Modele jakości produktów i procesów programowych

• Autorzy: Andrzej Kobyliński

Warianty tytułu

Models of Products Quality and Software Processes.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podjęto próbę uporządkowania modeli jakości produktów i procesów programowych, zaproponowano własny model jakości produktu oraz autorski schemat ewaluacji istniejących modeli oceny procesów. Dokonano usystematyzowania różnych definicji jakości, szczególnie w odniesieniu do produktu programowego. Opracowano schemat ewolucji nastawienia wytwórcy i nabywcy wobec jakości oprogramowania. Opisano budowę typowych modeli jakości technicznej oprogramowania. Przedstawiono przykłady modeli jakości oprogramowania. Omówiono problemy i najważniejsze cechy jakości oprogramowania, zarządzanie jakością procesów programowych. Dokonano przeglądu metod oceny i doskonalenia procesów programowych oraz ich konfrontacji przy wykorzystaniu schematu porównawczego MCS. Przedstawiono także relacje między procesami a produktami programowymi.

EN

There is an attempt to set products quality models and software processes in order. In the paper, the author has suggested his own model of product quality and evaluation schema of existing models of software process assessment. The author has presented an examples of product quality models as well as discussed some issues on the quality of software together with management of software processes quality. (AŁ)

Słowa kluczowe

PL

Proces programowania; Jakość produktów informatycznych; Oprogramowanie komputerowe; Normy jakościowe; Technologia informacyjna; Standardy programowania; Model oceny jakości; Przegląd literatury

EN

Programming process; Quality of IT products; Computer software; Quality norms; Information Technology (IT); Programming standards; Quality assessment model; Literature review

• Czasopismo: Monografie i Opracowania / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2005
• Numer: nr 539
• Strony: 258

Twórcy

autor

Andrzej Kobyliński

Bibliografia

• Ahern D.M., Clouse A., Turner R., CMMI Distilled. A Practical Introduction to Integrated Process Improvement, 2nd ed., Addison-Wesley 2004.
• Albin S.T., The Art of Software Architecture - Design Methods and Techniques, Wiley Publishing, Indianapolis 2003.
• Antyhaking - pisanie bezpiecznych aplikacji, "Software 2.0" 2003, nr 8, s. 80.
• Apple Computer Inc., Macintosh Human Interface Guidelines, Addison-Wesley 1992.
• Arystoteles, Kategorie, w: Dzieła wszystkie, t. l, PWN, Warszawa 1990.
• Astels D., Miller G., Novak M., Extreme programming, Helion, Gliwice 2002.
• Badania kulturowe na temat certyfikacji ISO 9000, oprac. A. Otczyk, "ABC Jakości. Akredytacja. Badania. Certyfikacja. Quality Review" 1997, nr 3(11), s. 71-80.
• Basili V.R., Rombach H.D., The TAME Project: Towards improvement - oriented software environments, "IEEE Transactions on Software Engineering" June 1988, Vol. SE-14, s. 758-773.
• Basili V.R., Weiss D.M., A methodology for collecting valid software engineering data, "IEEE Transactions on Software Engineering" November 1984, Vol. SE-10, s. 728-738.
• Bass L., Clements P., Kazman R., Software Architecture in Practice, Addison-Wesley 1998.
• Begier B., Inżynieria oprogramowania - problematyka jakości, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 1999.
• Bell Canada, The Trillium Model, 1994, http://www2.umassd.edu/swpi/BellCanada/trillium.pdf (kwiecień 2004).
• Bicego A., Khurana M., Kuvaja P., Bootstrap 3.0 - Software Process Assessment Methodology, w: Software Quality Management VI, eds. C. Hawkins, M. Ross, G. Staples, Springer 1998.
• Billings C., Journey to a Mature Software Process, "IBM Systems Journal" 1994, Vol. 33, No 1.
• Binder R.V., Can a manufacturing quality model work for software, "IEEE Software" 1997, Vol. 14, No 5.
• Boehm B.W., Software Engineering Economics, Prentice Hall 1981.
• Boehm B.W., Verifying and Validating Software Requirements and Design Specifications, "IEEE Software" January 1984, s. 75-88.
• Boehm B.W., Brown J.R., Kaspar H., Lipow M., MacLeod G.J., Merritt M.J., Characteristics of Software Quality, Amsterdam 1978.
• Boehm B.W., Horowitz E., Madachy R., Reifer D., Clark B.K., Steece B., Brown A.W., Chulani S., Abts C., Software Cost Estimation with Cocomo II, Prentice Hall 2000.
• Booch G., Object-Oriented Design with Applications, Benjamin/Cummings 1990.
• Bootstrap Institute, http://www.bootstrap-institute.com (maj 2002).
• Borucki W., Urbaniak M., Zdefiniować jakość, "Problemy Jakości" 1996, nr 12, s. 20-25.
• Borys T., Elementy teorii jakości, PWN, Warszawa 1980.
• Bowen T.P., Wigle G.B., Tsai J.T., Specification of Software Quality Attributes, RADC-TR-83-37, Vol. 1-3, Boeing Aerospace Company 1985.
• Brinkworth J., What is a High Quality Software System?, "Software Quality Management" BCS Quality SIG 1995, Issue 27.
• Brooks P.P. Jr., Mityczny osobomiesiąc. Eseje o inżynierii oprogramowania, WNT, Warszawa 2000.
• Brooks P.P. Jr., No Silver Bullet, "IEEE Computer" April 1987.
• Byrski W, Model dojrzałości organizacyjnej CMM (Capability Maturity Model), V Konferencja PLOUG, Zakopane, październik 1999.
• Byzia T., SPICE - standard oceny i doskonalenia procesów produkcji oprogramowania, w: Materiały X Jubileuszowej Górskiej Szkoły PTI, Szczyrk 1998, s. 151-156.
• Byzia T., Zarządzanie jakością oprogramowania, w: Materiały X Jubileuszowej Górskiej Szkoły PTI, Szczyrk 1998, s. 61-68.
• Gard D., Bootstrap: Europe's Assessment Method, "IEEE Software" May 1993, s. 93-95.
• Cavano J.P., LaMonica P.S., Quality assurance in future development environments, "IEEE Software" September 1987, s. 26-34.
• Chabik f., Jakość dla małych i średnich, "ComputerWorld" 2002, nr 42.
• Chabik J., Praktyka skutecznego programowania, Nakom, Poznań 1999.
• Chabik J., Zdeterminowani na jakość, "ComputerWorld" 2003, nr 5.
• Clements P., Kazman R., Klein M., Architektura oprogramowania. Metody oceny i analiza, Helion, Gliwice 2003.
• CMMI Product Team, Capability Maturity Model Integration (CMMI), Version 1.1. Continuous Representation. CMU/SEI-2002-TR-Oll, March 2002, http://www.sei.cmu.edu/pub/docu-ments/02.reports/pdf/02tr011.pdf (kwiecień 2004).
• CMMI Product Team, Capability Maturity Model Integration (CMMI), Version 1.1. Staged Representation. CMU/SEI-2002-TR-012, March 2002, http://www.sei.cmu.edu/pub/documents/ O2.reports/pdf/02tr012.pdf (kwiecień 2004).
• Coad P., Yourdon E., Object-Oriented Analysis, Prentice Hall 1990.
• Council of Europe, Computer - Related Crime, Recommendation No R(89)9 on computer - related crime and final report of the European Committee on Crime Problems, Strasbourg 1990.
• Crosby P.B., Quality Is Free, McGraw-Hill, New York 1979.
• Curtis B., A Mature Look at Maturity Assessment, w: Conference on the Application of Software Measurement 1995, Orlando, Florida (November 1995).
• Czarnacka-Chrobot B., Porównanie metod pomiaru i szacowania projektów informatycznych - jednostki programowe a jednostki umowne, w: Efektywność zastosowań systemów informatycznych, t. l, materiały konferencyjne XIII Szkoły Górskiej PTI red. J.K. Grabara, J.S. Nowak, WNT Warszawa - Szczyrk 2001, s. 27-55.
• Czarnacka-Chrobot B., Produktywność procesu projektowania systemów informatycznych, w: Wstęp do informatyki gospodarczej, red. A. Rokicka-Broniatowska, ÓW SGH, Warszawa 2004.
• Czarnacka-Chrobot B., Szacowanie nakładów na projektowanie systemów informatycznych zarządzania, praca doktorska, SGH, Warszawa 1998 (maszynopis - biblioteka SGH).
• Czarnacka-Chrobot B., Wymiarowanie projektów informatycznych, "Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych" z. 12, SGH, Warszawa 2004, s. 207-237.
• Dahl O.-J., Dijkstra E.W., Hoare C.A.R., Structured Programming, Academic Press, London and New York 1972, s. 175-220.
• Dahlgaard J.J., Kristensen K., Kanji G.K., Podstawy zarządzania jakością, WN PWN, Warszawa 2000.
• Davis A.M., 201 Principles of Software Development, McGraw-Hill, New York 1995.
• Davis M., Process and Product: Dichotomy or Duality, "Software Engineering Notes", ACM Press, April 1995, Vol. 20, No 2, s. 17-18.
• Debou C., The Capability Maturity Model (CMM): Theory and Practice, w: Materiały X Jubileuszowej Górskiej Szkoły PTI, Szczyrk 1998, s. 47-60.
• Dekkers C., Emmons B., How Function Points Support the Capability Maturity Model Integration, "CrossTalk. The Journal of Defence Software Engineering" February 2002, s. 21-24.
• Delen G.P.A.J., Rijsenbrij D.B.B., The Specification, Engineering and Measurement of Information Systems Quality, "The Journal of Systems and Software" 1992, Vol. 17, s. 205-217.
• DeMarco T., Structured Analysis and System Specification, Prentice Hall, Englewood Cliffs 1978.
• DeMarco T., Zdążyć przed terminem. Opowieść o zarządzaniu projektami, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 2002.
• DeMarco T., Lister T., Czynnik ludzki. Skuteczne przedsięwzięcia i wydajne zespoły, WNT, Warszawa 2002.
• Deutsch M.S., Willis R.R., Software Quality Engineering: A Total Technical and Management Approach, Prentice-Hall 1988.
• Diaz M., Sligo J., How Software Process Improvement Helped Motorola, "IEEE Software" September/October 1997, Vol. 14, No 5, s. 75-80.
• Dijkstra E.W., Go to statement considered harmful (letter to the editor), "Communications of the ACM" 1968, Vol. 11, No 3, s. 147-148.
• Dromey R.G., A model for software product quality, "IEEE Transactions on Software Engineering" 1995, Vol. 21, No 2, s. 146-162.
• Dromey R.G., Cornering the Chimera, "IEEE Software" 1996, No 1, s. 33-43.
• El Emam K., Drouin J.-N., Melo W, SPICE. The Theory and Practice of Software Process Improvement and Capability Determination, IEEE Computer Society, Los Alamitos 1998.
• European Foundation for Quality Management, EFQM Levels of Excellence - European Quality Awards - Information f or Applicants - 2002, http://www.efqm.org/publications/downloads/ EQAInfoBrochure.pdf (marzec 2004).
• European Foundation for Quality Management, EFQM Introducing Excellence, http://www.efqm. org/Downloads/pdf/0723-InEx-en.pdf (marzec 2004).
• European Information Technology Observatory, EITO2002 - 10th Edition 2000, Bruksela 2002.
• European Organization for Quality Control, Glossary of Terms Used in Quality Control, 4th ed., 1976.
• Europejska Organizacja Sterowania Jakością, Słownik jakości. Terminy i definicje w zakresie jakości (wersje obcojęzyczne i polska), Centralny Urząd Jakości i Miar, Warszawa 1968.
• Evans M.W., Marciniak J., Software Quality Assurance and Management, John Willey & Sons 1987.
• Extreme programming. Leksykon kieszonkowy, Helion, Gliwice 2003.
• Fagan M.E., Design and Code Inspections to Reduce Errors in Program Development, "IBM Systems Journal" 1976, Vol. 15, No 3, s. 182-211.
• Feigenbaum A.V., Total Quality Control, 4th ed., McGraw-Hill, New York 1992.
• Fenton N.B., Pfleeger S.L., Software Metrics. A Rigorous and Practical Approach, 2nd ed., PWS Publishing Company, Boston 1997.
• Fischer H., Przestępstwa komputerowe i ochrona informacji. Aspekty prawno-kryminalistyczne, Kraków 2000.
• Fitzpatrick R., Higgins C., Usable Software and its Attributes: A Synthesis of Software Quality, European Community Law and Human-Computer Interaction, http://www.comp.dit.ie/rfitzpa-trick/papers/hci98_25.pdf (wrzesień 2005).
• Fournier R., Practical Guide to Structured System Development and Maintenance, Prentice-Hall, Yourdon Press Series, Englewood Cliffs 1991.
• Garvin D.A., What Does "Product Quality" Really Mean?, "Sloan Management Review" Fall 1984, s. 25-43.
• Gilb T., Principles of Software Engineering Management, Addison-Wesley, Reading 1988.
• Gilb T., Graham D., Software Inspection, Addison-Wesley Publishing Company 1993.
• Ginac F.P., Customer Oriented Software Quality Assurance, Prentice Hall 1998.
• Glass R.L., Computing Calamities: Lessons Learned From Products, Projects and Companies that Failed, Prentice Hall, Upper Saddle River 1998.
• Glass R.L., ComputingFailure.com: War Stories from the Electronic Revolution, Prentice Hall, Upper Saddle River 2001.
• Glass R.L., Defining quality intuitively, "IEEE Software" 1998, No 3.
• Glass R.L., Software Engineering, "Journal of Systems and Software" 1996, Vol. 34.
• Glass R.L., Software Runaways. Lessons Learned from Massive Software Project Failures, Prentice Hall, Upper Saddle River 1997.
• Gospodarowicz A., Kania E., Nosowski A., Zastosowanie metody hierarchicznej analizy problemu do oceny standardowych produktów programowych, w: Business Information Systems - BIS '97 International Conference, red. W. Abramowicz, Poznań 1997, s. 165-175.
• Grady R.B., Successful Software Process Improvement, Prentice-Hall 1997.
• Haase V., Messnarz R., Koch G., Kugler HJ., Decrinis P., Bootstrap: Fine-Tuning Process Assessment, "IEEE Software" July 1994, s. 25-35.
• Hamlet D., Maybee J., Podstawy techniczne inżynierii oprogramowania, WNT, Warszawa 2003.
• Hamrol A., Mantura W., Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka, wyd. 3 (uaktualnione), WN PWN, Warszawa 2004.
• Herbsleb J., Carleton A., Rozum J., Siegel J., Żubrów D., Benefits OfCMM-Based Software Process Improvement: Initial Results, Software Engineering Institute, CMU/SEI-94-TR-13, August 1994.
• Hoskins J., Coleman G., Exploring IBM S/390 Computers, 6th ed., Maximum Press, Gulf Breeze 1999.
• Humphrey W.S., A Discipline for Soßware Engineering, Addison-Wesley 1995.
• Humphrey W.S., Managing the Soßware Process, Addison-Wesley 1989. IEEE Software Engineering Standards Collection, 2003 Edition.
• IEEE-STD-610 ANSI/IEEE Std 610.12-1990, IEEE Standard Glossary of Software Engineering Terminology, February 1991.
• IEEE Standard 729: Glossary of Software Engineering Terminology, IEEE Computer Society Press 1983.
• IEEE Standard 830-1998: Recommended Practice for Software Requirements Specifications.
• IEEE Standard for Software Reviews, IEEE 1028, Institute of Electrical and Electronic Engineers, Inc. 1997 (R2002).
• International Organization for Standardization, http://www.iso.ch (kwiecień 2004).
• Inżynieria oprogramowania w projekcie informatycznym, red. J. Górski, Mikom, Warszawa 1999.
• ISO/IEC 2382-14:1997 Information technology - Vocabulary - Part 14: Reliability, maintainability and availability.
• ISO/IEC 9126-1:2001 Software engineering - Product quality - Part 1: Quality model.
• ISO/IEC 9126-2:2003 Software engineering - Product quality - Part 2: External metrics.
• ISO/IEC 9126-3:2003 Software engineering - Product quality - Part 3: Internal metrics.
• ISO/IEC 9126-4:2004 Software engineering - Product quality - Part 4: Quality in use metrics.
• ISO/IEC 12207:1995 Information technology - Software life cycle processes.
• ISO/IEC 14598 Information technology - Software product evaluation, Parts 1-6, ISO, Geneva, 1998-2001.
• ISO/IEC TR 15504:1998(E) Information Technology - Software Process Assessment - Part 1-9.
• ISO/IEC 90003:2004 Software engineering - Guidelines for the application of ISO 9001:2000 to computer software.
• ISO w liczbach, "Fakty. Polityka-Prawo-Gospodarka" Listopad 2003, s. 34. ISO Guide, http://www.isoguide.pl (kwiecień 2004).
• Iwasiewicz A., Zarządzanie jakością. Podstawowe problemy i metody, WN PWN, Warszawa 1999.
• Jackson M.A., Principles of Program Design, Academic Press 1975.
• Jalote P., An Integrated Approach to Software Engineering, 2nd ed., Springer-Verlag, New York 1997.
• Järvinen J., Bootstrap - Improving the Capability of Software Industry with Database Support, w: Software Quality and Productivity, eds. M. Lee, B.-Z. Barta, P. Juliff, Chapman & Hall 1995, s. 162-169.
• Jaszkiewicz A., Inżynieria oprogramowania, Helion, Gliwice 1997.
• Jensen R.W., Lesson learned from another f ailed software contract, "CrossTalk. The Journal of Defence Software Engineering" 2003, Vol. 16, No 9, s. 25-27.
• Jones T.C., Applied Software Measurement, McGraw-Hill 1991.
• Jones T.C., Estimating Software Cost, McGraw-Hill 1998.
• Joyce E., 7s error-free software possible?, "Datamation" 18.02.1989.
• Juran J.M., Gryna P.M., Jakość. Projektowanie. Analiza, WNT, Warszawa 1974.
• Kamiński A., Metody integracji systemów informatycznych przedsiębiorstw, praca doktorska, SGH, Warszawa 2002 (maszynopis - biblioteka SGH).
• Kan S.H., Metrics and Models in Software Quality Engineering, Addison-Wesley 1995. Kania D., IACS: system zarabiania, "Życie" 4.04.2002, s. 6.
• Kenett R.S., Baker E.R., Software process quality. Management and control, Dekker, New York 1999.
• Kiliński A., Jakość, WNT, Warszawa 1979.
• Kisielnicki J., Kryteria jakości systemów informatycznych funkcjonujących w gospodarce narodowej, "Systemy informatyczne" 1987, nr 1.
• Kisielnicki J., Sroka H., Systemy informacyjne biznesu. Informatyka dla zarządzania, Placet, Warszawa 2004.
• Kitchenham B.A., Walker J.G., A quantitative approach to monitoring software development, "Software Engineering Journal" 1989, No 4(1), s. 2-13.
• Kleniewski A., Badanie i analiza potrzeb klienta - QFD, "Problemy Jakości" 1995, nr 5, s. 12-17.
• Knuth D.E., Sztuka programowania, t. 1: Algorytmy podstawowe, WNT, Warszawa 2001.
• Kobyliński A., Badanie istotności atrybutów jakości w uogólnionym modelu jakości oprogramowania, raport badawczy, KAE SGH, Warszawa 2005 (maszynopis).
• Kobyliński A., Inżynieria oprogramowania. Modele cyklu życia oprogramowania, w: Wybrane zagadnienia informatyki gospodarczej, red. J. Płodzień, ÓW SGH, Warszawa 2004, s. 13-38.
• Kobyliński A., ISO/IEC 9126 - analiza modelu jakości produktów programowych, w: Systemy Wspomagania Organizacji 2003, red. T. Porębska-Miąc, H. Sroka, "Prace Naukowe AE w Katowicach", Katowice 2003, s. 459-468.
• Kobyliński A., Jakościowe aspekty produkcji oprogramowania, "Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych" z. 7, SGH, Warszawa 1999, s. 89-103.
• Kobyliński A., Jakość oprogramowania - modele oceny, w: "Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych" z. 12, SGH, Warszawa 2004, s. 239-256.
• Kobyliński A., Koncepcja "dostatecznie dobrej jakości" w praktyce wytwarzania oprogramowania, w: Nowoczesne technologie informacyjne w zarządzaniu, red. E. Niedzielska, H. Dudycz, M. Dyczkowski, "Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu" nr 986, Wrocław 2003, s. 60-68.
• Kobyliński A., Miary oprogramowania, "Informatyka" 1998, nr 11, s. 26-29.
• Kobyliński A., Miary procesu i produktu programowego, w: Współczesne kierunki rozwoju informatyki, red. P.W. Fuglewicz, B. Jackowski, E. Mizerska, A. Ostaszewska, XX Jesienne Spotkania PTI, Katowice-Mrągowo 2004, s. 105-109.
• Kobyliński A., Modele jakości oprogramowania, w: Komputerowe Systemy Wielodostępne KSW'2003 - zastosowanie technik informacyjnych w gospodarce i zarządzanie wiedzą, red. L. Drelichowski, A. Januszewski, G. Dzierżą, ATR Bydgoszcz, Bydgoszcz 2003, s. 117-126.
• Kobyliński A., Similarities and Differences Between Soßware Process Assessment and Improvement Models, w: Proceedings A of the 4th International Multi-Conference Information Society 2001, Development and Reengeneering of IS, Ljubljana, Slovenia 2001, s. 400-403.
• Kobyliński A., Standardy w produkcji oprogramowania -potrzeba, czy ograniczenie?, w: Proceedings of the 3rd Conference Implementation of Business Information Systems, Malmo-Copenhagen 2001, s. 69-76.
• Kobyliński A., Zagadnienia złożoności programów komputerowych, praca doktorska, SGH, Warszawa 1991 (maszynopis - biblioteka SGH).
• Kobyliński A., Chodoła T., Porównanie ciągłych i etapowych modeli oceny i doskonalenia procesów programowych, w: Nowoczesne technologie informacyjne w zarządzaniu, red. E. Niedziel-ska, H. Dudycz, M. Dyczkowski, "Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu" nr 1081, Wrocław 2005, s. 288-295.
• Kobyliński A., Polak P., Analiza polskojęzycznej literatury z zakresu "Inżynierii oprogramowania", w: Problemy i metody inżynierii oprogramowania, red. Z. Huzar, Z. Mazur, WNT 2003, s. 685-694.
• Koch T., Torczewski K, Sześć Sigma - nowe spojrzenie na doskonalenie jakości, "Problemy Jakości" 2003, nr 4, s. 31-33.
• Koczkodaj W.W., A New Definition of Consistency ofPairwise Comparison, "Journal of Mathematical and Computer Modeling" 1993, Vol. 18, No 7, s. 79-84.
• Kolman R., Ilościowe określanie jakości, PWE, Warszawa 1973.
• Koncepcja zarządzania przez jakość (Total Quality Management), a Polska Nagroda Jakości, oprać. M. Recha, "Biuletyn Informacyjny Klubu Polskie Forum ISO 9000" 2001, nr 2 (39), s. 7-11.
• Kowalska D., QFD (Quality Function Deployment) - metoda umiejscowienia funkcji jakości, "Problemy Jakości" 1995, nr 3, s. 13-16.
• Kuilboer J.P., Ashrafi N., Software process and product improvement: an empirical assessment, "Information and Software Technology" 2000, Vol. 42, s. 27-34.
• Leist R., Praktyczne zarządzanie jakością, rozdz. 8/2.4.2, Alfa-Weka, s. 1-6, Warszawa 1997.
• Leksykon: komputery, multimedia, Internet, Wydawnictwo RTW, Warszawa 1997.
• Lions J.L., ARIANE 5 - Flight 501 Failure, Report by the Inquiry Board, http://www.mssl.ucl.ac.uk/www_plasma/missions/cluster/about_cluster/clusterl/ariane5rep.html (19.07.96) (kwiecień 2004).
• Lisiecka K., Czy certyfikacja systemu jakości wg norm ISO serii 9000 się opłaca?, "Problemy Jakości" 2003, nr 3, s. 4-7.
• Maguire S., Niezawodność oprogramowania, Helion, Gliwice 2002.
• Maksimczuk P., 7SO - bilet wstępu na rynek, "PC Kurier" 2001, nr l, s. 62-64.
• Maksimczuk P, Jakość w IT, "PC Kurier" 2001, nr 1.
• Malcolm Baldrige, http://www.cunixinfotech.com/articlesite/balridge.pdf (kwiecień 2004).
• Maleszka A., Statystyczne sterowanie jakością - część 3, "ABC Jakości. Akredytacja. Badania. Certyfikacja. Quality Review" 1999, nr l (17), s. 38-49.
• Mann C.C., Why software is so bad?, "Technology Review: MIT's Magazine of Innovation" June/August 2002, s. 33-38.
• Marciniak J.J., Reifer D.J., Software Acquisition Management, John Wiley, New York 1990.
• Marczak M., Aspekty jakości produktu, "Problemy Jakości" 2000, nr 2, s. 23-27.
• McCall J.A., Richards P.K., Walters G.,R, Factors in Soßware Quality, 1-3, RADC-TR-77-369, Rome Air Development Center, Griffiss Air Force Base, NY 13441-5700, November 1977.
• Meiler A., Spękany software, "PC Kurier" 2002, nr 16.
• Metody analizy i oceny pakietów programowych, red. A. Gospodarowicz, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław 1997.
• Microsoft Corporation, Microsoft Windows User Experience, Microsoft Press 1999.
• Microsoft Corporation, Q&A: How Microsoft Is Refocusing on Security, Reliability, Privacy, and More, as Part of Trustworthy Computing Initiative, http://www.microsoft.com/presspass/ features/2002/feb02/02-20 mundieqa.asp (styczeń 2004).
• Mills H. D., Software productivity, Dorset House, New York 1988.
• Moody F., Opiewam elektronikę ciała. Mój rok z Microsoftem, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 1998.
• Motorola Software Development Centre in Krakow assessed at Highest Software Maturity Level, First institution in Poland to be recognized with SEI Level 5, http://www.motorola.com/me-diacenter/news/detail/l,1958,1078_777_23)00.html (kwiecień 2004).
• Musa J.D., Iannino A., Kazuhira O., Software Reliability: Measurement, Prediction, Application, McGraw-Hill 1990.
• Musson T., Dobman E., An Investigation of Desired Quality Attributes for Different Types of Software, w: Software Quality and Productivity, eds. M. Lee, B.-Z. Barta, P. Juliff, Chapman & Hall 1995, s. 193-199.
• Mutafelija B., Stromberg H., Systematic Process Improvement Using ISO 9001:2000 and CMMI, Artech House, Norwood 2003.
• Myers G.J., Projektowanie niezawodnego oprogramowania, WNT, Warszawa 1980.
• National Institute of Standards and Technology, 2004 Baldrige National Quality Program - Criteria for Performance Excellence, http://www.quality.nist.gov/PDF_files/2004_Business_Criteria.pdf (marzec 2004).
• National Institute of Standards and Technology, Frequently Asked Questions about the Malcolm Baldrige National Quality Award, http://www.nist.gov/public_affairs/factsheet/baldfaqs. htm (marzec 2004).
• Nierzwicki W, Wiśniewska M., House of quality, "Problemy Jakości" 1995, nr2, s. 6-9.
• Nieścior A., Refleksje pokonferencyjne, czyli odgłupianie doskonałości, http://www.kadry.info.pl/ artykuly/artykul_4308.htm (maj 2004).
• Oakland J.S., Total Quality Management, Butterworth-Heinemann Ltd, Oxford 1992.
• Oberndorf P., COTS and Open Systems, "SEI Monographs on the Use of Commercial Software in Government Systems" 1998, http://www.sei.cmu.edu/cbs/papers/monographs/cots-open-systems/cots.open.systems.htm (maj 2004).
• Olszański L., Wadliwe programy komputerowe to cios dla gospodarki, "Gazeta Wyborcza" 13.12.2002.
• Oskarsson O., Glass R.L., An ISO 9000 Approach to Building Quality Software, Prentice Hall 1996.
• Papadimitriou C.H., Złożoność obliczeniowa, WNT, Warszawa 2002.
• Parnas D.L., On the Criteria To Be Used in Decomposing Systems into Modules, "Communications of the ACM" December 1972, Vol. 15, No. 12, s. 1053-1058.
• Patton R., Testowanie oprogramowania, Mikom, Warszawa 2002.
• Paulk M.C., Models and Standards for Software Process Assessment and Improvement, 2000, http:// www.sei.cmu.edu/cmm/seminar/spi-stds.pdf (kwiecień 2004).
• Paulk M.C., Curtis B., Chrissis M.B., Weber C.V., The Capability Maturity Model for Software, Version 1.1, Software Engineering Institute, Carnegie Mellon University, Pittsburgh, CMUY SEI-93-TR-24,1993.
• Paulk M.C., Weber C.V., Curtis B., Chrissis M.B., The Capability Maturity Model: Guidelines for Improving the Software Process, Addison-Wesley Publishing Company 1995.
• Paulk M.C., Weber C.V., Garcia S.M., Chrissis M.B., Bush M., Key Practices of the Capability Maturity Model, Version 1.1, Software Engineering Institute, Carnegie Mellon University, Pittsburgh, CMU/SEI-93-TR-25,1993.
• Pilecka T., Polityka zarządzania jakością w Republice Białorusi, "Problemy Jakości" 2002, nr 5, s. 26-29.
• Piotrowski M., QFD - projektowanie sterowane przez klienta, "Problemy Jakości" 1995, nr 3, s. 17-20.
• Platon, Biesiada, Biblioteka Principia, Kraków 1993.
• PN-88/T-01016/01 Przetwarzanie informacji i komputery. Terminologia. Podstawowe terminy i definicje (polskie tłumaczenie normy: ISO 2382-1:1984, Data processing - Vocabulary - Part 01: Fundamental terms).
• PN-ISO 8402:1996 Zarządzanie jakością i zapewnienie jakości. Terminologia (norma obecnie wycofana, zastąpiona przez ISO 9000:2000).
• PN-ISO 9001:1996, Systemy jakości. Model zapewniania jakości w projektowaniu, pracach rozwojowych, produkcji, instalowaniu i serwisie, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 1996 (tłumaczenie normy ISO 9001:1994).
• PN-ISO 9000-3:1996, Normy dotyczące zarządzania jakością i zapewniania jakości. Wytyczne do stosowania normy ISO 9001 podczas opracowywania, dostarczania i obsługiwania oprogramowania, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 1996 (tłumaczenie normy ISO 9000-3:1994).
• PN-EN ISO 9000:2001 Systemy zarządzania jakością. Podstawy i terminologia, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2001 (tłumaczenie normy ISO 9000:2000).
• PN-EN ISO 9001:2001 Systemy zarządzania jakością. Wymagania, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2001 (tłumaczenie normy ISO 9001:2000).
• PN-EN ISO 9004:2001 Systemy zarządzania jakością. Wytyczne doskonalenia funkcjonowania, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2001 (tłumaczenie normy ISO 9004:2000).
• PN-EN ISO 19011:2003 Wytyczne dotyczące auditowania systemów zarządzania jakością i/lub zarządzania środowiskowego, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2003 (tłumaczenie normy ISO 19011:2002).
• Polak P., Kobyliński A., Trendy integracji procesów w systemach międzyorganizacyjnych, w: Human - Computer Interaction w reorganizacji procesów gospodarczych i tworzeniu zintegrowanych systemów informacyjnych, red. B.F. Kubiak, A. Korowicki, Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania, Gdańsk 2003, s. 153-159.
• Polska Nagroda Jakości, Model oceny Polskiej Nagrody Jakości, http://www.pnj.pl/Kryteria3.htm (marzec 2004).
• Polska Nagroda Jakości, Regulamin przyznawania Polskiej Nagrody Jakości, http://www.pnj.pl/Regulamin.htm (marzec 2004).
• Polski Komitet Normalizacyjny, Komentarz do norm ISO 9000:2000, Warszawa 2001.
• Polski Komitet Normalizacyjny, Wskazówki użycia ISO 9000, Warszawa 2001.
• Polski Komitet Normalizacyjny, BO 9001 dla małych firm. Metody postępowania. Poradnik komitetu ISO/TC176, Warszawa 2003.
• Polskie Centrum Akredytacji, http://www.pca.gov.pl.
• Pressman R.S., A Manager's Guide to Software Engineering, McGraw-Hill 1993.
• Pressman R.S., Software Engineering. A Practitioner's Approach, 5th ed., McGraw-Hill, New York 2001.
• Process Advisor and the SEI CMM Frequently Asked Questions (FAQ), http://www.rspa.com (kwiecień 2004).
• Quality Control Handbook, 3rd ed., J.M. Juran, McGraw-Hill, New York 1974.
• Recha M., Polska Nagroda Jakości, "ABC Jakości. Akredytacja. Badania. Certyfikacja, "Quality Review" 2003, nr 3 (35), s. 31-33.
• Redmill R, Inżynieria wymagań, w: Inżynieria oprogramowania w projekcie informatycznym, red. J. Górski, Mikom, Warszawa 1999, s. 53-79.
• Restrukturyzacja jakościowa gospodarki polskiej, czyli polska droga do jakości europejskiej, oprac. Z. Malinowski, "Biuletyn Informacyjny Klubu Polskie Forum ISO 9000" 1997, nr 2 (24), s. 24-31.
• Ricadela A., The State of Soßware Quality, "InformationWeek" 21.05.2001, http://www.informa-tionweek.com/838/quality.htm.
• Rico D.F., ROI of Software Process Improvement: Metrics for Project Managers and Software Engineers,}. Ross Publishing 2004.
• Roy B., Wielokryterialne wspomaganie decyzji, WNT, Warszawa 1990.
• Rubin H., LOCfigures show development productivity on the rise, FP data show new lows, Cutter Consortium, 9.02.1999, http://www.cutter.com/research/1999/crb990209.html (lipiec 2004).
• Saaty T.L., Fundamentals of Decision Making and Priority Theory with the Analytic Hierarchy Process, RWS Publications, Pittsburg 1994.
• Saiedian H., Chennupati K., Towards an evaluative framework for software process improvement models, "Journal of Systems and Software" 1999, Vol. 47, s. 139-148.
• Salamon W.J., Wallace D.R., Quality Characteristics and Metrics for Reusable Software, NIST, Gaithersburg 1994.
• Scacchi W., Understanding software productivity, w: Advances in Software Engineering and Knowledge Engineering, ed. D. Hurley, 1995, Vol. 4, s. 37-70.
• Schach S., Software Engineering, 2nd ed., Aksen & Irwin, Homewood-Boston 1993.
• Sikorski M., Zarządzanie jakością użytkową w przedsięwzięciach informatycznych, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2000.
• Simmons D.B., Ellis N.C., Fujihara H., Kuo W., Software Measurement. A Visualization Toolkit for Project Control and Process Improvement, Prentice-Hall 1998.
• Słownik jakości polsko-angielsko-rosyjski, WNT, Warszawa 1980.
• Software Engineering Institute, Software Maturity Profile - CMMI vl.l - SCAMPI vl.l Appraisal Results - 2003 Year End Update, Carnegie Mellon University, March 2004, http://www. sei.cmu.edu/sema/pdf/CMMI/2004 marCMMI.pdf (maj 2004).
• Software Engineering Institute, Software Maturity Profile - Software CMM 2003 Year End Update, Carnegie Mellon University, March 2004, http://www.sei.cmu.edu/sema/pdf/SW-CMM/ 2004 marSwCMM.pdf (maj 2004).
• Software Engineering Institute, Compiled List of Organizations who have Publicly Announced their Maturity Levels after having an Appraisal Performed, http://seir.sei.cmu.edu/pml/in-dex.asp (marzec 2004).
• Sommerville L, Inżynieria oprogramowania, WNT, Warszawa 2003.
• SPICE World, http://www.esi.es/Projects/SPICE.htm (kwiecień 2002).
• Standish Group, The CHAOS Chronicles, Report, 2000. Stefanowicz B., Informacja, OW SGH, Warszawa 2004.
• Steinbeck H., Total quality management - kompleksowe zarządzanie jakością, Placet, Warszawa 1998.
• Stevens W.P., Myers G.J., Constantine L.L., Structured Design, "IBM Systems Journal" 1974, Vol. 13, No 2,8.115-139.
• Stołeczne nieruchomości, "Gazeta Wyborcza" 3.04.2002.
• SWEBOK - Software Engineering Body of Knowledge, IEEE Trial Version 1.0, May 2001, www.swebok.org (maj 2004).
• Szafrański M., Skuteczność działania, "Problemy Jakości" 2003, nr 3, s. 23-28.
• Szczepańska K., Kompleksowe zarządzanie jakością TQM, Wydawnictwa Normalizacyjne Alfa-Wero, Warszawa 1998.
• Szyjewski Z., Zarządzanie projektami informatycznymi. Metodyka tworzenia systemów informatycznych, Placet, Warszawa 2001.
• Szyjewski Z., Metodyki zarządzania projektami informatycznymi, Placet, Warszawa 2004.
• Tkaczyk J., 8. Światowy Kongres nt. Zarządzania Przez Jakość, "ABC Jakości. Akredytacja. Badania. Certyfikacja. Quality Review" 1998, nr 2 (14), s. 50-56.
• Tkaczyk J., Europejski system nagród. Poziomy doskonalenia EFQM, "ABC Jakości. Akredytacja. Badania. Certyfikacja. Quality Review" 2003, nr 4 (36), s. 54-65.
• Usability Engineering in Software Development, Tutorial Notes, red. M. Rautenberg, M. Sikorski, Politechnika Gdańska 1998.
• Vincent J., Waters A., Sinclair J., Software Quality Assurance, Volume 1: Practice and Implementation, Prentice Hall 1988.
• Walesiak M., Metody analizy danych marketingowych, WN PWN, Warszawa 1996.
• Wang Y., Court L, Ross M., Staples G., King G., Dorling A., Quantitative Analysis of Compatibility and Correlation of the Current SPA/SPI models, w: Proceedings of the 3rd IEEE International Symposium on Software Engineering Standards (ISSES '97), s. 36-55.
• Warren H.S. Jr., Uczta programistów. Praktyczne rozwiązania dla zaawansowanych programistów, Helion 2003.
• Weinberg G.M., The Psychology of Computer Programming, Van Nostrand Reinhold, New York 1972.
• Wielka encyklopedia powszechna, t. 5, WN PWN, Warszawa 1965, s. 182.
• Wikipedia. The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org.
• Wirth N., Systematic programming: an introduction, Prentice Hall 1973.
• Wood J., Silver D., Joint Application Development, 2nd ed., John Wiley & Sons 1995.
• Wrycza S., Projektowanie systemów informatycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1997.
• Wybrane zagadnienia informatyki gospodarczej, red. J. Płodzień, OW SGH, Warszawa 2004.
• Yamamura G., SEI CMM Level 5: For the Right Reasons, "Crosstalk" August 1997.
• Yourdon E., Decline and Fall of the American Programmer, Prentice-Hall 1994.
• Yourdon E., Marsz ku klęsce. Poradnik dla projektanta systemów, WNT, Warszawa 2000.
• Yourdon E., Rise ó- Resurrection of the American Programmer, Prentice-Hall 1997.
• Zahran S., Software Process Improvement. Practical Guidelines for Business Success, Addison-Wesley, Harlow 1998. Zarządzanie. Teoria i praktyka, red. A.K. Koźmiński, W. Piotrowski, WN PWN, Warszawa 2000.
• Zuse H., Software Complexity: Measures and Methods, De Gruyter, Berlin 1991.
• Zwierzchowski Z., Zarabia nie tylko Prokom, "Rzeczpospolita" 20.04.2004.
• Zymonik K., Odpowiedzialność za jakość produktu - wyniki badań, "Problemy Jakości" 2002, nr 4, s. 34-37.