Historia powstania księgowości podwójnej i rachunku kosztów

• Autorzy: Edyta Łazarowicz
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Opisano ewidencję gospodarczą w starożytności na przykładzie Bliskiego Wschodu, Grecji i Rzymu. Scharakteryzowano przesłanki powstania i etapy kształtowania się systemu księgowości podwójnej w średniowieczu. Przedstawiono metodologię rachunkowości w kontekście historycznym oraz historię powstania rachunku kosztów.

Słowa kluczowe

PL

Historia rachunkowości; Podwójna księgowość; Ewidencja kosztów; Ewidencja księgowa; Rachunek kosztów; Kalkulacyjny rachunek kosztów; Przegląd literatury

EN

Accounting history; Double bookkeeping; Expenses register; Accounting records; Cost accounting; Cost accounting calculation; Literature review

• Czasopismo: Monografie i Opracowania / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 579
• Strony: 134

Twórcy

autor

Edyta Łazarowicz

Bibliografia

• Aiken M., Lu W., The Evolution of Bookkeeping in China: Integrating Historical Trends with Western Influences, "Abacus" 1998, Vol. 34, No. 2.
• Antinori C., La contabilitá pratica prima di Luca Pacioli: origine della partita doppia, "De Computis, Revista Española de Historia de la Contabilidad" 2004, No. 1, www.decomputis.org.
• Antinori C., Laca Pacioll e la Summa de Arithmetica dopo 500 anni dalla stampa della 1a edizione (1494-1994). La vita, le opere, il Trattato XI de computis et scripturis, Istituto Poligrafico e Zecca dello Stato, Roma 1994.
• Бауэр O.O., Meмyapы к ucmopuu бyxгaлmepuu u naмяmнuкu cвященной cmapuны, T-во "Печатная C.П. Яковлева", Mocквa 1911. Bareja K., Koncepcje pomiaru wyniku finansowego w rachunkowości, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Katedra Rachunkowości, Warszawa 2010, praca doktorska.
• Beigel R., Rechnungswesen und Buchführung der Römer, Verlag der G. Braun'schen, Karlsruhe 1904.
• Boyd E., Ancient Systems of Accounting, w: A History of Accounting and Accountants, red. R. Brown, Edinburgh 1905.
• Bravo B., Wipszycka E., Historia starożytnych Greków, t.1, PWN, Warszawa 1988.
• Brzezin W., Teoria modeli ewidencyjnych, Studia i monografie Nr 1, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie, Częstochowa 1980.
• Byszewski W., Krótki rys historyczny rachunkowości (buchalterji), Gebethner i Wolff, Warszawa 1912.
• Cameron R., Neal L., Historia gospodarcza świata. Od paleolitu do czasów najnowszych, Książka i Wiedza, Warszawa 2004.
• Dobija M., Ewolucja koncepcji rachunkowości, kapitału i pieniądza, w: Historia, współczesność i perspektywy rachunkowości w Polsce, red. S. Sojak, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 2003.
• Dobija M., Postępowe idee rachunkowości w cywilizacji sumeryjskiej, "Zeszyty Naukowe" Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Nr 467, Kraków 1996.
• Druga mowa przeciw Werresowi. Część pierwsza, w: Mowy Marka Tulliusza Cycerona, E. Rykaczewski (przekład), t.1, Biblioteka Kórnicka, Warszawa - Poznań 1870.
• Drury J.C., Management and Cost Accounting, 3. edition, Chapman & Hall, London 1994.
• Edler F., Cost Accounting in the Sixteenth Century, "The Accounting Review" 1937, Vol. 12, Iss. 3.
• Encyklopedia Popularna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
• Encyklopedia rachunkowości, red. M. Gmytrasiewicz, LexisNexis, Warszawa 2005.
• Garner S.P., Evolution of Cost Accounting to 1925, University of Alabama Press, 1954.
• Gawart M., Jezierska E., Bilans w praktyce rachunkowości od średniowiecza do XIX wieku, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 17 (73), SKwP, Warszawa 2003.
• Gawart M., Pomiar wartości w rachunkowości - historia i perspektywy, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Katedra Rachunkowości, Warszawa 2010, praca doktorska.
• Gmytrasiewicz M., Karmańska A., Rachunkowość finansowa, Difin, Warszawa 2006.
• Gmytrasiewicz M., Metody badawcze teorii ewidencji księgowej, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", tom 1, SKwP, Warszawa 1977.
• Gmytrasiewicz M., Teoretyczne podstawy modeli ewidencji księgowej, "Monografie i Opracowania" Nr 52, SGPiS, Warszawa 1977.
• Hain H.P., Accounting Control in the Zenon Papyri, "The Accounting Review" 1966, Vol. 41, No. 4.
• Hendriksen E.A., Breda van M. F., Teoria rachunkowości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• Historia świata. Epoka królów-bogów 3000-1500 p.n.e., red. S.G. Hyslop, R. Jones and D.S. Thomson, Amber, Warszawa 1997.
• Historia świata. Starożytność, red. E. Wright, Agencja Informacyjna S.A., Warszawa 1994.
• Jaruga A. A., Fijałkowska J., Luca Pacioli - wielki uczony renesansu i jego koncepcja rachunkowości, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 34 (90), SKwP, Warszawa 2006.
• Jaruga A.A., Klasyczne systemy rachunku kosztów i wyników, w: A.A. Jaruga, P. Kabalski, A. Szychta, Rachunkowość zarządcza, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2010.
• Jezierska E., Metody i nadrzędne zasady współczesnej rachunkowości, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Katedra Rachunkowości, Warszawa 2007, praca doktorska.
• Jezierska E., Nadrzędne zasady rachunkowości w świetle zmian we współczesnej rachunkowości, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 46 (102), SKwP, Warszawa 2008.
• Jezierska E., Nadrzędne zasady rachunkowości w teorii i praktyce rachunkowości, w: Problemy współczesnej rachunkowości, red. pracownicy Katedry Rachunkowości SGH, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2009.
• Johnson H.T., Kaplan R.S., Relevance Lost. The Rise and Fall of Management Accounting, Harvard Business School Press, Boston, Massachusetts 1987.
• Kam V., Accounting Theory, Wiley, New York 1990.
• Kaplan R.S., The Evolution of Management Accounting, "The Accounting Review" 1984, Vol. 59, No. 3.
• Kawa M., 500-lecie wydania drukiem pierwszej rozprawy o księgowości podwójnej, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", tom 28, SKwP, Warszawa 1994.
• Kawa M., Autodynamizm rachunkowości, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", tom 28, SKwP, Warszawa 1994.
• Kawa M., Ewolucja pojęcia majątku jednostek gospodarczych, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 11 (67), SKwP, Warszawa 2002.
• Kawa M., Geneza podwójnego zapisu księgowego, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", tom 13, SKwP, Warszawa 1987.
• Kawa M., Pochodzenie i funkcja semantyczna terminów "Winien-Ma" w księgowości podwójnej, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", tom 12, SKwP, Warszawa 1987.
• Kawa M., Rachunek kapitału okolicznościowych spółek handlowych w średniowiecznej Italii, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", tom 14, SKwP, Warszawa 1988.
• Kawa M., System podatkowy średniowiecznej Genui na przełomie XIII i XIV wieku, "Zeszyty Naukowe" Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Nr 207, Kraków 1985.
• Keister O.R., Commercial Record-keeping in Ancient Mesopotamia, "The Accounting Review" 1963, Vol. 38, No. 2.
• Keister O.R., The Influence of Mesopotamian Record-keeping, "Abacus" 1970, Vol. 6, No. 2.
• Klimczak K., Rezerwy w teorii i praktyce rachunkowości-ich zakres i znaczenie, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Katedra Rachunkowości, Warszawa 2009, praca doktorska.
• Kodeks Hammurabiego, przekład M. Stępień, Wydawnictwo Alfa, Warszawa 1996.
• Kotowicz T., Kształtowanie się zawodu księgowego na tle ewolucji gospodarczej, w: Pamiętnik 25-iecia Związku Księgowych w Polsce, Związek Księgowych w Polsce, Warszawa 1932.
• Krajewski P., Finanse publiczne, w: Rzymskie prawo publiczne, red. B. Sitek, P. Krajewski, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2004.
• Kuryłowicz M., Prawo rzymskie. Historia, tradycja, współczesność, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2003.
• Lali Nigam B.M., Bahi-Khata: The Pre-Pacioli Indian Double-entry System of Bookkeeping, "Abacus" 1986, Vol. 22, No. 2.
• Lee G.A., The Coming of Age of Double Entry: The Giovanni Farolfi Ledger of 1299-1300, "The Accounting Historians Journal" Fall 1977.
• Lee G.A., The Development of Italian Bookkeeping 1211-1300, "Abacus" 1973, Vol. 9, No. 2.
• Lee G.A., The Florentine Bank Ledger Fragments of 7277: Some New Insights, "Journal of Accounting Research" 1973, Vol. 11, No. 1.
• Lee G.A., The Oldest European Account Book: A Florentine Bank Ledger of 1211, w: Accounting History. Some British Contributions, red. R.H. Parker and B.S. Yamey, Oxford University Press, New York 2001.
• Littleton A. C, Accounting Evolution to 1900, Russell &. Russell, New York 1966.
• Littleton A. C, Zimmerman V.K., Accounting Theory: Continuity and Change, Prentice-Hall, Inc. Englewood Cliffs, N. J. 1962.
• Лука Пачоли. Tpaкmam o cчemax u зanucяx, peд. Я.B. Cоколов, Финансы и статистика, Mocквa 1994.
• Macve R.H., Some Glosses on 'Greek and Roman Accounting', w: Accounting History. Some British Contributions, red. R.H. Parker and B.S. Yamey, Oxford University Press, New York 2001.
• Marszałek J.B., Przekształcenia i reformy w tradycyjnych metodach buchalterji, "Buchalter Polski" 1935, Nr 3.
• Marszałek J.B., U historycznych źródeł buchaltera, "Czasopismo Księgowych w Polsce" 1937, Nr 1.
• Martinelli A., Notes on the Origin of Double Entry Bookkeeping, "Abacus" 1977, Vol. 13, No. 1.
• Martinelli A., The Ledger of Cristianus Lomellinus and Dominicus De Garibaldo, Stewards of the City of Genoa (1340-1341), "Abacus" 1983, Vol. 19, No. 2.
• Mattessich R., Archaeology of Accounting and Schmandt-Besserat's Contribution, w: The History of Accounting, red. J.R. Edwards, Vol. II, Routledge, London and New York 2000.
• Mowa za aktorem Kwintem Roscyuszem, w: Mowy Marka Tulliusza Cycerona, E. Rykaczewski (przekład), t.1, Biblioteka Kórnicka, Warszawa - Poznań 1870.
• Nobes C., The True and Fair View Requirement: lmpact on and of the Fourth Directive, "Accounting and Business Research" 1993, Vol. 24, No. 93.
• Nobes C.W., The Gallerani Account Book of 1305-1308, "The Accounting Review" 1982, Vol. 57, No. 2.
• Nobes C.W., The Pre-Pacioll Indian Double-entry System of Bookkeeping: A Comment, "Abacus" 1987, Vol. 23, No. 2.
• Pacioli L., Tractaltus XI de Computis et Scripturis. Summa de Arithmetica, Geometria, Proportioni et Proportionalita, Traktat o rachunkowości wydany z okazji Jubileuszu 100-lecia organizacji księgowych na ziemiach polskich 1907-2007, SKwP, Warszawa 2007.
• Parker R.H., Importing and Exporting Accounting: The British Experience, w: Accounting History. Some British Contributions, red. R.H. Parker and B.S. Yamey, Oxford University Press, New York 2001.
• Peche T., Metody bilansowe w rachunkowości a systemy informacyjne w gospodarce narodowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991.
• Penndorf B., Die historische Entwicklung der Bilanz, w: K. Meithner, Die Bilanzen der Unternehmungen, I. Band, Österreichischer Wirtschaftsverlag, Wien 1933.
• Peragallo E., Development of the Compound Entry in the 15th Century Ledger of Jachomo Badoer, A Venetian Merchant, "The Accounting Review" 1983, Vol. 58, No. 1.
• Peragallo E., The Ledger of Jachomo Badoer: Constanimopole September 2,1436 to February 26, 1440, "The Accounting Review" 1977, Vol. 52, No. 4.
• Perren A., The Development of Cost Accounting in Europe, "NACA Bulletin" 1944, Vol. 25, Iss. 19.
• Pogodzińska-Mizdrak E., Summa de Arithmetica Luca Pacioli i jej walory, "Rachunkowość" 2005, Nr 1.
• Pogodzińska-Mizdrak E., Traktat fra Luca Pacioli'ego - jego autentyczność i znaczenie, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", tom 29, SKwP, Warszawa 1994.
• Rachunkowość fabryki włókienniczej sprzed 4000 lat, "Rachunkowość" 1994, Nr 5.
• Rathbone D., Accounting on a Large Estate in Roman Egipt, w: Accounting History. Some British Contributions, red. R.H. Parker and B.S. Yamey, Oxford University Press, New York 2001.
• Roover de F. E., Partnership Accounts in Twelfth Century Genoa, w: Studies in the History of Accounting, red. A.C. Littleton and B.S. Yamey, Sweet &. Maxwell, London 1956.
• Roover de R., Early Accounting Problems of Foreign Exchange, "The Accounting Review" 1944, Vol. 19, Iss. 4.
• Roover de R., New Perspectives on The History of Accounting, "The Accounting Review" 1955, Vol. 30, No. 3.
• Roover de R., The Development of Accounting Prior to Luca Pacioli According to The Account-books of Medieval Merchants, w: Studies in the History of Accounting, red. A.C. Littleton and B.S. Yamey, Sweet &.Maxwell, London 1956.
• Roover de R., The Story of the Alberti Company of Florence, 1302-1348, as Revealed in Its Account Books, "Business History Review" 1958, Vol. 32, Iss. 1.
• Rybarski R., Wielickie żupy solne w latach 1497-1594, Skład Główny w Domu Książki Polskiej, Warszawa 1932.
• Saggs H.W. F., Wielkość i upadek Babilonii, PIW, Warszawa 1973.
• Scheffs M., Z historii księgowości (Luca Pacioli), Wydawnictwa Związku Księgowych w Polsce, Poznań 1939.
• Schmandt-Besserat D., Accounting in Prehistory, Vth World Congress of Accounting Historians, Sydney 1988, [za:] Dobija M., Śliwa M., Money as an Intellectual Venture, [w:] Intellectual Product and Intellectual Capital, red. S. Kwiatkowski, Ch. Stowe, Leon Koźmiński Academy of Entrepreneurship and Management, Warszawa 2001.
• Schweitzer M., Eugen Schmalenbach jako prekursor rachunku kosztów w świecie niemieckojęzycznym, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", tom 39, SKwP, Warszawa 1997.
• Skrzywan S., Teoretyczne podstawy rachunkowości, PWE, Warszawa 1971.
• Słownik wyrazów obcych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
• Smith C. A., Speculations on Roman Influence on the Theory of Double Entry Bookkeeping, "Accounting Research" 1954, Vol. 5, No. 4.
• Sobańska I., Rachunkowość zarządcza, w: Rachunkowość zarządcza. Podejście operacyjne i strategiczne, red. I. Sobańska, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
• Sobańska I., Systemy rachunku kosztów i wyników, w: Rachunek kosztów. Podejście operacyjne [strategiczne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009.
• Söderblom T., Substance and Form. The Concept of True and Fair View as a Common Base for the Accounts in Sweden and in Germany, "Preliminära Forskningsrapporter" 2001, No. 210, Åbo Akademi School of Business, www.abo.fi/fak/esf/fei/wrkpaper/ms210/MS210.pdf.
• Cоколов Я.B., Иcmopuя paзвumuя бyxгaлmepcкoгo yчema, Финансы и cтатистика, Mocквa 1985.
• Ste. Croix de CE. M., Greek and Roman Accounting, w: Studies in the History of Accounting, red. A.C. Littleton and B.S. Yamey, Sweet &. Maxwell, London 1956.
• Stone W.E., Antecedents of the Accounting Profession, "The Accounting Review" 1969, Vol. 44, No. 2.
• Świderkówna A., Życie codzienne w Egipcie greckich papirusów, PIW, Warszawa 1983.
• Szpak J., Historia gospodarcza powszechna, PWE, Warszawa 2007.
• Szychta A., Etapy ewolucji i kierunki integracji metod rachunkowości zarządczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2007.
• Szychta A., Rachunek kosztów standardowych, w: A.A. Jaruga, P. Kabalski, A. Szychta, Rachunkowość zarządcza, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2010.
• Turyna J., Modelowa analiza założeń współczesnej rachunkowości, Wydawnictwa Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2003.
• Turyna J., Rachunkowość finansowa, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2008.
• Wałek-CzerneckiT., Historia gospodarcza świata starożytnego, 1.1, Wschód, Trzaska, Evert i Michalski, Warszawa 1948.
• Walińska E., Historio i rozwój regulacji sprawozdawczości finansowej spółek w Wielkiej Brytanii, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", tom 26, SKwP, Warszawa 1994.
• Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, t. 3, PWN, Warszawa 1964.
• Wielka Encyklopedia PWN, t.10, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• Wojciechowski E., Zarys rozwoju rachunkowości w Dawnej Polsce, PWE, Warszawa 1964.
• Wojnarski D., Powszechna historia gospodarcza, Poltext, Warszawa 2004.
• Yamey B. S., Balancing and Closing the Ledger: Italian Practice, 1300-1600, w: Accounting History. Some British Contributions, red. R.H. Parker and B.S. Yamey, Oxford University Press, New York 2001.
• Yamey B.S., Pacioli's De Scripturis in the Context of the Spread of Double Entry Bookkeeping, "De Computis, Revista Española de Historia de la Contabilidad" 2004, No. 1, www.decomputis.org.
• Ziętowska I., Pierwsi teoretycy rachunkowości, "Zeszyty Naukowe" Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, seria I, zeszyt 272, Poznań 1999.