Rynek versus państwo w świetle dyskusji o path dependence

• Autorzy: Joanna Dzionek-Kozłowska

Warianty tytułu

Market versus Government in the Light of the Discussion about Path Dependence

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zaproponowanie w latach 80. minionego stulecia przez B. Arthura i P. Davida aparatu pojęciowego pozwalającego na uchwycenie na gruncie teorii ekonomicznej zjawiska path dependency ("zależność od ścieżki rozwoju", "trajektorie rozwojowe") otworzyło trwającą po dziś dzień dyskusję na temat zarówno samego zjawiska, jak i przedstawionej przez wskazanych badaczy koncepcji. Jedną z najbardziej poruszających i najczęściej komentowanych kwestii okazał się problem konsekwencji path dependency dla funkcjonowania rynku. Arthur i David skierowali bowiem uwagę ekonomistów na marginalizowaną, a częstokroć po prostu niedostrzeganą wcześniej możliwość rozpowszechnienia się w gospodarce wolnorynkowej gorszych, mniej efektywnych rozwiązań (technologii), czego klasyczny już dziś przykład stanowi zdominowanie rynku maszyn do pisania przez egzemplarze wyposażone w klawiatury typu QWERTY. Brak eliminowania tego rodzaju przypadków uznano za ułomność rynku, a sama koncepcja stworzyła tym samym wyzwanie dla ekonomistów i polityków gospodarczych będących zwolennikami oparcia życia gospodarczego na zasadch wolnorynkowych. Wstępnym celem opracowania jest sprecyzowanie warunków, w jakich zjawisko path dependency prowadzi do podważenia skuteczności rynku. Naturalny punkt wyjścia stanowi tu analiza i ocena argumentów przywoływanych przez uczestników dyskusji na temat idei Arthura i Davida. Ewentualność obniżenia efektywności rynkowego mechanizmu alokacyjnego skłania zaś do rozważenia możliwości zminimalizowania negatywnych konsekwencji path dependency przez państwo. Wydaje się jednak, że rola państwa pozostaje w przypadku tego rodzaju sytuacji ograniczona, co z jednej strony wynika z charakteru samego zjawiska (trudność przewidzenia dalekosiężnych skutków wyboru określonych rozwiązań), a z drugiej - wiąże się ze znacznymi kosztami stworzenia systemu monitorowania rozwoju i wdrażania technologii. (abstrakt oryginalny)

EN

In the 1980s Brian Arthur and Paul David proposed methods which made it possible to grasp the phenomenon of path dependency on the ground of economic theory. Their proposal opened still ongoing discussion on that phenomenon as well as on the concepts presented by respected scholars. One of the most interesting and frequently commented on questions is the problem of the consequences of path dependency for the market. Arthur and David led the attention of economists on the marginalized or even unrealized possibility of dissemination of worse, less effective solutions (technologies) in a free market economy. The classical example of such a situation is the common use of the QWERTY keyboard. The existence of such cases was seen as a failure of the market, so that concept made a challenge for the economists and the politicians being supporters of market economy. An initial aim of the article is to specify when path dependency leads to undermining the efficiency of the market. An analysis and assessment of the arguments used by the participants of the discussion about Arthur's and David's idea seems to be the natural point of departure. The possibility of lowering the effectiveness of the market allocation mechanism leads towards consideration of reduction of negative consequences of path dependency by government. In such cases the role of the state seems limited, firstly because of the nature of the phenomenon (difficulties in predicting the far-reaching effects of a certain solution), and secondly because of the high costs of the system created for monitoring technological development. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Mechanizmy rynkowe; Rynek; Państwo

EN

Market mechanism; Market; State

• Czasopismo: Ekonomia i Prawo
• Rocznik: 2010
• Tom: 6 Zawodności rynku, zawodności państwa, etyka zawodowa. Cz. 2
• Strony: 87--99

Twórcy

autor

Joanna Dzionek-Kozłowska

Bibliografia

• Arthur B., Competing Technologies, Increasing Returns, and Lock-In by Historical Small Events, "Economic Journal" 1989, nr 1, s. 116-131 [artykuły ten ukazał się w nieco zmienionej wersji w zbiorze: Increasing Returns and Path-Dependence in Economy, University of Michigan Press, Michigan 1994, s. 1-32].
• Arthur B., Positive Feedbacks in the Economy, "Scientific American" 1990, vol. 262, nr 2, s. 92-99 [artykuły ten ukazał się w nieco zmienionej wersji w zbiorze: Increasing Returns..., ed. cit., s. 1-32].
• Arthur B., Self-reinforcing Mechanism in Economics, [w:] Increasing Returns..., ed. cit., s. 111-132.
• Bąk M., Europa Środkowa i Wschodnia wobec wyzwania transformacyjnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2006.
• Bałtowski M., Miszewski M., Transformacja gospodarcza w Polsce, WN PWN, Warszawa 2006.
• David P., At last, a remedy for chronic QWERTY-skepiticism!, Working Paper nr 99-025, Stanford University, 1999, http://www-siepr.stanford.edu/workp/swp99025.html.
• David P., Clio and the Economics of QWERTY, "American Economic Review" 1985, vol. 75, nr 2, s. 332-337.
• David P., Path dependence and the quest for historical economics: one more chorus of the ballad of QWERTY, University of Oxford Discussion Papers in Economics and Social History, Nov. 1997, http://www.nuffield.ox.ac.uk/economics/history/paper20/david3.pdf.
• David P., Path dependence, its critics and the quest for 'historical economics', Working Paper, All Souls College, Oxford University,
• David P., Path dependence: a fundamental concept for historical social science, "Cliometrica" 2007, vol. 1, nr 2, s. 91-114.
• David P., Thomas M., Introduction. Thinking Historically about Challenging Economic Issues [w:] The Economic Future in Historical Perspective, red. P. David, M. Thomas, Oxford University Press, Oxford 2003, s. 1-27.
• Demsetz H., Information and efficiency: Another viewpoint, "Journal of Law and Economics" 1973, vol. 10, s. 1-22.
• Dzionek-Kozłowska J., Koncepcja path dependence, czyli trajektorie rozwojowe w życiu gospodarczym, [w:] Instytucje i transformacja, red. J. Godłów-Legiędź, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009, s. 33-62.
• Gartland M.P., Interdisciplinary views of sub-optimal outcomes: Path dependence in social and management sciences, "Journal of Socio-Economics" 2005, vol. 34, s. 686-702.
• Godłów-Legiędź J., Nowa ekonomia instytucjonalna i rozwój regionalny, [w:] Rozwój regionalny - konsekwencje integracji, red. A.F. Bocian, Fundacja Promocji Rozwoju Podlasia, Białystok 2005.
• Gwosdz K., Pozytywne i negatywne ścieżki (virtues and vicious paths) - próba zastosowania teorii zależności od ścieżki (path dependency) do wybranych miast konurbacji górnośląskiej, [w:] Wymiar i współczesne interpretacje regionu, red. I. Sagan, M. Czepczyński, Gdańsk-Poznań, s. 227-238.
• http://www-econ.stanford.edu/faculty/workp/swp00011.html [artykuł ukazał się drukiem w: Evolution and Path Dependence in Economic Ideas: Past and Present, red. P. Garrouste, S. Ioannides, Edward Elgar, Cheltenham 2001, oraz w: The Evolution of Economic Institutions: A Critical Reader, red. G.M. Hodgson, Edward Elgar, Cheltenham, Northampton 2007, s. 120-142].
• Joscelyne A., About Keybords, "Multilingual Computing and Technology" 2005, vol. 16, nr 5, s. 9.
• Konieczka R. J., The Dvorak difference, "Secretary" 1996, vol. 56, nr 2, s. 4.
• Kowalski R., Efekty sieciowe a błędy rynku, "Zeszyty naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego" 2005, nr 3, s. 121-125.
• Krugman P., Peddling prosperity, W.W. Norton, New York 1994.
• Kwaśnicki W., Skanalizowane ścieżki rozwoju przemysłu, [w:] Symulacja Systemów Gospodarczych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2003, s. 93-120.
• Liebowitz S.J., Margolis S.E., Path Dependence, [w:] The New Palgrave Dictionary of Economics and the Law, Macmillan, London 1998.
• Liebowitz S.J., Margolis S.E., Path Dependence, Lock-In, and History, "Journal of Law, Economics and Organization" 1995, vol. 11, nr 1, s. 205-226.
• Liebowitz S.J., Margolis S.E., Policy and Path Dependence. From QWERTY to Windows 95, "Regulation" 1995, vol. 18, nr 3, s. 33-41.
• Liebowitz S.J., Margolis S.E., The Fable of the Keys, "Journal of Law and Economics" 1990, vol. XXXIII, s. 1-26.
• Liebowitz S.J., Margolis S.E., Winners, Losers & Microsoft. Competition and Antitrust in High Technology, The Independent Institute, Oakland 2003.
• Margolis S., Path dependence and public policy: lessons from economics, [w:] The Evolution of Path Dependence, red. L. Magnusson, J. Ottoson, Edward Elgar, Cheltenham, Northampton, 2009, s. 166-190.
• Maślak E., Paradygmat ekonomii ewolucyjnej, "Gospodarka Narodowa" 2000, nr 1-2, s. 2-16.
• Puffert D.J. , Path Dependence in Spatial Networks: The Standardization of the Railway Track Gauge, "Explorations in Economic History" 2002, s. 282-314.
• Puffert D.J. , Path Dependence, Network Form and Technological Change, [w:] W. Sundstrom, T. Guinnane (red.), History Matters: Essays on Economic Growth, Technology and Demographic Change, W. Whatley, Stanford University Press, Stanford 2004, s. 63-95.
• Staniszkis J., Postkomunizm. Próba opisu, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2005.
• Williamson O.E., Contested exchange versus the governance of contractual relations, "Journal of Economic Perspectives" 1993, vol. 7, s. 103-108.
• Williamson O.E., Transaction cost economics and organization theory, "Industrial and Corporate Change", vol. 2, nr 1, s. 107-156.

Identyfikatory

DOI

10.12775/EiP.2010.006