System kontroli i audytu w polskiej administracji publicznej

• Autorzy: Agnieszka Skoczylas

Warianty tytułu

Control and Audit System in Polish Public Administration

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Kontrola jest nieodłącznym elementem zarządzania każdą organizacją. Skuteczność jej działania zależy od sposobu przygotowania i organizacji, co wpływa na jakość oraz siłę jej oddziaływania. Za jej sprawne i efektywne funkcjonowanie odpowiedzialność ponoszą zarządzający organizacjami. Kontrola powinna podążać za zmianami w systemie kierowania jednostką oraz wspierać zarządzających w prawidłowym i skutecznym działaniu systemu kontroli w organizacji. Pomocne w tym zakresie powinny być wyodrębnione i specjalnie do tego powołane komórki organizacyjne w zakresie kontroli wewnętrznej czy audytu wewnętrznego. Celem artykułu jest zaprezentowanie kierunków zmian w zakresie kształtowania się kontroli w polskiej administracji publicznej, a także porównanie zadań wynikających z realizacji kontroli na podstawie dwóch odrębnych aktów prawnych: ustawy o finansach publicznych oraz obowiązującej od 1 stycznia 2012 r. ustawy o kontroli w administracji rządowej. Ponadto została przeprowadzona analiza porównawcza zadań realizowanych przez komórki oceniające i wspierające zarządzanie organizacją publiczną, tj. kontroli i audytu wewnętrznego, do zadań których powinno należeć dostarczanie aktualnych informacji z zakresu działalności instytucji, niezbędnych do prawidłowego i efektywnego zarządzania nią. Metodologia wykorzystana w opracowaniu opiera się na analizie opisowej oraz porównawczej regulacji prawnych z zakresu funkcjonowania kontroli w Polsce w latach 1952-2012 i audytu wewnętrznego od momentu jego wprowadzenia do polskiego sektora finansów publicznych do chwili obecnej, tj. w latach 2002-2012. Z zaprezentowanych w opracowaniu informacji wynika, że w Polsce występuje zjawisko chaosu w odniesieniu do organizacji systemu kontroli i audytu funkcjonującego w sektorze publicznym, skutkujące różnym definiowaniem tego samego zjawiska oraz powielaniem się przepisów prawnych w tym zakresie. Otrzymane wyniki analizy przeprowadzonej na potrzeby opracowania pozwoliły na sformułowanie merytorycznych wniosków na temat działania systemu kontroli i audytu w polskim sektorze publicznym. (abstrakt oryginalny)

EN

Control is an essential component of management in each institution. Its effectiveness depends largely on the way it is organized and exercised. Managers are responsible for its smooth and efficient functioning. Control should play an ancillary role in relation to management, and follow the changes in the unit's management system to help managers in effective action. Separate and specially established organizational units for internal control and internal audit should assist managers in this task. This article aims to present trends in the development of the control and audit system in Polish public administration, as well as to compare the tasks arising from the implementation of controls on the basis of two separate acts: the Public Finance Act and the Control of the Government Act. In addition, the paper provides a comparative analysis of the tasks performed by the cells supporting and evaluating the control system in the organization, i.e. the internal control and internal audit departments. Their task should be providing current information necessary for proper and efficient management of the organization. The methodology used in this study is based on descriptive and comparative analysis of legal regulations concerning the operation of controls in the years 1952-2012 and internal audit since its introduction to the Polish public finance sector, that is, in the years 2002-2012. The information presented in this paper shows that in Poland there is considerable chaos in the organization of control and audit systems used in the public sector. As a result, the same concepts are defined in different ways and there is duplication of legislation in this regard. The results of analysis conducted in this study provided a basis for formulating conclusions about the operation of the control and audit system in the public sector in Poland. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kontrola; Audyt; Finanse publiczne; Zarządzanie publiczne; Sektor finansów publicznych

EN

Control; Audit; Public finance; Public governance; Public finance sector

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2012
• Tom: 67
• Numer: nr 123
• Strony: 95--113

Twórcy

autor

Agnieszka Skoczylas

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Anthony R" Govindarajan V. (2007), Management Control Systems, Irwin. McGraw-Hill, Chicago.
• Kałużny S. (2008), Kontrola wewnętrzna. Teoria i praktyka, PWE. Warszawa.
• Komunikat Ministra Finansów z dnia 30 stycznia 2003 r. w sprawie ogłoszenia Standardów kontroli finansowej w jednostkach sektora finansów publicznych, Dz. Urz. MF 2003, nr 3, poz. 13.
• Komunikat Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2009 r. w sprawie ogłoszenia Standardów kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych, Dz. Urz. MF 2009. nr 15, poz. 84.
• Kuc B R. (2009). Kontrola jako funkcja zarządzania, Difin. Warszawa.
• Kuc B.R. (2002), Audyt wewnętrzny. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Menedżerskie PTM, Warszawa.
• Martyniuk O. (2005), Audyt wewnętrzny a kontrola wewnętrzna, [w:] Rachunkowość i analiza ekonomiczna. Wybrane problemy. "Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego", nr 2, Sopot.
• Najwyższa Izba Kontroli (2005), Glosariusz terminów dotyczących kontroli i audytu w administracji publicznej. Warszawa, lipiec.
• Padzik K. (2002), Leksykon Zarządzania zasobami ludzkimi Humań Resources Management (HRM). Podstawowe pojęcia z dziedziny zarządzania zasobami ludzkimi. C.H. Beck. Warszawa.
• Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 1 lutego 2010 r. w sprawie przeprowadzania i dokumentowania audytu wewnętrznego, Dz. U. 2010. nr 21. poz. 108.
• Simons R. (1995), Levers ofControl. Harvard Business School Press. Boston.
• Skoczylas A., Nowak W.A. (2011), Ewolucja audytu wewnętrznego w polskim sektorze finansów publicznych.,.Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 63 (119), SKwP. Warszawa.
• Uchwała nr 57 Rady Ministrów z dnia 23 maja 1983 r. w sprawie wykonywania kontroli przez organy administracji państwowej, M.P. 1983, nr 22, poz. 124.
• Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli, Dz.U. 1994, nr 227, poz. 1482.
• Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej, Dz.U. 2011, nr 185, poz. 1092.
• Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych, Dz.U. 1998, nr 155, poz. 1014.
• Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, Dz.U. 2005. nr 249, poz. 2104.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Dz.U. 2009. nr 157, poz. 1240.
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, Dz.U. 1980, nr 9, poz. 26.
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego. Dz.U. 2000. nr 98, poz. 1071.
• Źródła internetowe Internetowy system aktów prawnych, http://isap.sejm.gov.pl/KeyWordServlet?viewName=thasK&pass Name=kontrola (dostęp: 04.05.2012).
• Sektor publiczny, infor.pl. Nowa ustawa - kręgosłup kontroli administracji, PAP. 10 July 2011. http://samorzad.infor.pl/wiadomosci/artykuly/522143.nowa_ustawa_kregoslup_kontroli_administ racji.html (dostęp: 04.05.2012).
• Europejski Trybunał Obrachunkowy. Kontrola wewnętrzna, http://eca.europa.eu/framework/ budgeta- ry_control/budgetary_control_internal_pl.htm (dostęp: 01.06.2012).
• Kontrola zarządcza w sektorze publicznym. Standardy, Ministerstwo Finansów, http://www.mf.gov.pl/ dokument.php?const=7&dzial=5524&id=263919&typ=news (dostęp: 01.06.012)
• Ministerstwo Finansów, Dostosowanie kontroli finansowej do Standardów UE, http://www. mf.gov.pl/ dokument.php?const=l&dzial=350&id=29114 (dostęp: 01.06.2012).
• IIA Standards for the Professional Practice of Internal Auditing, Institute of Internai Auditors. https://na.theiia.org/standards-guidance/mandatory-guidance/Pages/Standards.aspx (dostęp: 01.06. 2012).
• Komisja Wspólnot Europejskich (2007). Oświadczenie dotyczące przestrzegania ładu administracyjno-regulacyjnego wydane przez Komisję Europejską, Bruksela, 30.05.2007 r.. http://ec.europa.eu/ atwork/synthesis/doc/governance_statement_pl.pdf (dostęp 01.06.2012).
• Zarządzanie ryzykiem korporacyjnym - zintegrowana struktura ramowa (2004), streszczenie dla kierownictwa COSO, wrzesień, http://www.coso.org/documents/COSO_ERM_Executive Summary_Polish.pdf (dostęp 01.06.2012).