System płac przedsiębiorstwa

• Autorzy: Maria Wanda Kopertyńska

Warianty tytułu

A Pay System of a Firm.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podjęto próbę wskazania głównych kierunków zmian systemów płac w polskich przedsiębiorstwach państwowych i spółkach Skarbu Państwa oraz sposobów rozwiązania zagadnień stanowiących o słabościach tych systemów. Przedstawiono teoretyczne rozważania dotyczące płacy i jej funkcji oraz współczesnych koncepcji wynagradzania. Wychodząc z założenia, że system płac ma zapewnić realizację wszystkich funkcji płac oraz uwzględniać wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania, przedstawiono warunki, jakie należy uwzględnić na etapie tworzenia tego systemu. Omówiono doświadczenia teoretyczne i praktyczne oraz wyniki badań dotyczące kształtowania płacy zasadniczej z wykorzystaniem wartościowania pracy, a także zasady kształtowania pozostałych składników wynagrodzeń (w tym premiowania). Przedstawiono propozycję zasad kształtowania wynagrodzeń pracowników o szczególnym znaczeniu dla firmy (kadrę kierowniczą, pracowników skierowanych na indywidualną ścieżkę kariery oraz pracowników z wieloletnim stażem pracy i znaczącym wkładem w rozwój firmy). Zaprezentowano także zasady kształtowania środków na fundusz płac oraz ich podziału na komórki organizacyjne i miedzy poszczególnych pracowników.

EN

Human resource is a fundamental factor of company's competitive advantage. That is why it is regarded as a very important element of strategic management. The pay system is a basic instrument which "activates" human resource. It means that it motivates people to work at their highest possible productivity. It is very important to design and implement an effective reward system as it can encourage worker commitment is involving in work which results in higher performance and therefore increases organizational efficiency. The pay system should fit with the firm's internal surroundings and the external environment and it should consider the organization's goals, resources and structure. The nature of the environment and the organization influence the pay system. The organization's strategy, culture, organizational structure and financial position belong to internal determinants of the pay system. Economic conditions, social and political situation of a country, situation on a labour market and legislation is the most significant environmental influence. The design and administration of the compensation system must ensure that rewards are received in proportion to an employee's performance and the results of his work. The principle refers to an individual employee, employees' groups, separate organizational units and a company as a whole. In order to keep that rule, an organization has to solve pay problems like: the selection of compensation elements, forms of payment and (closely to an employee's performance and the results of his work) methods of relating payment. In the compensation system there should be only elements which directly relate payment to work performance and results. Moreover, they must be legal and conditioned by corporate culture. When selecting forms of payment, it is important to take into consideration all technical and organizational conditions. They have to relate directly the results of work to the compensation received and to be compatible with the organization's goals. It is also important to ensure the simplicity of the system in the process of determining the pay level. In order to relate compensation to work performance, job valuations have to be performed. Then their results are related to the employee performance assessment. This way wage level can be determined. The opinion of the author is that job valuation can be conducted by using both analytic and synthetic methods. The most desirable among analytic ones are those created for the needs of a specific company and considering its particular conditions. However, is has been emphasised in the present work that relating compensation to the results of the work should be conducted on three levels: - the organization as a whole wage fund should be proportional to the organization's results, - the level of employees groups or organisation units on which one has to consider of a collective compensation forms, bonuses given to separate organization units, some of them being responsibility centers and to determine the amount of financial menas for wage increases, - individual employee level on which individual wages, bonuses and wage increases are determined. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Płace; System płac; Wartościowanie stanowisk pracy; Kształtowanie wynagrodzeń; Struktura płac; Wskaźniki wzrostu płac; Motywacyjna funkcja płac; Motywowanie pracowników; Przegląd literatury

EN

Wages; Wage system; Job evaluation; Shaping remuneration; Wage structure; Earnings growth rate indicators; Wage incentives functions; Motivating employees; Literature review

• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Seria : Monografie i Opracowania (nr 100)
• Rocznik: 2000
• Numer: nr 846
• Strony: 217

Twórcy

autor

Maria Wanda Kopertyńska

Bibliografia

• Anthony W.P., Petrrewe P.L., Kacmar M.K.: Human Resource Management. A Strategic Approach. Third Edition. New York: Dryden Press, Harcourt Brace College Publishers 1999.
• Blinder A.: Paying for Productivity. Washington: The Brookings Institution 1990.
• Borkowska S.: Grupowe i zespołowe formy wynagrodzeń. Warszawa: PWE 1987.
• Borkowska S.: Innowacyjne strategie płac. W: Zarządzanie kadrami a aktualne wyzwania praktyki. Pod redakcją T. Listwana. Warszawa: Ośrodek Treningu Kierowniczego i Organizacyjnego OTREK 1995.
• Borkowska S.: Jak wynagradzać. Warszawa: Instytut Organizacji Przemysłu Maszynowego ORGMASZ 1992.
• Borkowska S.: Motywowanie kadry kierowniczej. "Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa" 1982 nr 1-2.
• Borkowska S.: Negocjacje zbiorowe. Warszawa: PWE 1997.
• Borkowska S.: Nowe formy płac w przedsiębiorstwie. "Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa" 1992 nr 2.
• Borkowska S.: Nowy paradygmat płac. W: Menedżer u progu XXI wieku. Pod redakcją S. Borkowskiej i S. Bohdziewicza. Łódź: Uniwersytet Łódzki, Polski Komitet Pracy i Płacy, Konfederacja Pracodawców Polskich 1998.
• Borkowska S.: Prawo do wynagrodzenia godziwego a negocjowanie. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1995. Studia i Materiały z. 3.
• Borkowska S.: Spojrzeć inaczej na płace w sferze budżetowej. "Polityka Społeczna" 1997 nr 5-6.
• Borkowska S.: Strategie płac przedsiębiorstwa. W: Innowacyjne strategie płac. Pod redakcją S. Borkowskiej i B. Urbaniak. Łódź-Warszawa: Uniwersytet Łódzki, Komitet Pracy i Płacy, Konfederacja Pracodawców Polskich 1997.
• Borkowska S.: Strategie płac w przedsiębiorstwach. "Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa" 1993 nr 9.
• Borkowska S.: System motywowania w przedsiębiorstwie. Warszawa: PWN 1985.
• Borkowska S.: Wartościowanie pracy kadry kierowniczej. Przegląd metod i kierunki poszukiwań. W: Metody wartościowania pracy. Pod redakcją M. Kabaja. Warszawa: PWE 1979.
• Borkowska S.: Wynagrodzenia a konkurencyjność globalna. W: Efektywne systemy wynagrodzeń. Pod redakcją S. Borkowskiej i M. Juchnowicz. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1999.
• Budka J.: Premia jako instrument motywowania. W: Motywowanie w przedsiębiorstwie. Pod redakcją Z. Jasińskiego. Warszawa: Placet 1998.
• Byars L.L., Rue L.W.: Human Resource Management. Homewood-Boston: Irwin R.D. 1991.
• Chandler A.D.: Strategy and Structure. Cambridge: MTT Press 1962.
• Czajka Z.: Polityka plac w przedsiębiorstwie. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych 1981.
• Czajka Z.: System plac w przedsiębiorstwach w opinii pracodawców. W: Efektywne systemy wynagrodzeń. Pod redakcją S. Borkowskiej i M. Juchnowicz. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1999.
• Czajka Z., Jacukowicz Z., Juchnowicz M.: Wartościowanie pracy a układy zbiorowe. Warszawa: Difin 1995.
• Czajka Z., Jacukowicz Z., Juchnowicz M.: Wartościowanie pracy a zarządzanie płacami. Warszawa: Difin 1998.
• Czajka Z., Krawczyński Z.: Zasady wynagradzania w gospodarce rynkowej. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1992. Studia i Materiały z. 1.
• Czubasiewicz H., Grajewski P.: Rola menedżera w dostosowaniu organizacji do warunków rynkowych. "Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa" 1993 nr 3.
• Dec M.: Wynagradzanie za kompetencje. W: Efektywne systemy wynagrodzeń. Pod redakcją S. Borkowskiej i M. Juchnowicz. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1999.
• Doktor K.: Dla kogo premia. "Personel" 1995 nr 3.
• Drucker F.: Management an Abridged and Revised of Management Tasks. London: Practices 1980.
• Drucker F.: Praktyka zarządzania. Kraków: Akademia Ekonomiczna 1994.
• Foot M., Hook C.: Introducing Human Resource Management. 2nd Edition. Harlow (Essex): Pearson Education Limited England 1999.
• Gliński B.: W kierunku partycypacyjnego systemu wynagrodzeń. "Polityka Społeczna" 1995 nr 1.
• Gliszczyńska X.: Motywacja do pracy. Warszawa: KiW 1981.
• Gordon J.R.: Human Resource Management. A Practical Approach. Boston (USA): Allyn and Bacon 1986.
• Griffin R.: Podstawy zarządzania organizacjami. Warszawa: PWN 1996.
• Gruszczyńska-Malec G.: Koncepcja systemu motywacji pracowniczej. "Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa" 1999 nr 5.
• Gruszczyńska-Malec G.: Pozapłacowe aspekty wartościowania pracy. "Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa" 1988 nr 7.
• Gruszczyńska-Malec G., Strużyna J.: Koncepcja oceny trudności pracy. "Polityka Społeczna" 1995 nr 4.
• Gruszczyńska-Malec G., Strużyna J.: Naturalna struktura wynagrodzeń. "Humanizacja Pracy" 1996 nr 3.
• Hackman J.R., Lawler E.E., Porter L.W.: Perspectives on Behavior in Organizations. New York: McGraw-Hill Book Company 1977.
• Harris M.: Human Resource Management. A Practical Approach. Philadelphia, New York: Dry den Press, Harcourt Brace College Publishers 1997.
• Haus B.: Dobór i motywowanie kadry kierowniczej w układzie hierarchicznym. W: Sukces w zarządzaniu. Problemy kadrowo-zarządcze. Pod redakcją T. Listwana i S. Chełpy. Wrocław: Akademia Ekonomiczna 1999. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu nr 823.
• Haus B.: Umowy wewnętrzne (1). Umowa o zarządzanie prywatnym przedsiębiorstwem (2). Zarządzanie firmą na podstawie kontraktu. Pod redakcją B. Hausa, G. Osbert-Pociechy i H. Jagody. Warszawa: Difin 1996. Vademecum pracodawcy i pracownika.
• Haus B., Nowosielski S.: Kontroling a kontrakty menedżerskie w przedsiębiorstwie. "Przegląd Organizacji" 1995 nr 12.
• Hazekamp F.C.: Kierunki rozwoju wartościowania pracy i oceniania efektów pracy. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1986. Studia i Materiały z. 20.
• Jacukowicz Z.: Płaca cena? "Polityka Społeczna" 1992 nr 10.
• Jacukowicz Z.: Płace w zakładzie pracy. Warszawa: PWE 1986.
• Jacukowicz Z.: Skuteczny system wynagradzania w firmie. Gdańsk: Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr 1997.
• Jacukowicz Z.: Systemy wynagrodzeń. Warszawa: Poltext 1999.
• Jacukowicz Z.: Wartościowanie pracy a model proporcji płac. "Polityka Płac" 1986 nr 5-6.
• Jacukowicz Z.: Wartościowanie pracy w zarządzaniu płacami. Metody i wykorzystanie. W: Efektywne systemy wynagrodzeń. Pod redakcją S. Borkowskiej i M. Juchnowicz. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1999.
• Jacukowicz Z.: Założenia modelu wartościowania pracy na obecnym etapie rozwoju społeczno-gospodarczego. W: Metody wartościowania pracy. Pod redakcją M. Kabaja. Warszawa: PWE 1979.
• Jarmołowicz W.: Polityka płac w okresie transformacji systemowej. W: Innowacyjne strategie plac. Pod redakcją S. Borkowskiej i B. Urbaniak. Łódź-Warszawa: Uniwersytet Łódzki, Polski Komitet Pracy i Płacy, Konfederacja Pracodawców Polskich 1997.
• Jarmołowicz W.: Rynek a place. Problemy i dylematy teorii i polityki plac. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1994. Studia i Materiały z. 8.
• Jarmołowicz W.: Zdecentralizowany i negocjacyjny mechanizm regulacji plac. Warszawa: Wyższa Szkoła Bankowa 1996. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej nr 2.
• Jelińska U.: Formy wynagradzania. "Służba Pracownicza" 1993 nr 6.
• Jelińska U.: Prowizyjna forma wynagradzania. "Służba Pracownicza" 1993 nr 2.
• Juchnowicz M.: Nowoczesne podejście do motywowania pracowników a rzeczywistość polskich przedsiębiorstw. W: Praca i polityka społeczna w perspektywie XXI wieku. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1998.
• Juchnowicz M.: Plaça jako dochód z pracy. "Polityka Społeczna" 1993 nr 11-12.
• Juchnowicz M.: Polityka płac. Dylematy teoretyczne, realne i decyzyjne. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa 1993. Monografie i Opracowania nr 382.
• Juchnowicz M.: Strategie wynagrodzeń polskich przedsiębiorstw wobec wyzwań przyszłości. W: Efektywne systemy wynagrodzeń. Pod redakcją S. Borkowskiej i M. Juchnowicz. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1999.
• Juchnowicz M.: Wartościowanie pracy w przedsiębiorstwie. Warszawa: PWE 1987.
• Kabaj M.: Konkurencyjność, produktywność i partycypacyjny system motywacji w warunkach integracji z Unią Europejską. W: Produktywność - rozwój społeczno-gospodarczy w aspekcie niektórych uwarunkowań integracji europejskiej. Praca zbiorowa pod redakcją J. Jagasa. Opole: Uniwersytet Opolski 1997.
• Kabaj M.: Partycypacyjny system wynagrodzeń a polityka plac. "Polityka Społeczna" 1994 nr 5-6.
• Kabaj M.: Partycypacyjny system wynagrodzeń w perspektywie integracji z Unią Europejską (wyniki badań empirycznych). W: Efektywne systemy wynagrodzeń. Pod redakcją S. Borkowskiej i M. Juchnowicz. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1999.
• Kabaj M.: Projekt systemu wartościowania pracy. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1982. Studia i Materiały z. 12.
• Kabaj M.: System motywacji i plac w reformie gospodarczej. Warszawa: PWE 1984.
• Kabaj M.: Wspólny rynek pracy czy asymetria integracji. "Gospodarka Narodowa" 1998 nr 7.
• Kaczmarczyk-Werniuk K.: Modele premiowania w przedsiębiorstwach. "Ekonomika Organizacja Przedsiębiorstwa" 1984 nr 3.
• Kadry wyższe inwestują w przyszłość. "Organizacja i Kierownictwo" 1987 nr 8.
• Karaś R.: Elementy dochodów z pracy menedżerów. W: Wybrane instrumenty zarządzania kadrami w Polsce w perspektywie integracji z Unią Europejską. Poznań: Akademia Ekonomiczna 1997. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu nr 255.
• Kopertyńska W.: Innowacje w premiowaniu. "Przegląd Organizacji" 1994 nr 7.
• Kopertyńska W.: Wartościowanie pracy w przedsiębiorstwie. Wrocław: Akademia Ekonomiczna 1996. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu nr 731.
• Kopertyńska W.: Jak doskonalić system wynagradzania. Wrocław: Akademia Ekonomiczna 1994. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu nr 676.
• Kopertyńska W.: Kontrakt jako forma realizacji zadania w budownictwie. "Przegląd Organizacji" 1996 nr 7.
• Kopertyńska W.: Kształtowanie środków na wynagrodzenia oraz zasady ich podziału. "Organizacja i Kierowanie" 1998 nr 3.
• Kopertyńska W.: Kształtowanie wynagrodzeń kadry kierowniczej. Wrocław: Akademia Ekonomiczna 1998. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu nr 789.
• Kopertyńska W.: Motywacja do pracy - wyniki badań ankietowych. "Polityka Społeczna" 1998 nr 5-6.
• Kopertyńska W.: Motywowanie kadry kierowniczej średniego i niższego szczebla. "Polityka Społeczna" 1998 nr 1.
• Kopertyńska W.: Motywowanie płacowe kadry kierowniczej. W: Sukces w zarządzaniu. Problemy kadrowo-zarządcze. Pod redakcją S. Chełpy i T. Listwana. Wrocław: Akademia Ekonomiczna 1999. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu nr 823.
• Kopertyńska W.: Motywowanie za pomocą premii. W: Efektywne systemy wynagrodzeń. Pod redakcją S. Borkowskiej i M. Juchnowicz. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1999.
• Kopertyńska W.: Narzędzia kształtowania motywacyjnych systemów wynagrodzeń. W: Zarządzanie kadrami a aktualne wyzwania praktyki. Pod redakcją T. Listwana. Wrocław: Ośrodek Treningu Kierowniczego i Organizacyjnego OTREK 1995.
• Kopertyńska W.: Sita motywacji. Kształtowanie składników wynagrodzenia w motywacyjnym systemie płac. "Personel" 1995 nr 10.
• Kopertyńska W.: Systemy motywowania płacowego w centrach odpowiedzialności. "Przegląd Organizacji" 1998 nr 1.
• Kopertyńska W.: Tworzenie systemów wynagradzania. "Organizacja i Kierowanie" 1996 nr 4.
• Kopertyńska W.: Wartościowanie pracy - doświadczenia praktyczne. "Przegląd Organizacji" 1995 nr 11.
• Kopertyńska W.: Wynagradzanie grup pracowników o szczególnym znaczeniu dla przedsiębiorstwa. "Organizacja i Kierowanie" 1999 nr 4.
• Kopertyńska W.: Wynagradzanie pracowników realizujących funkcję sprzedaży. "Gospodarka Materiałowa i Logistyka" 1997 nr 11.
• Kordaszewski J.: Formy płac. Warszawa: PWE 1972.
• Kordaszewski J.: Kwalifikowanie pracy robotników przemysłowych. Warszawa: PWE 1960.
• Kordaszewski J.: Pracownicy umysłowi. Dynamika zatrudnienia i metody badania trudności pracy. Warszawa: PWG 1960.
• Kostera M.: Zarządzanie personelem. Warszawa: PWE 1994.
• Kostera M., Kownacki S.: Zarządzanie potencjałem społecznym organizacji. W: Zarządzanie. Teoria i praktyka. Pod redakcją A.K. Koźmińskiego i W. Piotrowskiego. Warszawa: PWN 1995.
• Kotowicz-Jawor J.: Bariery rozwoju przedsiębiorstw w okresie transformacji. "Gospodarka Narodowa" 1994 nr 11.
• Kozdrój A.: Zarządzanie zasobami ludzkimi. Kłudzienko: Centrum Kreowania Liderów 1991.
• Koziński J.: Innowacje w organizacji zarządzania przedsiębiorstwami i ich konsekwencje dla rachunkowości. W: Rachunkowość zarządcza - budżetowanie jako narzędzie współczesnego menedżera. Pod redakcją J. Mońki i D. Sołtys. Wrocław: Akademia Ekonomiczna 1999. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu nr 834.
• Koziński J., Wudarzewski W.: Wybrane techniki organizatorskie w zarządzaniu kadrami. W: Zarządzanie kadrami a aktualne wyzwania praktyki. Pod redakcja T. Listwana. Wrocław: Ośrodek Treningu Kierowniczego i Organizacyjnego OTREK 1995.
• Kozioł L.: Doskonalenie systemu wynagradzania w firmie. W: Jak skutecznie wynagradzać pracowników. Tworzenie i doskonalenie systemów wynagrodzeń. Pod redakcją K. Sedlaka. Kraków: Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu 1997.
• Kozioł L.: Wynagrodzenia jako dominujący element systemu motywowania. W: Doskonalenie systemu wynagradzania w przedsiębiorstwie. Pod redakcją L. Kozioł. Kraków: Akademia Ekonomiczna, TNOiK Oddział Kraków 1997.
• Kozioł L., Tyrańska M.: Przesłanki wprowadzania kontraktów kierowniczych. "Przegląd Organizacji" 1996 nr 2.
• Krajewska A.: Wartościowanie pracy w warunkach zmian technicznych w przedsiębiorstwach. "Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa" 1988 nr 10-11.
• Krencik W.: Szansę i zagrożenia w sferze płac i pracy. "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 1990 nr 7-9.
• Krzakiewicz K.: Miedzykulturowe uwarunkowania sukcesu w zarządzaniu. W: Sukces w zarządzaniu. Pod redakcją S. Chełpy i T. Listwana. Wrocław: Akademia Ekonomiczna 1999. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu nr 823.
• Lapton T.: Payment by Results. Genewa: International Labour Office 1984.
• Lichtarski J.: Uwagi o istocie i mierzeniu sukcesu przedsiębiorstwa i sukcesu w zarządzaniu. W: Sukces w zarządzaniu. Problemy kadrowo-zarzadcze. Pod redakcją S. Chełpy i T. Listwana. Wrocław: Akademia Ekonomiczna 1999. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu nr 823.
• Lipka A.: Kwalifikacje pracownicze a metoda wartościowania pracy. "Polityka Społeczna" 1995 nr 4.
• Lipka A.: Przyszłość wartościowania pracy. "Humanizacja Pracy" 1994 nr 5.
• Listwan T.: Diagnoza zarządzania kadrami. Zarządzanie zasobami ludzkimi. "Humanizacja Pracy" 1999 nr 1.
• Listwan T.: Kształtowanie kadry menedżerskiej firmy. Wrocław: Mimex 1993.
• Listwan T.: Zarządzanie kadrami w organizacjach gospodarczych - problemy i tendencje zmian. W: Zarządzanie przedsiębiorstwem. Legnica: Wyższa Szkoła Zawodowa 1999. Teoria i praktyka.
• Louart P.: Kierowanie personelem w przedsiębiorstwie. Warszawa: Poltext 1995.
• Lundgren H.: Ocena wyników pracy a płace zindywidualizowane. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1986. Studia i Materiały z. 20.
• Łucewicz J.: Kultura organizacyjna i jej pomiar. W: Sukces w zarządzaniu. Pod redakcją S. Chełpy i T. Listwana. Wrocław: Akademia Ekonomicznia 1999. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu nr 823.
• Łucewicz J.: Kultura organizacyjna jako technika zarządzania kadrami. W: Współczesne tendencje w zarządzaniu zasobami pracy. Kraków: Akademia Ekonomiczna 1997.
• Martyniak Z.: Doświadczenia jugosłowiańskie w dziedzinie analitycznego wartościowania pracy. "Przegląd Organizacji" 1987 nr 3.
• Martyniak Z.: Metodologia wartościowania pracy. Kraków: Stabill 1992.
• Martyniak Z.: Metodologia wartościowania pracy. Kraków: Antykwa 1998.
• Martyniak Z.: Metody wartościowania pracy. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych 1984.
• Martyniak Z.: Od statycznego do dynamicznego wartościowania pracy. "Przegląd Organizacji" 1988 nr 11.
• Martyniak Z.: Wykorzystanie analityczne wartościowania pracy. "Przegląd Organizacji" 1987 nr 3.
• Masłyk-Musiał E.: Zarządzanie zmianami w firmie. Warszawa: Centrum Informacji Menedżera 1995.
• McKenna E., Beech N.: Zarządzanie zasobami ludzkimi. Warszawa: Gebethner i S-ka 1997.
• Melich A.: Nowy system płac w kopalniach węgla i nowe jego zadania. W: Innowacyjne strategie płac. Pod redakcją S. Borkowskiej i B. Urbaniak. Łódź-Warszawa: Uniwersytet Łódzki, Polski Komitet Pracy i Płacy, Konfederacja Pracodawców Polskich 1997.
• Melich A.: Organizacja i technika płac w przedsiębiorstwie. Warszawa: PWE 1987.
• Melich A.: Rola płacy w pobudzaniu efektywności pracy. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1998. Studia i Materiały z. 10.
• Meiler J.: Bariery unowocześniania systemu wynagrodzeń w Polsce. W: Innowacyjne strategie płac. Pod redakcją S. Borkowskiej i B. Urbaniak. Łódź-Warszawa: Uniwersytet Łódzki, Polski Komitet Pracy i Płacy, Konfederacja Pracodawców Polskich 1997.
• Meiler J.: Płaca godziwa i jej determinanty. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1995. Studia i Materiały z. 3.
• Melier J.: Płace jako cena pracy i szczególne cechy rynku pracy. "Polityka Społeczna" 1993 nr 10.
• Meiler J.: Wartościowanie pracy - rola oraz niektóre warunki zastosowania w gospodarce socjalistycznej. W: Wartościowanie oraz ocena efektów pracy. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1986. Studia i Materiały z. 20.
• Metody wynagradzania w przedsiębiorstwach przemysłowych Republiki Federalnej Niemiec i Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Pod redakcją D. Hahna i L. Martana. Wrocław: Politechnika Wrocławska 1988. Prace Naukowe Instytutu Organizacji i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej nr 30.
• Morecka Z.: Społeczne aspekty gospodarowania. Warszawa: PWE 1981.
• Nehring A.: Wartościowanie pracy jako podstawa kształtowania relacji płac. Kraków: Akademia Ekonomiczna 1987. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 86.
• Nizard G.: Metamorfozy przedsiębiorstwa. Zarządzanie w zmiennym otoczeniu organizacji. Warszawa: PWN 1998.
• Obłój K., Trybuchowski M.: Zarządzanie strategiczne. W: Zarządzanie. Teoria i praktyka. Pod redakcją A.K. Koźmińskiego i W. Piotrowskiego. Warszawa: PWN 1998.
• Oleksyn T.: Ankietowe wartościowanie pracy - AWP-N. "Służba Pracownicza" 1990 nr 10.
• Oleksyn T.: Formy płac. Zarządzanie płacą w przedsiębiorstwie. "Personel" 1995 nr 3.
• Oleksyn T.: Metody pomiaru pracy w Polsce. Szkic diagnozy. "Polityka Społeczna" 1990 nr 4.
• Oleksyn T.: O model polityki płac w sferze materialnej. "Polityka Społeczna" 1990 nr 3.
• Oleksyn T.: Praca i płaca w zarządzaniu. Warszawa: Międzynarodowa Szkoła Menedżerów 1997.
• Organizing for empowerment an interview with AES's Roger Sant and Dennis Bakke. "Harward Business Review" 1999 I-II.
• Paying for Productivity. A look at the evidence. Pod redakcją S.A. Blindera. Washington: Brookings Institution 1990.
• Penc J.: Formy płac a efektywność pracy. "Ekonomika i Organizacja Pracy" 1987 nr 2.
• Pocztowski A.: Jak wynagradzać menedżerów. W: Efektywne systemy wynagrodzeń. Pod redakcją S. Borkowskiej i M. Juchnowicz. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1999.
• Pocztowski A.: Teoretyczne podstawy wynagradzania pracowników. W: Jak skutecznie wynagradzać pracowników. Tworzenie i doskonalenie systemów wynagrodzeń. Pod redakcją K. Sedlaka. Kraków: Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu 1997.
• Pocztowski A.: Zarządzanie zasobami ludzkimi - zarys problematyki i metod. Kraków: Antykwa 1998.
• Pocztowski A.: Zarządzanie zasobami ludzkimi. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum 1996.
• Pocztowski A.: Zarządzanie zasobami ludzkimi wobec wyzwań. W: Praca i polityka społeczna w perspektywie XXI wieku. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1998.
• Polańska A.: Przykład wartościowania pracy w przedsiębiorstwie przemysłowym. W: Metody wartościowania pracy. Warszawa: PWE 1979.
• Polańska A.: Ekonomia pracy w zarządzaniu. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 1995.
• Polańska A.: Kwestia wysokich płac menedżerskich w okresie transformacji. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1993. Studia i Materiały z. 8.
• Polańska A.: Przykład innowacyjnej strategii płacowej w przedsiębiorstwie państwowym w warunkach głębokiego kryzysu. W: Innowacyjne strategie płac. Pod redakcją S. Borkowskiej i B. Urbaniak. Łódź-Warszawa: Uniwersytet Łódzki, Polski Komitet Pracy i Płacy, Konfederacja Pracodawców Polskich 1997.
• Polańska A.: Zarządzanie personelem. Zasady, zadania i wymagania stawiane menedżerom. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 1999.
• Rappaport A.: Creating Shareholder Value: the New Standard for Businness Performance. London: Free Press 1983.
• Ross J.E., Unwalla D.: Who is intrapreneur. "Personnel" 1986 nr 63.
• Ryniewicz J.: Obywatele świata. "Gazeta Bankowa" 1994 nr 52 (z 24 grudnia).
• Rzońca W.: Model prowizyjnego systemu wynagradzania pracowników - koncepcja i realizacja. "Przegląd Organizacji" 1996 nr 2.
• Sajkiewicz A.: Ludzki wymiar zaradzania. W: Zarządzanie potencjałem pracy. Pod redakcją A. Sajkiewicza. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa 1995.
• Sajkiewicz A.: Planowanie pracy i wynagrodzeń w przedsiębiorstwie. Warszawa: PWE 1988.
• Sajkiewicz A.: Plaça instrumentem kierowania. "Przegląd Organizacji" 1994 nr 5.
• Sajkiewicz A.: Wartościowanie pracy metodą zakresów decyzyjnych. "Doradca Personalny" 1997 nr 11.
• Samoobsługowe premie. "Zarządzanie na Świecie" 1996 nr 3.
• Samuelson P.A., Nordhaus W.D.: Ekonomia 2. Warszawa: PWN 1998.
• Sekuła Z.: Kształtowanie przyrostu wynagrodzeń a polityka płac. "Przegląd Organizacji" 1996 nr 5.
• Sekuła Z.: Motywacyjne kształtowanie płac. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Ośrodka Postępu Organizacyjnego 1997.
• Sekuła Z.: Wynagradzanie menedżerów. "Przegląd Organizacji" 1996 nr 7.
• Seweryński M.: Koncepcje MOP ratyfikowane przez Polskę. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych 1983.
• Seweryński M.: Wynagrodzenie za prace. Warszawa: PWN 1981.
• Sikorski Cz.: Kultura zmiany. W: Zarządzanie. Legnica: Wyższa Szkoła Zawodowa 1999. Teoria i praktyka.
• Skrzyniarz T.: Jak premiować. "Przegląd Organizacji" 1996 nr 7-8.
• Smoleński S.: Rangowo-analityczna metoda wartościowania pracy. W: Metody wartościowania pracy. Pod redakcją M. Kabaja. Warszawa: PWE 1979.
• Steinmann H., Schreyogg G.: Zarządzanie - podstawy kierowania przedsiębiorstwem. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej 1995.
• Studniarek Z.: Analityczny system kwalifikowania pracy na stanowiskach nierobotniczych w przedsiębiorstwie. "Ekonomika i Organizacja Pracy" 1988 nr 4.
• Swalbach J.: Auch Top Manager Wollen motiviest werden. "Die Welt" 1998 nr 264.
• Szałkowski A.: Wynagrodzenie za pracę w społecznej nauce kościoła. "Polityka Społeczna" 1993 nr 2.
• Świątkiewicz-Zych H.: Eksperymentalne wykorzystanie wartościowania pracy dla celów placowych przedsiębiorstwa. "Ekonomika i Organizacja Pracy" 1984 nr 3.
• Thierry H.: Czy potrzebne jest wartościowanie pracy. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1986. Studia i Materiały z. 20.
• Thierry H.: Waga i znaczenie wynagrodzeń. W: Innowacyjne strategie płac. Pod redakcją S. Borkowskiej i B. Urbaniak. Łódź-Warszawa: Uniwersytet Łódzki, Polski Komitet Pracy i Płacy, Konfederacja Pracodawców Polskich 1997.
• Trzcieniecki J.: Zespoły projektowe - klasyczna forma organizacji. "Organizacja i Kierowanie" 1996 nr 1.
• Ulrich D.: A new mandate for human resources. "Harvard Business Review" 1998 January -February.
• Unolt J.: Ewolucja zakładowych systemów wynagradzania w przemyśle w związku z transformacją gospodarki. Poznań: Akademia Ekonomiczna 1997. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 255.
• Unolt J.: Podstawy racjonalnego doboru form płac jako instrumentu zarządzania kadrami. W: Zarządzanie personelem w Polsce. Pod redakcją A. Polańskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 1997.
• Urbaniak B.: Motywacyjna funkcja wynagrodzeń w opinii menedżerów. W: Menedżer u progu XXI wieku. Pod redakq'a S. Borkowskiej i P. Bohdziewicza. Łódź: Uniwersytet Łódzki, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna 1998.
• Ustawa o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń w podmiotach gospodarczych i zmianie niektórych ustaw. "Dziennik Ustaw" 1995 nr 1 poz. 2.
• Wagner B.: Wynagrodzenie za prace. Warszawa: Nowe Wydawnictwo 1997. Biblioteczka Pracownicza.
• Walawski A.: Jak nie wprowadzono wartościowania pracy. "Przegląd Organizacji" 1987 nr 7.
• Wawrzyniak B.: Polski menedżer końca XX wieku. W: Menedżer u progu XXI wieku. Pod redakcją S. Borkowskiej i P. Bohdziewicza. Łódź: Uniwersytet Łódzki, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna 1998.
• Wilson D.C., Rosenfeld R.H.: Managing Organizations. London: McGraw-Hill Book Company 1990.
• Władza i płaca. "Zarządzanie na świecie" 1995 nr 11.
• Wojeński Z., Zaniewski Z.: Wartościowanie pracy. Metoda logistycznego kwalifikowania pracy LKP-95. "Przegląd Organizacji" 1996 nr 4.
• Wratny J.: Interpretacja prawna pojęcia "płacy godziwej" z polskiej perspektywy. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych 1994. Studia i Materiały z. 8.
• Wudarzewski W.: System celów jako wyznacznik sukcesu w zarządzaniu. W: Sukces w zarządzaniu. Problemy kadrowo-zarządcze. Pod redakcją S. Chełpy i T. Listwana. Wrocław: Akademia Ekonomiczna 1999. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu nr 823.
• Wynagrodzenia prezesów. "Zarządzanie na Świecie" 1995 nr 11.
• Wyżnikiewicz B.: Czterech miliarderów. "Gazeta Bankowa" 1994 nr 52 (z 24 grudnia).
• Wyżycki M.: Metoda Hay Group. Analiza pracy i ocena stanowisk. "Personel" 1995 nr 1.
• Zarządzanie zasobami pracy - strategie i instrumentarium. Pod redakcją M. Judnowicz. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa 1996. Monografie i Opracowania nr 418.
• Zbiegień-Maciąg L.: Marketing personalny, czyli jak zarządzać personelem w firmie. Warszawa: Business Press 1996.
• Ziółkowska W.: System wynagradzania w Wielkopolskim Przedsiębiorstwie Przemysłu Ziemniaczanego. "Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa" 1984 nr 3.