Prawo a nierówności społeczne

• Autorzy: Jerzy Śmiałowski

Warianty tytułu

Law and Social Inequalities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule omówiono jaką rolę odgrywa pozytywne prawo (wewnętrzne i międzynarodowe) w tworzeniu lub niwelowaniu nierówności społecznych. Przedstawiono definicję prawa naturalnego oraz dwa modele wzajemnej relacji między wolnością a równością (model tzw. realnego socjalizmu oraz model gospodarki wolnorynkowej i pluralistycznej demokracji). Ukazano również pojęcie równości (zasadę równości).

EN

This paper is not a historical outline but analytical and historiozofical. Author asks, what's the influence of law (positive, natural), meaning of justice rules on creating and leveling social inequalities and says that these diversities are dependent on content of law which is in force, that is liberty rule and equality rule. Author is analyzing their contents in positive and natural law and their functioning in practice, in three fields: within the confines of property owner institutions, authorities and positive law institutions. Within the confines of property owner institutions author is rejecting J.J. Rousseau and K. Marx's and F. Engel's and their successors thesis, that the only source of SOG inequalities is a private property of production means. Author shows that inequalities occurred also in countries of a real socialism where state-owned companies were dominating, creating nomenclature. In the power ground author shows that however social inequalities are dependent some degree on unequal social development and power separation, but in scale of many epochs this is secondary problem related to content of law which belongs to culture, religion and civilization of each epoch. In the positive law ground author proves, how the equality rule was applied a rebours by the Nazi and Marxist organizations, that is national and realistic socialism which understood it by the prism of race and class. In that ground author also discusses the meaning of equality rule and an actual discussion in literature, concerning interaction between liberty and equality. Author shares Rousseau's opinion, that liberty as natural law is inalienable, and Rawl's, that you can't give up on liberty for equality in division of goods, what, by author, took place in so-called real socialism, where also equality in access to power was significant limited. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Nierówności społeczne; Prawo naturalne; Socjalizm; Gospodarka rynkowa

EN

Social inequality; Natural law; Socialism; Market economy

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2003
• Numer: z. nr 1
• Strony: 55--72

Twórcy

autor

Jerzy Śmiałowski

Bibliografia

• Dahrendorf R., Die Idee des Gerechten im Denken von Karl Marx, Verlag für Literatur Zeitgeschehen, Hannover 1971.
• Dahrendorf R., Nowoczesny konflikt społeczny, przekł. z j. niem., Czytelnik, Warszawa 1993.
• Engels F., Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa, "Książka", Warszawa 1948.
• Finnis J., Prawa naturalne i uprawnienia naturalne, przekł. z j. ang., Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2001.
• Friedman M. R., Wolny wybór, przekł. z j. ang., Panta, Sosnowiec 1996.
• Harasimiw B., Political Elite Recruitment in the Soviet Union, Macmillan Press, London 1984.
• Hart H. L. A., Eseje z filozofii prawa, przekł. z j. ang. Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2001.
• Hayek F., Indywidualizm i porządek ekonomiczny. Wydawnictwo Znak, Kraków 1998. Hegel G. W. F., Zasady filozofii prawa, PWN, Warszawa 1969.
• Himmelfarb G., Granice liberalizmu, [w:] Społeczeństwo liberalne, przekł. z. j. niem., Wyd. Znak, Kraków 1996.
• Hobhouse L. T., Liberalism, Oxford University Press, New York 1964.
• Fukuyama F., Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, przekł. z j. ang., PWN, Warszawa 1997.
• Galbraith J. K., Ekonomia a cele społeczne, przekł. z j. ang., PWN, Warszawa 1979.
• Klima J., Prawa Hammurabiego, przekł. z j. czeskiego, PWN, Warszawa 1957.
• Klose A., Katolicka nauka społeczna, przekł. z j. niem., Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1985.
• Koneczny F, Prawa dziejowe, Wyd. Antyk, M. Dybowski, Komorów 2001.
• Ks. Kowalczyk S., Człowiek a społeczeństwo, KUL, Lublin 1996.
• Kurczewski J., Prawo prymitywne, WP, Warszawa 1973.
• Malinowski B., Zwyczaj i zbrodnia w społeczeństwie dzikich, [w:] Szkice z teorii kultury, KiW, Warszawa 1958.
• Manowce polskiej prywatyzacji, [w:] Studia, Jarosz M. (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• Manent P., Intelektualna historia liberalizmu, przekł. z j. franc, Wyd. Arcana, I wyd. polskie, Kraków 1994.
• Maritain J., Człowiek i państwo, przekł. z j. ang., Wyd. Znak, Kraków 1993.
• Marks K, Engels F, Manifest komunistyczny, [w:] Dzieła, t. 4, Warszawa 1962.
• Mill J. St., Utylitaryzm. O wolności, PWN, Warszawa 1959.
• Osuchowski W., Zarys rzymskiego prawa prywatnego, PWN, Warszawa 1962.
• Porębski C, Umowa społeczna. Renesans idei, Wyd. Znak, Kraków 1999.
• Radbruch G., Gesetzliches Unrecht und ubergesetzliches Recht, [w:] Radbruch G., Der Mensch im Recht, Gottingen 1961.
• Rawls J., A Theory of Justice, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts 1971.
• Rosenberg N., Birdzell L. E. Jr., Historia kapitalizmu, przekł. z j. ang., Wyd. Znak, Kraków 1994.
• Rousseau J. J., Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi, [w:] Trzy rozprawy z filozofii społecznej, przekł. z j. franc, PWN, Warszawa 1956.
• Rousseau J. J., Umowa społeczna, przekł. z j. franc, Wyd. Antyk, Kęty 2002.
• Sadurski W., Teoria sprawiedliwości. Podstawowe zagadnienia, PWN, Warszawa 1988.
• Smaga J., Narodziny i upadek imperium ZSRR 1917-1991, Wyd. Znak, Kraków 1992.
• Spencer H., Jednostka wobec państwa, Nakładem Księgarni A. Gruszeckiego, Warszawa 1886.
• Strzeszewski C, Katolicka Nauka Społeczna, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1994.
• Szacki J., Liberalizm po komunizmie, Wyd. Znak, Kraków 1994.
• Sztumski J., Elity, ich miejsce i rola w społeczeństwie, Wyd. Śląsk, Katowice 1997.
• Szyszkowska M., Filozofia prawa i filozofia człowieka, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1989.
• Ks. Ślipko T., SJ, Problem stabilizacji prawa naturalnego, [w:] Szyszkowska M. (red.) i. Powrót do prawa ponadustawowego, "Interlibro", Warszawa 1999.
• Śmiałowski J., Czy sprawiedliwość ma własną historię, "Zarządzanie i Edukacja", Dwumiesięcznik Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości im. B. Jańskiego w Warszawie, 1999, Nr 1.
• Śmiałowski J., Pojęcie natury i prawa naturalnego w koncepcjach kontraktualistycznych, [w:] Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 1994, z. 4.
• Tokarczyk R., Klasycy praw natury, Wyd. Lubelskie, Lublin 1988.
• Tokarczyk R., Współczesne doktryny polityczne, Wyd. Lubelskie, Lublin 1984.
• Ustawa z 28 października 1950 r. o zakazie posiadania walut obcych, monet złotych, złota i platyny oraz zaostrzenie kar za niektóre przestępstwa dewizowe, DzU, Nr 50 z 1950 r., poz. 461.
• Zajadło J., Formuła Radbrucha - geneza, treść, zastosowanie, PiP, 2000, z. 6.
• Ziembiński Z., O pojmowaniu sprawiedliwości, Daimonion, Lublin 1992.
• Znamierowski C, Szkoła Prawa. Rozważania o państwie, Oficyna Naukowa, Warszawa 1999.
• Żyro E., Pojęcie sprawiedliwości u Karola Marksa, KiW, Warszawa 1966.