Przebieg inflacji markowej w II Rzeczypospolitej

• Autorzy: Aleksandra Faron

Warianty tytułu

Course of Mark Inflation in Poland in 1918 - 1924

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podsumowując, inflacja - szczególnie w okresie "katastrofy inflacyjnej" - poważnie zubożyła kraj. Procesy inflacyjne uniemożliwiły powiększanie majątku narodowego (wysokość majątku narodowego w latach 1919-1923 nie uległa zmianie, wynosząc około 80% stanu przedwojennego). Wzrosły również ujemne pozycje bilansu majątkowego, tj. państwowe kredyty zagraniczne. W obawie przed deprecjacją pieniądza ludzie nie oszczędzając, zwiększali konsumpcję indywidualną. Pogorszyło się również zużytkowanie kapitału w dziale produkcji. W obawie przed spadkiem wartości pieniądza w sferze produkcji inwestowano bez określenia faktycznych potrzeb, w pośpiechu, bez odpowiednich kalkulacji. Kapitał obrotowy praktycznie zanikł wskutek niewłaściwych wydatków lub zbytniej konsumpcji oraz trudności utrzymania go w płynnej postaci. Zmniejszeniu uległa również produkcyjność kapitału i jego udział w całości dochodu społecznego. Wzrost konsumpcji indywidualnej wespół ze spadkiem dochodu z kapitału doprowadza do "zjadania" majątku narodowego w stopniu przewyższającym rzeczywisty bieżący dochód. Produkcja w Polsce była znacznie droższa od produkcji zagranicznej, co wiązało się z niskim stanem uzbrojenia technicznego fabryk. Wpłynęło to na otwarcie rynku na znacznie tańsze towary zagraniczne i zlikwidowanie premii eksportowej. Obok skutków gospodarczych pojawiły się również polityczne skutki inflacji, przejawiające się w walce poszczególnych stronnictw o interesy materialne partii, poszczególnych grup zawodowych. Wszystkie negatywne skutki inflacji uzmysłowiły dopiero warstwom rządzącym, iż dalsze trwanie inflacji doprowadzi jedynie do ruiny gospodarczej kraju. W tej sytuacji próby sanacji waluty i Skarbu podjął się w 1924 r. Władysław Grabski. (fragment tekstu)

EN

The article presents the occurrence of inflation in Poland from 1918 till 1924. In the period of regaining independence, Poland had to unite the individual provinces of a country taking into account the economic and administrative difterences. The most urgent matters were: unification of the administrative and legislative regulations, preparation of the conditions to integrate three different economic systems into one and the reconstruction of the basic branches of industry From year 1918 till 1923 the authorities made a lot of efforts to rebuild and to standardize all the fields of economy. Nevertheless, it turned out that it was impossible to level the differences (inherited from times of annexation) in the economic development among the different provinces ol Poland. The new country experienced the problem of the existence of many currencies in the circulation. The initial period of functioning of the independent Polish state was characteristic by the presence of the multimonetary financial market. The process of unification of currency started on March 11, 1919 and finished formally in 1923. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Inflacja; Przyczyny inflacji; Reforma walutowa; Okres międzywojenny

EN

Inflation; Reason of inflation; Currency reform; Inter-war period

• Czasopismo: Studia Ekonomiczne / Akademia Ekonomiczna w Katowicach
• Rocznik: 2003
• Numer: nr 26 Problemy makroekonomiczne w teorii i praktyce
• Strony: 33--49

Twórcy

autor

Aleksandra Faron

Bibliografia

• H. Nowak: Bankowość w Polsce. Warszawa 1932. s. 15.
• Z. Landau, J. Tomaszewski: Gospodarka Polski międzywojennej. T. I. W dobie inflacji 1918-1923. Warszawa 1967. s. 222.
• E. Taylor: Inflacja polska. Poznań 1926. s. 57.
• M. Jabłonowski: Z dziejów gospodarczych Polski lat 1918-1939.. Warszawa 1992, s. 68.
• R. Rybarski: Marka polska i zloty polski. Warszawa 1922, s. 3-4.
• Problemy gospodarcze Drugiej Rzeczypospolitej. Praca zbiorowa pod red. K. Kozłowskiego. Warszawa 1989, s. 255
• R. Rybarski: Marka polska i zloty polski. Warszawa 1922, s. 3
• W. Grabski: Dwa lata pracy u podstaw państwowości naszej (1924-1925). Warszawa 1927. s. 10.
• W. Grabski: Projekt programu polityki ekonomicznej i finansowej Polski po wojnie. Warszawa 1920. s. 10.
• L. Stachowski: Skarb państw a a kredyt moralny. Warszawa 1923, s. 6.
• T. Adamczewski: Zagadnienie walutowe w Polsce. "Ruch Prawniczy i Ekonomiczny" 1921. nr 2. s. 48.
• T. Szturm de Sztrem: Żywiołowość w opodatkowaniu: podatek inflacyjny. Warszawa 1923. s. 52.
• A. Krzyżanowski: Pauperyzacja Polski współczesnej Kraków 1925, s. 28-38.