of ancient and medieval Christian ideas on the development "paradigm of Russianness" and Russian "genotype of revolutionariness" in the context of the division of Europe into the East and West. With the "distorting mirror" between East and West rather than the Russian "specificity." CONCLUSSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: The setting a European frame of reference (mainly Reformation and Counter-Reformation as well as lack in Russia of Augustinian concept of subject and Roman vision of the authonomy of form) as the main "axis" of Russian history is a perspective field of research (research proposal). This field allows to avoid simplifying stereotypical interpretations - focusing on describing the civilizational dissimilarity of Russia, as a separated world, and external signs of Russian imperialism, as a major carriers of sense of the Russian history and its interpretation. (original abstract)
Do niedawna teoria sekularyzacji uchodziła za najbardziej stabilną, empirycznie ugruntowaną teorię, o dużej mocy eksplacyjnej, według której modernizacja społeczna jest związana z procesami erozji religijnej i upadkiem Kościołów ludowych. Z perspektywy socjologicznej Kościoły chrześcijańskie są przedstawiane często jako "przegrani" modernizacji społecznej (im bardziej społeczeństwo zmodernizowane, tym bardziej zsekularyzowane). (fragment tekstu)
Szeroko rozumiane doświadczenie sacrum występuje w zasadzie we wszystkich znanych nam cywilizacjach. Pociąga ono za sobą pewnego rodzaju akty kultu, mniej czy bardziej zrytualizowane, ujęte w pewną wypracowaną formę. Występuje ono nie tylko tam, gdzie ludzie modlą się do jedynego Stwórcy i Boga osobowego, ale i w cywilizacjach dalekiego wchodu: taoizmie, buddyzmie czy hinduizmie, gdzie czci się Tao albo naśladuje Buddę, czy wielość bogów, z których część nie posiada cech osobowych... Pomimo trwających już od stuleci procesów sekularyzacji, pomimo ruchów neopogańskich oraz nowych odmian ateizmu, doświadczeniu sacrum w poważniejszych teoriach cywilizacji nadaje się kluczowe znaczenie. Tak jest i u Bronisława Malinowskiego, i Feliksa Konecznego, Arnolda Toynbeego czy Erica Voegelina. W moim artykule próbowałem skoncentrować uwagę na porównaniu pewnych zbieżności i różnic w ujmowaniu roli religii, religijności i sacrum przez teoretyków cywilizacji w życiu cywilizacji dawnych i współczesnych. Siłą rzeczy stosunkowo niewiele zdołałem powiedzieć o opisywanych przez nich procesach sekularyzacyjnych, które skądinąd zasługują niewątpliwie na uwagę. Niemniej dopiero w takim (choćby skrótowo zarysowanym) kontraście pomiędzy odnawiającą się mocą doświadczenia sacrum, w zderzeniu z wypieraniem tego sacrum, czy idiolatrycznym (np. w kulcie państwa, człowieka lub Ludzkości) zastępowaniu, widoczny staje się dramat współczesnych wyborów, pozwalający uchwycić wyzwania dla przyszłych pokoleń Ludzkości. (abstrakt oryginalny)
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.