Liberalne kierunki współczesnej mysli ekonomicznej

• Autorzy: Barbara Danowska-Prokop , Helena Przybyła , Urszula Zagóra-Jonszta
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Opracowanie prezentuje liberalne kierunki współczesne myśli ekonomicznej. Rozdział pierwszy został poświęcony omówieniu teoretycznych przesłanek ordoliberalizmu, które stanowiły podstawę nie tylko do rozwoju koncepcji społecznej gospodarki rynkowej, ale także dla niemieckiej polityki gospodarczej. Przedstawione zostały również osiągnięcia w zakresie teorii ekonomii Waltera Euckena i Wilhelma Röpke W kwestiach ściśle gospodarczych koncepcja społecznej gospodarki rynkowej wykracza znacznie poza typowe propozycje nurtu liberalnego, zwłaszcza w zakresie systemu zabezpieczeń społecznych. Rozdział zakończono rozważaniami wokół praktycznej realizacji idei ordoliberalizmu. Rozdział drugi zawiera charakterystykę poglądów społeczno-ekonomicznych i liberalnych Ludwiga von Misesa i Friedricha A. von Hayeka, przedstawicieli młodszej szkoły wiedeńskiej. Wprawdzie Hayek nie przyznawał się do żadnej szkoły myślenia ekonomicznego, niemniej pierwsze kroki intelektualnego poszukiwania tego uczonego przypadają właśnie na okres wiedeński. Przedstawiono również najważniejsze aspekty polemiki na temat racjonalności gospodarki socjalistycznej prowadzonej przez trzech wielkich ekonomistów: Ludwiga von Misesa, Friedricha A. von Hayeka i polskiego ekonomisty Oskara Langego. Rozdział trzeci został poświęcony omówieniu amerykańskiego monetary- zmu oraz wybitnemu jego twórcy Miltonowi Friedmanowi, uważanemu za największego rzecznika liberalizmu oprócz Hayeka. Friedman wprowadził w 1953 r. podział ekonomii na ekonomię pozytywną i ekonomię normatywną, rozwinął i zmodyfikował ilościową teorię pieniądza, poddał krytyce krzywą Phillipsa oraz wprowadził pojęcie naturalnej stopy bezrobocia. W rozdziale czwartym została scharakteryzowana na tle zmieniającej się sytuacji gospodarczej Stanów Zjednoczonych teoria ekonomii podaży w rozumieniu Arthura Laffera. Ekonomiści tego kierunku w centrum zainteresowań badawczych postawili problem reformy systemu podatkowego. Ingerencję państwa uważali za jeden z najważniejszych czynników zewnętrznych zakłócających działanie mechanizmu rynkowego. Postulaty ekonomii podaży znalazły odzwierciedlenie w programie gospodarczym Ronalda Reagana. Rozdział piąty został poświęcony omówieniu podstawowych problemów teorii wyboru publicznego, kierunku znanego również jako "nowa ekonomia polityczna" czy "ekonomiczna teoria polityki". Ekonomiści tego nurtu, m.in. Kenneth Joseph Arrow i James M. Buchanan postawili sobie za cel zbadanie interakcji między sferą gospodarki i sferą polityki. Za pomocą tej analizy starali się wzmocnić argumentację liberałów, że instytucje polityczne mogą być niesprawne, tak samo jak rynek. Rozdział szósty zawiera charakterystykę teorii racjonalnych oczekiwań Roberta E. Lucasa, która jest uważana za fundament nowej klasycznej makroekonomii. Zdaniem twórców i zwolenników nowej ekonomii klasycznej państwo nie jest zdolne do skutecznego oddziaływania na koniunkturę bez względu na to, czy stosuje politykę fiskalną, czy monetarną. Dzieje się tak, ponieważ podmioty gospodarcze antycypują i neutralizują zamierzone zmiany polityki gospodarczej. Niniejsza publikacja prezentuje różne sposoby wyjaśniania i uzasadniania koncepcji roli państwa w gospodarce we współczesnych kierunkach ekonomii liberalnej. Niezależnie od różnic w poglądach na wiele kwestii łączy je głęboka wiara w system prywatnej przedsiębiorczości i wolny, konkurencyjny rynek oraz niechęć do rozszerzenia ekonomicznych funkcji państwa. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Ordoliberalizm; Austriacka szkoła ekonomii; Teoria ekonomii; Teoria wyboru społecznego; Teoria państwa i prawa; Makroekonomia; Ekonomia polityczna; Liberalizm społeczno-ekonomiczny

EN

Ordoliberalism; Austrian School; Economic theory; Social choice theory; Theory of state and law; Macroeconomics; Political economy; Social and economic liberalism

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2013
• Strony: 165

Twórcy

autor

Barbara Danowska-Prokop

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

autor

Helena Przybyła

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

autor

Urszula Zagóra-Jonszta

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Albinowski S.: Próba empirycznej weryfikacji monetarystycznej teorii inflacji. "Ekonomista" 1993, nr 5-6.
• Arrow K.J.: Eseje z teorii ryzyka. Warszawa 1979.
• Balcerowicz L.: Ekonomista ekonomistów. "Gazeta Wyborcza" z 11 października 1995.
• Belka M.: Monetaryzm - negacja keynesizmu ? "Ekonomista" 1986, nr 3.
• Belka M.: Doktryna ekonomiczno-społeczna Miltona Friedmana. Warszawa 1984.
• Belka M.: Reaganomika, sukces czy porażka! Wrocław-Warszawa-Kraków 1991.
• Bericht an des Plenum der Wirtschaftsagen der CDU/CSV 1965. Düsseldorf 1965.
• Binkowski W.: Reaganomika i jej wpływ na konkurencyjność gospodarki amerykańskiej. Warszawa 1995.
• Blaug M.: Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne. Warszawa 1994.
• Blaug M.: Metodologia ekonomii. Warszawa 1995.
• Böhm F.: Die Bedeutung der Wirtschaftsordnung für die politische Verfassung. W: Reden und Schriften. Karisruhe 1960.
• Böhm F.: Die Idee ORDO im Dencken Walter Eucken. W: "ORDO", T. III., 1950.
• Böhm F.: Die Ordnung der Writschaft als geschichtliche Aufgabe und rechtsschopferische Leistung. Stuttgart-Berlin 1937.
• Böhm F.: Wirtschaftsordnung und Staatsverfassung. Tübingen 1950.
• Buchanan J.M.: Ekonomia polityczna państwa opiekuńczego. W: Filozofia liberalizmu. Warszawa 1993.
• Buchanan J.M.: Finanse publiczne w warunkach demokracji. Systemy fiskalne a decyzje indywidualne. Warszawa 1997.
• Buchanan J.M.: Wyłanianie się ładu. "Znak - Idee" 1994, nr 6.
• Chmielewski A.: Filozoficzna idea liberalizmu. W: Liberalizm u schyłku XX wieku. Kraków 1999.
• Czech A.: Walter Eucken jako twórca założeń ordołiberałizmu. Dom Ekonomisty. PTE, Katowice 1999, nr 4/24.
• Danowska-Prokop B., Przybyła H., Zagóra-Jonszta U.: Nieliberalne kierunki współczesnej ekonomii. Katowice 2003.
• Domański E.: Wokół interwencji państwa w gospodarkę. Warszawa 1992.
• Drabowski E.: Wpływ pieniądza na gospodarkę w teoriach keynesizmu i monetaryzmu. Warszawa 1987.
• Erhard L.: Franz Böhm Einfluss auf die Politik. W: Wirtschaftsordnung und Staatsverfassung. Festschrift für Franz Böhm zum 80. Geburstag. Red. Sauermann H., Mestmacker E. Tübingen 1975.
• Eucken W.: Grundsätze der Wirtschaftspolitik. Tübingen 1955.
• Fiedor B.: Metodologiczny indywidualizm we współczesnej ekonomii neoklasycznej. Istota oraz główne kierunki krytyki i modyfikacji. "Ekonomista" 1997, nr 5-6.
• Friedman M., R. Friedman.: Wolny wybór. Kraków 1988.
• Friedman M.: Kapitalizm i wolność. Warszawa 1993.
• Friedman M.: Intrygujący pieniądz. Łódź 1993.
• Friedman M.: Polityka i tyrania. Miltona Friedmana lekcja z poszukiwania wolności. Łódź 1993.
• Friedman M.R.: Tyrania status quo. Sosnowiec 1997.
• Galbraith J.K.: Społeczeństwo dobrobytu, państwo przemysłowe. Warszawa 1973.
• Galbraith J.K.: Ekonomia w perspektywie. Krytyka historyczna. Warszawa 1991.
• Godłów-Legiędź J.: Doktryna społeczno-ekonomiczna Friedricha von Hayeka. Warszawa 1992.
• Górski J.: Ekonomia popytu a ekonomia podaży. "Życie Gospodarcze" 1983, nr 1-2.
• Grabowski T.: Rola państwa w gospodarce RFN (aspekty ogólne i militarno-ekonomiczne). Warszawa 1976.
• Grabowski T.: Niemiecka doktryna społecznej gospodarki rynkowej (Soziale Marktwirtschaft) - geneza i ewolucja. "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły im. Pawia Włodkowica w Płocku" 1999, nr 13.
• Grzeszak A.: Chichot pana Laffera. "Polityka" z 10 maja 2003, nr 19.
• Gunning J.P.: Zrozumieć demokrację. Wprowadzenie do teorii wyboru publicznego. Warszawa 2001.
• Haber A.: Doktryna integracyjna RFN. Warszawa-Kraków 1968.
• Haber A.: Mity ekonomiczne w RFN. Wrocław-Warszawa-Kraków 1963.
• Hayek F.: Droga do niewolnictwa. Warszawa 1987.
• Hayek F.: Indywidualizm i porządek ekonomiczny. Kraków 1998.
• Hume D.: Traktat o naturze ludzkiej. T. 2. Kraków 1952.
• Hübner D., Lubiński M., Małecki W., Matkowski Z.: Koniunktura gospodarcza. Warszawa 1994.
• Kaczmarek M., Skorupa W.: Ordoliberalna koncepcja porządku gospodarczego. Przyczynek do zaplecza teoretycznego reform systemowych. "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1989, z I.
• Kamiński W.: Współczesna teoria dobrobytu. Warszawa 1980.
• Kartezjusz: Rozprawa o metodzie. Kraków 1952.
• Kazimierczak A.: Pieniądz i banki w kapitalizmie. Warszawa 1992.
• Kierunki rozwoju współczesnej ekonomii. Red. B. Fiedor. Wrocław 1992.
• Klimczak B.: Etyka gospodarcza. Wrocław 1999.
• Klyszcz L.: O epistemologicznych podstawach filozofii społecznej F.A. Hayeka. "Studia Filozoficzne" 1986, nr 3.
• Kostro K.: W poszukiwania recepty na dobry pieniądz. Pieniężne koncepcje Friedricha A. von Hayeka. "Ekonomista" 1999, nr 5.
• Kostro K.: Biografia naukowa Friedricha A. von Hayeka w setną rocznicę urodzin. "Ekonomista" 1999, nr 3.
• Kotarbiński T.: Traktat o dobrej robocie. Wrocław 1975.
• Kowalczyk S.: Liberalizm i jego filozofia. Katowice 1995.
• Kwaśnicki W.: Historia myśli liberalnej. Warszawa 2000.
• Kwiatkowski E.: Bezrobocie. Podstawy teoretyczne. Warszawa 2002.
• Landreth H., Colander D.C.: Historia myśli ekonomicznej. Warszawa 1998.
• Lange O.: Zagadnienie rachunku gospodarczego w ustroju socjalistycznym. "Ekonomista" 1936, nr 1-2.
• Lange O.: Dzieła. T. II. Socjalizm. Warszawa 1973.
• Lange O.: Ekonomia polityczna. T. I i II, Warszawa 1978.
• Lange O.: O ekonomicznej teorii socjalizmu. W: Wizje gospodarki socjalistycznej. Warszawa 1985.
• Lewandowski J.: Neoliberałowie wobec współczesności. Gdynia 1991.
• Lityńska A.: Wolność i demokracja w poglądach Miltona Friedmana. W: Dokonania współczesnej myśli ekonomicznej - kierunki neoliberalne wobec ekonomicznej roli państwa. Katowice 1999.
• Markowski K.: Rola państwa w gospodarce rynkowej. Warszawa 1992.
• Meisner J.: "Mitbestimmung" w Republice Federalnej Niemiec. Geneza - postulaty - rzeczywistość. Katowice 1988.
• Mill J.S.: O wolności. Warszawa 1959.
• Mill J.S.: Zasady ekonomii politycznej i niektóre jej zastosowania do filozofii społecznej. T. I, Warszawa 1965.
• Mises von L.: Interwencjonizm. Kraków 2000.
• Mises von L.: Liberalizm w tradycji klasycznej. Kraków 2001.
• Mtiller-Armack A.: Zur Diagnozę unserer witschaftlichen Lage zwischen Neoliberalismus und Ordoliberalismus. Tübingen 1969.
• Napp-Zinn A.F.: Interventionismus und Soziale Marktwirtschaft. W: Systeme und Methoden in der Wirtschafts-und Sozialwissenschaften. Red. Kloten N. Tübingen 1964.
• Orientierungen zur Wirtschafts - und Gesellschaftspolitik. Juni 1999, nr 80.
• Ossowska M.: Myśl moralna oświecenia angielskiego. Warszawa 1966.
• Owsiak S.: Finanse publiczne. Teoria i praktyka. Warszawa 2001.
• Oyrzanowski B.: Makroekonomia. Kraków 1997.
• Pawłowski P.: O koncepcjach politycznych cyklu koniunkturalnego. "Zeszyty Naukowe AE w Poznaniu" 1988, nr 158.
• Płużański T.: Filozofia dla ekonomistów. Część I. Warszawa 1995.
• Polszakiewicz B.: Kilka uwag na temat społecznej gospodarki rynkowej w Republice Federalnej Niemiec, w: Rola państwa w społecznej gospodarce rynkowej. Materiały konferencyjne. Red. E. Okoń-Horodyńska. Katowice 1994.
• Powszechna historia gospodarcza 1918-1991. Red. W. Morawski. Warszawa 1994.
• Przybylski P.: Teoretyczne przesłanki monetarnej i fiskalnej polityki stabilizacji koniunktury gospodarczej w ujęciu keynesistów, monetarystów i ekonomii podaży. "Zeszyty Naukowe AE w Poznaniu" 1990, z. 180.
• Pszczółkowski T.G.: Ordoliberalizm. Społeczno-polityczna i gospodarcza doktryna neoliberalizmu w RFN. Warszawa-Kraków 1990.
• Rau Z.: Liberalizm. Zarys myśli politycznej XIX i XX wieku. Warszawa 2000.
• Rousseau J.J.: Umowa społeczna. Poznań 1920.
• Röpke W.: Civitas Humana. Erlenbach-Zürich 1946.
• Röpke W.: Die Gesellschaftskrisis der Gegenwart. Erleben-Zürich 1942.
• Röpke W.: Die Lehre von der Wirtschaft. Bern-Stuttgart-Wien 1997.
• Röpke W.: Jenseits von Angebot und Nachfrage. Erlenbach-Zürich-Stuttgart 1958.
• Rüstow A.: Paläoliberalismus, Kommunismus, Neoliberalismus. W: Das christiche Gewissen und die Soziale Marktwirtschaft der Neoliberalismus. "Junge Wirtschaft" 1960, nr 2.
• Rüstow A.: Zwischen Kapitalismus und Kommunismus. "ORDO", T. II. 1949.
• Sadurski W.: Neoliberalny system wartości politycznych. Warszawa 1980.
• Samuelson P.A., Nordhaus W.D.: Ekonomia 1. Warszawa 1995.
• Samuelson P.A., Nordhaus W.D.: Ekonomia 2. Warszawa 1996.
• Samuelson P.A., Nordhaus W.D.: Ekonomia 1. Warszawa 1997.
• Schlecht O.: Wohlstand für ganz Europa. Mit marktwirtschaftlicher Offensive. Bonn 1995.
• Schmücker K.: Soziale Sicherheit - stabile Wirtschaft. "Jahrbuch der CDU/CSU" 1965.
• Smith A.: Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów. T, I i II. Warszawa 1954.
• Snowdon B., Vane H.R., Wynarczyk P.: Współczesne nurty teorii makroekonomii. Warszawa 1998.
• Snowdon B., Vane H.R.: Rozmowy z wybitnymi ekonomistami. Warszawa 2003.
• Sontheimer K.: Grimzitge des politischen der Bundesrepublik Deutschland. München 1972.
• Stankiewicz W.: Historia myśli ekonomicznej. Warszawa 1998.
• Szamrej Z.: Ekonomia zdrowego rozsądku. "Gazeta Bankowa" 1995, nr 43.
• Szamrej Z.: Ekonomia równowagi. "Wiedza i Życie", marzec 1996.
• Wojtyna A.: Nowe trendy w zachodniej teorii ekonomii. Kraków 1988.
• Wojtyna A.: Nowoczesne państwo kapitalistyczne a gospodarka. Warszawa 1990.
• Wojtyna A.: Ewolucja keynesizmu a główny nurt ekonomii. Warszawa 2000.
• Wojtyna A.: Polityka makroekonomiczna w cyklu koniunkturalnym - nowe nurty w teorii. "Gospodarka narodowa" 2003, nr 5-6.
• Współczesna myśl ekonomiczna. Red. S, Żurawicki. Warszawa 1983.
• Żabińska J.: Finanse publiczne a stabilność euro. Katowice 2000.