Czy kłamstwo jest etycznie dopuszczalne w działalności gospodarczej?

• Autorzy: Janina Filek

Warianty tytułu

Is Lying Ethically Acceptable in Business?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł poświęcony jest krytyce stanowisk, które starają się uzasadnić niektóre rodzaje kłamstw. W pierwszej części krótko charakteryzowano poglądy, które zdecydowanie karzą odrzucić sformułowanie, że istnieje coś takiego jak uzasadnione kłamstwo (Arystoteles, stoicy, Augustyn, Tomasz, Kant), następnie te, które pozwalają na kłamstwo w tzw. "specjalnych okoliczności" (Platon, Grotius), a na końcu te, które wyraźnie akceptują kłamstwo (Machiavelli). W drugiej części omówiono stan współczesnej dyskusji na temat uzasadnienia stanowiska zezwalającego na użycie kłamstwa w relacjach podmiotu gospodarczego z innymi interesariuszami (sporu między Albertem Carra i Normanem Bowie).

EN

The article is dedicated to the criticism of positions that seek to justify certain types of lies. The first part briefly characterises the positions which strongly reject the notion that there is such a thing as a justifiable lie (Aristotle, the Stoics, St. Augustine, St. Thomas, Kant), positions which allow for the justification of lies in "special circumstances" (Plato, Grotius), and the position that explicitly accepts lying (Machiavelli). It also contains an attempt to identify factors influencing the understanding of the substance of lies. The second part presents the status of the contemporary discussion on the justification of lying on the example of a dispute between Albert Carr and Norman Bowie. Arguments contesting the acceptability of lying in the economic sphere are presented at the end of the paper. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Działalność gospodarcza; Etyka działalności gospodarczej; Etyka biznesu

EN

Business activity; Business activity ethics; Business ethics

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 846
• Strony: 5--23

Twórcy

autor

Janina Filek

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Arystoteles, Etyka nikomachejska, PWN, Warszawa 1982.
• Augustyn Św., O wierze prawdziwej [w:] Dialogi filozoficzne, t. IV, Wydawnictwo PAX, Warszawa 1953.
• Bok S., Lying, Vintage, New York 1999.
• Bowie N.E., Does it Pay to Bluff in Business [w:j Ethical Theory and Business, eds T.L. Beauchamp, N. E. Bowie, Prentice-Hall Englewwod Cliffs 1988.
• Carr A., Is Business Bluffing Ethical?, „Harvard Business Review" 1998, nr 46.
• Chryssides G.D., Kaler J.H., An Introduction to Business Ethics, Chapman & Hall, London 1993.
• Chudy W., Filozofia kłamstwa, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 2003.
• Dietzsch S., Krótka historia kłamstwa, Warszawskie Wydawnictwo Literackie, Muza SA, Warszawa 2000.
• Galewicz W., Pokusy i grzechy wiary pragmatycznej, lmmanuel Kant o wewnętrznym kłamstwie, „Roczniki Filozoficzne" 2004, nr 2.
• Green R.M., When is „Every One is Doing It" a Moral Justification, „Business Ethics Quarterly" 1991.
• Grocjusz, Trzy księgi o prawie wojny i pokoju, PWN Warszawa 1957.
• Hotówka J., Etyka w działaniu, Prószyński i S-ka, Warszawa 2001.
• Jankelevitch V., Philosophie morale, Paris 1998.
• Kant I., O domniemanym prawie do kłamstwa z pobudek miłości ludzkiej [w:] Rozprawy z filozofii historii, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2005.
• Kucharski J., Usprawiedliwione kłamstwo we współczesnej etyce stosowanej, praca doktorska, maszynopis, 2008.
• Machiavelli M., Książę, Ossolineum, Wrocław 1980.
• Montaigne M. de, Próby, t. II, tłum. T. Żeleński-Boy, PIW, Warszawa 1985.
• Platon, Hippiasz mniejszy, PWN, Warszawa 1958.
• Pratlcy P, Etyka w biznesie, Wydawnictwo Gebethner & Ska, Warszawa 1998.
• Schumacher E.F., Małe jest piękne, PIW, Warszawa 1981.
• Tischner J., Filozofia dramatu, Wydawnictwo Znak, Kraków 1998.
• Tischner J., Spór o istnienie człowieka, Wydawnictwo Znak, Kraków 1998.
• Tischner J., Błądzenie w żywiole prawdy [w:] Filozofia dramatu, Wydawnictwo Znak, Kraków 1998.
• Tomasz Św., Cnoty społeczne pokrewne sprawiedliwości [w:] Suma teologiczna, t. 20, Londyn 1963.