Jednym z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej myśli ekonomiczno-społecznej XIX wieku był Henryk Kamieński (1813-1866), autor dzieła "Filozofia ekonomii materialnej ludzkiego społeczeństwa", wydanego w latach czterdziestych XIX wieku. W pracy tej Kamieński rozwijając szereg interesujących wątków na temat roli stosunków własnościowych w procesie zmian stosunków społecznych, czy też dróg realizacji postępu społecznego, tworzy zarazem utopijną wizję ustroju sprawiedliwości społecznej. Model sprawiedliwego ustroju społecznego Henryka Kamieńskiego to model dwufazowy. W pierwszej fazie podstawą stosunków społecznych jest interes drobnych producentów - właścicieli środków produkcji. Kamieński nazywa ten etap rozwoju stosunków społecznych stosunkami opartymi na "dobrej woli" lub zamiennie "społeczeństwem opartym na interesie wzajemnym", czy też stosunkami społecznymi, które realizują "jedność pomiędzy ludźmi". Tworząc wizję ustroju sprawiedliwości społecznej, Kamieński postuluje prawo każdej jednostki do własności indywidualnej i wyraźnie wysuwa ideał jej upowszechnienia. W stosunkach opartych na "dobrej woli" jednostka nabywa więc prawo do posiadania kapitału, czyli "narzędzi do pracy", co, w pojęciu Kamieńskiego, jest równoznaczne z likwidacją wyzysku człowieka przez człowieka, stwarzając przy tym realną szansę pogodzenia interesu osobistego każdego producenta z interesem powszechnym całej zbiorowości ludzkiej. W społeczeństwie opartym na stosunkach "dobrej woli" wytworzony dochód narodowy dzieli się według ilości i jakości pracy, a praca staje się obowiązkiem każdego człowieka. Dzięki temu ustrój ten zdolny jest zaspokoić rosnące potrzeby ludności, gwarantując zarazem każdemu człowiekowi prawo do pracy. System stosunków społecznych realizujących "jedność pomiędzy ludźmi" jest integralnie sprzęgnięty z samoczynnym mechanizmem rynkowym. W modelu wolnej konkurencji drobnych producentów Kamieński widzi najskuteczniejszy mechanizm funkcjonowania gospodarki, i gwaranta sprawiedliwych zasad podziału dochodu narodowego. W drugiej fazie społeczeństwa sprawiedliwości społecznej, o ile taka możliwość zaistnieje, podstawą ułożenia stosunków międzyludzkich będzie - według: Kamieńskiego - zmiana stosunku do wykonywanej pracy, przekształcenie mentalności ludzkiej, tak aby wykonywana praca stała się "pracą powołania". Podobnie jak Robert Owen, Kamieński sądzi więc, że zbudowanie idealnego ustroju społecznego może nastąpić jedynie poprzez zmianę postaw ludzi, w żadnym wypadku nie może być natomiast dziełem aparatu władzy państwowej.(abstrakt oryginalny)