Wkład wybranych przedstawicieli rachunkowości w doskonalenie organizacji księgowości w Polsce międzywojennej

• Autorzy: Tomasz Sobczak

Warianty tytułu

Contribution of Chosen Representatives of the Accounting Profession to the Improvement of the Organization of Accountancy in Inter-war Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy artykuł prezentuje dorobek wybranych przedstawicieli polskiej rachunkowości lat 1918-1939 - W. Balińskiego, T. Kotowicza i A. Tytza - w zakresie realizacji zasad naukowej organizacji pracy w doskonaleniu księgowości. Ówczesny sposób traktowania księgowości jako umiejętności praktycznej, polegającej na prowadzeniu ksiąg handlowych, i organizacja księgowości miały wpływ na kierunek jej doskonalenia. Doskonalenie księgowości było ukierunkowane na wzrost szybkości, poprawę terminowości i jakość danych niezbędnych do realizacji funkcji kontrolnej, informacyjnej i sprawozdawczej księgowości. Wyrazem dobrej organizacji pracy w księgowości była między innymi jej mechanizacja, która zastępowała typową pracę ręczną lub ją znacznie przyspieszała. Mechanizacja w tamtym czasie polegała nie tylko na wprowadzaniu maszyn, ale także na stosowaniu ręcznych przyrządów w pracy księgowego. Największy wkład we wdrażaniu zasad naukowej organizacji pracy miał A. Tytz. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents achievements of chosen representatives of the Polish accounting community of the period 1918-1939 - W. Baliński, T. Kotowicz and A. Tytz - in the field of implementing the principles of scientific management to improve the practice of accounting. The treatment of accounting at that time as a practical skill consisting of keeping business accounts, and organization of the accounting system had influence on the direction of its improvement. The improvement efforts were oriented to enhancing the timeliness and quality of information necessary for the fulfilment of the informational, controlling and reporting functions of accounting. Improvement of accounting practice at that time mainly consisted in mechanization - it was a manifestation of good organization of work. Mechanization replaced manual work with machines and resulted in significant acceleration of accounting activities. Mechanization involved not only on the introduction of machines, but also the application of manual instruments in the work of the accountant. The greatest contribution to the implementation of scientific organization of labour was made by A. Tytz. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Księgowość; Okres międzywojenny; Organizacja pracy; Doskonalenie organizacji

EN

Bookkeeping; Inter-war period; Work organisation; Organisation improving

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2012
• Tom: 65
• Numer: nr 121
• Strony: 141--159

Twórcy

autor

Tomasz Sobczak

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Bibliografia

• Adamiecki K. (1985), O nauce organizacji, TNOiK, PWE, Warszawa.
• Baliński W. (1936), Przechowywanie dokumentów, [w:] II Poradnik księgowości, Wydawnictwo Związku Księgowych w Polsce, Warszawa, s. 209-213.
• Baliński W. (1937), Zasady organizacji i budżetowania, Wydawnictwo Związku Księgowych w Polsce, Warszawa.
• Bielski M. (1967), Polska myśl naukowa w dziedzinie organizacji i kierowania w latach 1900-1939, "Problemy Organizacji", z. 9, s. 5-108.
• Bieńkowski S. (1933), Administracja i organizacja zakładu przemysłowego, Lwów.
• Czech A. (2009), Karol Adamiecki - polski współtwórca nauki organizacji i zarządzania (biografia i dokonania), Wydawnictwo AE w Katowicach, Katowice.
• Deloff A. (1936), Księgowość przebitkowa, [w:] II Poradnik Księgowości, Wydawnictwo Związku Księgowych w Polsce, Warszawa, s. 203-208.
• Góra W. (1921), Podręcznik księgowości. T. I, Lwów, Warszawa.
• Hauswald E. (1935), Organizacja i zarząd, Lwów.
• Hołda A. (2007), Lulek Tomasz (1878-1962), [w:] Słownik biograficzny rachunkowości w Polsce, S. Sojak (red.), SKwP, Warszawa, s. 69-79.
• Kaliński J (1968-1969), Kotawicz Tadeusz Wacław Dominik (1893-1940), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XIV, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, Warszawa, Kraków, s. 486-4-87.
• Kieżun W. (1995), Polski wkład do nauk o zarządzaniu, "Master of Business Administration", nr 5, s. 6-9, 36-39.
• Kiziukiewicz T. (2002). Organizacja rachunkowości w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa.
• Kotowicz T. (1939), Postulat racjonalizacji pracy w urzędach skarbowych, "Czasopismo Skarbowe", z. 5, s. 598-604.
• Kożuch B., Nauka o organizacji. Wydawnictwa Fachowe CeDeWu.PL, Warszawa 2009.
• Krzyżanowski L.J. (1995), Nauki organizacji i zarządzania w Polsce w latach 1900-1995, Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle Orgmasz, Warszawa.
• Lulek T. (1922, 1925), Metodyczny podręcznik księgowości kupieckiej. Cz. I i II, Wydawnictwo Mercuria, Kraków.
• Pamiętnik Trzydziestolecia Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie 1906-1936 (1938), Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
• Rothert A. (1912), Podstawy kalkulacji przemysłowej ze szczególnym uwzględnieniem fabryk maszyn, "Przegląd Techniczny", nr 8, s. 93-96; nr 10, s. 124-125.
• Scheffs M. (1929), Księgowość naukowo pojęta. Cz. I, "Gazeta Bankowa", nr 24, s. 605-608.
• Skalski W. (1931), Księgowość lub buchalteria, [w:] Podręczna Encyklopedia Handlowa, t. 2 Kr-Prz, Poznań, s. 573.
• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Skład osobowy i spis wykładów na rok akademicki 1938/39 (1938), Warszawa.
• Tomanek F. (1933), Wartość w ekonomice a w bilansach, [w:] Życie gospodarcze a ekonomika społeczna, L. Caro (red.), Lwów, s. 495-505.
• Tytz A. (1929), Naukowa organizacja pracy, [w:] Poradnik księgowości, Wydawnictwo Związku Księgowych w Polsce, Warszawa, s. 247-265.
• Tytz A. (1936), Racjonalizacja księgowości, [w:] II Poradnik księgowości, Wydawnictwo Związku Księgowych w Polsce, Warszawa, s. 199-201.
• II Poradnik Księgowości, Wydawnictwo Związku Księgowych w Polsce, Warszawa.