Bezpieczeństwo międzynarodowe w multipolarnym ładzie globalnym, ze szczególnym uwzględnieniem roli Rosji

• Autorzy: Józef M. Fiszer

Warianty tytułu

International Security in the Multipolar Global Order and Russia's Role in it

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy artykuł ukazuje złożony proces budowy nowego, wielobiegunowego ładu międzynarodowego i rolę w nim Rosji, zwłaszcza jeśli chodzi o przyszły pokój i bezpieczeństwo międzynarodowe. Autor stawia tutaj wiele ciekawych tez i pytań badawczych. M.in. twierdzi, że przyszły, dziś kształtujący się system międzynarodowy, będzie miał nie tylko multipolarny kształt, ale również będzie miał charakter wielocywilizacyjny. Podkreśla zarazem, że w systemie tym, oprócz Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej, bardzo ważną rolę będzie odgrywała Rosja, ale pod warunkiem, że stanie się ona państwem zmodernizowanym i demokratycznym. Należy więc uczynić wszystko, aby podmioty te nie zniknęły z mapy politycznej świata i ściśle ze sobą współpracowały na rzecz umacniania pokoju i międzynarodowego bezpieczeństwa. Zdaniem autora, w najbliższych latach Rosja zostanie wręcz zmuszona do współpracy z systemem euroatlantyckim i do prowadzenia polityki zagranicznej w sposób wielowektorowy, czyli do współpracy z Unią Europejską i NATO z jednej strony, a z drugiej strony z krajami wschodzącymi, zwłaszcza zaś z Chinami i Indiami. Rosja potrzebuje dziś zachodnich technologii i kredytów oraz azjatyckich rynków zbytu, aby mogła dokonać niezbędnej modernizacji i stać się liczącym się uczestnikiem "koncertu mocarstw", który będzie odpowiadał za nowy ład międzynarodowy i jego bezpieczeństwo. (abstrakt oryginalny)

EN

The article shows the complex process of building a new, multi-polar international order and Russia's role in it, especially in the field of future peace and international security. The author presents many interesting theses and asks some research questions. For example, he states that the future international system that is being created now will not only have a multi-polar shape but will also be multi-civilizational. He also highlights that, apart from the United States and the European Union, Russia will play a very important role in the system but only if it becomes a modernized and democratic country. Thus, it is necessary to do everything not to let these entities disappear from the political map of the world and make them cooperate in order to strengthen the peace and international security. In the author's opinion, in the nearest future Russia will be forced to cooperate with the Euro-Atlantic system and to lead a multi-directional foreign policy, i.e. to cooperation with the European Union and NATO on the one hand, and with the emerging economies, especially China and India, on the other hand. Today, Russia needs Western technologies and loans as well as Asian markets in order to carry out necessary modernization and become an important member of the "concert of powers" that will be responsible for the new international system and its security. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Bezpieczeństwo międzynarodowe; Stosunki międzynarodowe; Współpraca międzynarodowa; Polityka zagraniczna; System międzynarodowy

EN

International security; International relations; International cooperation; Foreign policy; International system

• Czasopismo: Myśl Ekonomiczna i Polityczna
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 4 (43)
• Strony: 247--273

Twórcy

autor

Józef M. Fiszer

• Uczelnia Łazarskiego w Warszawie

Bibliografia

• Active Engagement, Modern Demence. Strategic Concept for the Defence and Security of the Members of the North Atlantic Treaty Organization. Adept-ed by Heads of State and Government at the NATO Summit in Lisbon 19-20 November 2010, NATO Public Diplomacy Division, Bruksela 2011.
• Al. Haj Saleh Y., Die Revolution in Syrien, "Neue Gesellschaft Frankfurter Hefte", 2012, nr 9.
• Ash T.G., Free World: America, Europe and the Surprising Future of the West, Rand House, New York 2010.
• Asmus R.D., Mała wojna, która wstrząsnęła światem. Gruzja, Rosja i przyszłość Zachodu, Fundacja Res Publica im. Henryka Rzeczkowskiego, Warszawa 2010.
• Beck U., Das deutsche Europa, Suhrkamp, Berlin 2013.
• Beck U., Niemiecka Europa. Nowe krajobrazy władzy pod znakiem kryzysu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
• Bielecki J., Europa nie mówi głosem baronesy Ashton, "Gazeta Wyborcza", 25.IV.2013.
• Bielecki T., NATO na początku XXI wieku, "Gazeta Wyborcza", 19.XI.2010.
• Bielecki T., Jak uzbroić Europę?, "Gazeta Wyborcza", 25.VII.2013.
• Bieleń S., Polityka zagraniczna Rosji, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008.
• Biscop S., Coelmont J., Europe, Strategy and Armed Forces: the making ot a distinctive Power, Routledge, Londyn, Nowy Jork 2012.
• Borden Gray C., An economic NATO: a new alliance for a new global order, Atlantic Council, Waszyngton 2013.
• Brzeziński Z., Wybór - dominacja czy przywództwo, Wydawnictwo Znak, Kraków 2004.
• Brzeziński Z., Strategiczna wizja. Ameryka a kryzys globalnej potęgi, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2013.
• Chojan A., Unia Europejska jako aktor globalny? Rozważania na czas kryzysu, [w:] Zarządzanie procesem integracji i modernizacja Unii Europejskiej w dobie kryzysu oraz kształtowania się nowego ładu międzynarodowego, J.M. Fiszer, M.J. Tomaszyk (red.), ISP PAN, Warszawa 2013.
• Cianciara A., Wielobiegunowa Europa w wielobiegunowym świecie. Szansa czy wyzwanie dla systemu euroatlantyckiego?, ISP PAN, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2012.
• Cohen A., Russia in the Arctic: Challenges to U.S. Energy and Geopolitics in the High North, [w:] S.J. Blank (red.), Russia in the Arctic, U.S. Army War College Press, Carlisle 2011.
• Curanović A., Aktywność Federacji Rosyjskiej w regionie Arktyki w kontekście rywalizacji mocarstw, Instytut Europy Środkowo- Wschodniej, Lublin 2010.
• De Vasconcelos A., Zaborowski M. (red.), The Obama moment. European and American perspectives, European Union Institute for Security Studies, Paryż 2009.
• Domagała A., Integracja Polski z Unią Europejską, Oficyna Wydawnicza Łoś-graf, Warszawa 2011.
• Drzewicki A., Współczesny wymiar stosunków niemiecko-rosyjskich, "Biuletyn Niemiecki", 2012, nr 26.
• Dżikija N., Kryzys kruszy wiarę w Unię, "Dziennik Gazeta Prawna", 15.V.2013.
• Elshtain B., Just War against Terror: The Burden of American Power in a Violent Word, New York 2003.
• Falkowski M., Popko A., Polska i Niemcy. Wzajemny wizerunek po rozszerzeniu Unii Europejskiej, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2006.
• Fiszer J. M., Szanse i zagrożenia dla modernizacji Unii Europejskiej w dobie kryzysu i kształtowania się nowego ładu globalnego, [w:] Zarządzanie procesem integracji i modernizacja Unii Europejskiej w dobie kryzysu oraz kształtowania się nowego ładu międzynarodowego, J.M. Fiszer, M.J. Tomaszyk (red.), ISP PAN, Warszawa 2013.
• Friedman G., Następna dekada. Gdzie byliśmy i dokąd zmierzamy, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2012.
• Fukuyama F., Budowanie państwa. Władza i ład międzynarodowy w XXI wieku, Wydawnictwo REBIS, Poznań 2005.
• Gates R.M., The Security and Defense Agenda (Future of NATO). As Delivered by Secretary of Defense, U.S. Department of Defense, Bruksela 2011.
• Gemeinsam für Deutschland - mit Mut und Menschlichkeit. Koalitionsvertrag zwischen CDU, CSU und SPD, Berlin, 11.XI.2005.
• Giles Ch., Allen K., Southeastern Shift: the new leaders of global growth, "Financial Times", 5.VI.2013.
• Gilpin R., War and Change in World Politics, Cambridge University Press, New York 1983.
• Girard R., Celuipar qui le scandale arrive, Paris 2001.
• Gotkowska J., Bundeswehra 3.0. Polityczny, wojskowy i społeczny wymiar reformy, siły zbrojne RFN, "Punkt Widzenia", nr 28, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2012.
• Gougeon J.P., Niemcy XXI wieku, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2011.
• Gromadzki G., Kucharczyk J., Ludzie - Historia - Polityka. Polska i Niemcy w oczach Rosjan, Instytut Spraw Publicznych, 2012, http://fwpn.org.pl [dostęp 3.02.2013].
• Góralczyk B., W poszukiwaniu nowego ładu globalnego, "Studia Europejskie", nr 4, 2010.
• Guzek M. (red.), Ekonomia i polityka w kryzysie, Uczelnia Łazarskiego i ISP PAN, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2012.
• Hamilton D.S., Quinlan J.P., The transatlantic economy 2013: annual survey of jobs, trade and investment between the United States and Europe, Center for Transatlantic Relations, John Hopkins University, Waszyngton 2013.
• Heisbourg F., Ischinger W., Robertson G., Shake K., Valasek T., All olone? What US retrenchment means for Europe and NATO, Centre for European Reform, Londyn 2012.
• Hofmann S.C., European Security in NATO's Shadow. Party, Ideologies and Institution Building, Cambridge University Press, Cambridge, New York 2013.
• Holzer J., Europa zimnej wojny, ISP PAN, Wydawnictwo Znak, Kraków 2012.
• Huntington S.P, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, PWN, Warszawa 1997.
• Irobi E., Amerykanie gotowi na Afrykę, "RAPORT. Wojsko. Technika. Obronność", 2013, nr 7.
• Jankowski M., Niemcy wobec kryzysu w Afryce Północnej, "Biuletyn Opinie", Fundacja Amicis Europae, nr 8, 2011.
• Jarosiewicz A., Konsekwencje wojny w Gruzji dla stosunków Rosji z państwami obszaru WNP, "Tydzień na Wschodzie", 19.VIII.2008.
• Jaskólski A., Legitymizacja w Unii Europejskiej w czasach kryzysu, [w:] Zarządzanie procesem integracji i modernizacja Unii Europejskiej, J.M. Fiszer, M.J. Tomaszyk (red.), ISP PAN, Warszawa 2013.
• Joffe G., Paoletti E., Libya's foreign Policy: drivers and objectives, The German Marshal Fund of the Unitet States, Washington DC 2010.
• Judt J., Po wojnie. Historia Europy od roku 1945, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2008.
• Kedaj W., Libia - państwo ludu, "Wprost", 2011, nr 9.
• Kerski B., Mocarstwowość czy realistyczny idealizm?, "Nowa Europa Wschodnia", 2013, nr 2.
• Kjellen R., Der Staat als Lebensform, Lipsk 1917.
• Knopek J. (red.), Unia Europejska jako współczesny aktor stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009.
• Kolarska-Bobińska L., Łada A., Polska - Niemcy. Wzajemny wizerunek i wizja Europy, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2009.
• Koncepcja polityki zagranicznej Rosji, Oficjalna strona Prezydenta Federacji Rosyjskiej: www.kremlin.ru
• Koschut S., Die Grenzen der Zusammenarbeit. Sicherheit und transatlantische Identität nach dem Ende des Ost - West - Konflikts, Nomos Verlag, Baden-Baden 2010.
• Kostkiewicz M., Wąski Z., Wielkie protesty w Egipcie. Ludzie chcą odejścia prezydenta, "Gazeta Wyborcza", 1.II.2011.
• Koziej S., Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006.
• Krueger A.B., Maleckova J., Does Poverty Cause Terrorism? The Economics and the Education of Suicide Bombers, "New Republic", 24.VI.2002.
• Krzywińska K., Rola zjednoczonych Niemiec jako pomostu między Wschodem a Zachodem, [w:] Zachód w globalnej i regionalnej polityce międzynarodowej, E. Kużelewska, A.R. Bartnicki (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009.
• Kubiak K., Marianna przestaje marzyć, "RAPORT. Wojsko. Technika. Obronność", nr 5, 2013.
• Kuczyński G., Strategia Rosji wobec Zachodu, "Bezpieczeństwo Narodowe", nr 9-10, 2009.
• Kukliński A., Kryzys Wspólnoty Atlantyckiej XXI w., "Biuletyn Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego", luty 2012 r., nr 2(566).
• Kukliński A., Pawłowski K. (red.), The Atlanic Community. The Titanic of the XXI Century?, Wyższa Szkoła Biznesu - National Louis University, Nowy Sącz 2010.
• Kuźniar R. (red.), Bezpieczeństwo międzynarodowe, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2012.
• Kuźniar R., Globalizacja, geopolityka i polityka zagraniczna, "Sprawy Międzynarodowe", 2000, nr 1.
• Kwiatkowska-Drożdż A., Mocarstwo pragmatyczne, "Nowa Europa. Analizy Natolińskie", 2012, nr 1.
• Lewis B., The Crisis of Islam: Holy War and Unholy Terror, London 2004.
• Likowski M., Szulc T., Polska, Afganistan, świat, "RAPORT. Wojsko. Technika. Obronność", 2013, nr 7.
• Lucas E., Nowa zimna wojna. Jak Kreml zagraża Rosji i Zachodowi, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2008.
• Ławrow S.W., Filozofia polityki zagranicznej Rosji, "Mieżdunarodnaja Żyzn", 2013, nr 3.
• Łuczak W., Prawdy i mity atlantyckiej tarczy, "RAPORT. Wojsko. Technika. Obronność", 2013, nr 1.
• Łukaszewicz H., Rozmowy o przyszłości Europy i Unii Europejskiej, "Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej", 2010, nr 8.
• Milczarek D., Świat na rozdrożu - ewolucja międzynarodowego otoczenia UE, "Studia Europejskie", 2009, nr 4.
• Misiągiewicz J., Polityka zagraniczna Turcji po zimnej wojnie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009.
• Moczulski L., Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni, Warszawa 2010.
• Modelski G., The Long Cycle of Globarpolitics and the Nation-State, "Comparative Studies in Society and History", April 1978, Vol. 20, No. 2.
• Modelski G.,Thompson W.R., Leading Sectors and World Powers: The Co-evolution of Global Economics and Polities, University of South Carolina Press, Columbia 1996.
• Müller J.W., Wo Europa endet? Ungarn, Brüssel und das Schicksal der liberalen Demokratie, Suhrkamp, Berlin 2013.
• NATO, The Secretary General Annual Report 2012, Brussels 2012.
• Nowak T., Perspektywy cywilizacji europejskiej, "Studia Europejskie", 2011, nr 3.
• Ochmann C., Przyszłość Partnerstwa Wschodniego z niemieckiej perspektywy, "Biuletyn Niemiecki", 2010, nr 6.
• OECD, Looking to 2060: Long term global growth prospects, Paryż 2012.
• Olszański T., Duma zwiększyła uprawnienia prezydenta do użycia wojska za granicą, "Tydzień na Wschodzie", 28.X.2009.
• Palikanow D., Rosja: nowa koncepcja polityki zagranicznej stawia na B. ZSRR, "Kommiersant", 14.XII.2012.
• Przybylska-Moszner B., Przywództwo polityczne Unii Europejskiej podczas kryzysu - o potrzebie przewodzenia, przewodniczenia, przewodnictwa, reprezentacji i wpływu, [w:] Zarządzanie procesem integracji i modernizacja Unii Europejskiej w dobie kryzysu oraz kształtowania się nowego ładu międzynarodowego, J.M. Fiszer, M.J. Tomaszyk (red.), ISP PAN, Warszawa 2013.
• Paszewski T., USA i UE wobec nowych wyzwań globalnych, ISP PAN, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2013.
• Perez J., Asian nations plan trade bloc that, unlike U.S'.s, invites China, "New York Times", 20.XI.2012.
• Politkowskaja A., Rosja Putina, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 2005.
• Przemówienie ministra spraw zagranicznych RP Radosława Sikorskiego nt. "Polska a przyszłość Unii Europejskiej", Berlin 28 listopada 2011 r.
• Radkiewicz W., Koncepcja polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej, "Tydzień na Wschodzie", 20.II.2013.
• Raś M., Ewolucja polityki zagranicznej Rosji wobec Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej w latach 1991-2001, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005.
• Raubo J., Relacje polityczne oraz ekonomiczne państw Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych na początku XXI wieku. Zmierzch transatlantyckiego partnerstwa czy potencjalne umocnienie więzi, [w:] Zarządzanie procesem integracji i modernizacja Unii Europejskiej w dobie kryzysu i kształtowania się nowego ładu międzynarodowego, J.M. Fiszer, M.J. Tomaszyk (red.), ISP PAN, Warszawa 2013.
• Repetowicz W., Arabska wiosna - szanse i zagrożenia, Brief Programowy Instytutu Kościuszki, Instytut Kościuszki, Kraków 2011.
• Rewizorski M., Rola Unii Europejskiej w budowie nowego ładu międzynarodowego - stan obecny i perspektywy, "Rocznik Integracji Europejskiej", nr 4, 2010.
• Ruszkowski J., Ponadnarodowość w systemie politycznym Unii Europejskiej, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010.
• Russia's New Arctic Strategy. The Foundation of Russian Federation Policy in the Arctic until 2020 and Beyond, 18 September 2008.
• Sasnal P., Kryzys w Libii, a reakcje społeczności międzynarodowej, "Biuletyn PISM", 2011, nr 20.
• Sikorski R., Polska a przyszłość Unii Europejskiej: przemówienie ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego, Berlin 28 listopada 2011 r., "Sprawy Międzynarodowe", 2012, nr 1.
• Skulska B., Bezpieczeństwo międzynarodowe w regionie Azji i Pacyfiku, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2010.
• Skwirowski P., Niewzrostpogrąży budżet?, "Gazeta Wyborcza", 12.VII.2013.
• Soint-Etienne Ch., Potęga albo śmierć. Europa wobec imperium amerykańskiego, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2004.
• Soja M., Stosunki UE - NATO w dziedzinie bezpieczeństwa europejskiego i obrony na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011.
• Strategic Suurvey 2012, "The Annual Review of World Affairs", Internationale Institute of Strategic Studies, Londyn 2012.
• Suchman T., Burzliwy pokój. Historia Europy 1945-2000, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
• Szymański A. (red.), Turcja i Europa. Wyzwania i szanse, PISM, Warszawa 2011.
• Ścios A., Rosja - imperium czy potęga mitu, 21 marca 2013 r., http://bezdekk retu.blogspot.com/2013/03/-rosja - imperium czy potęga mitu- html
• Świeboda P. (red.), Polska globalna. Impuls do debaty, demosEUROPA. Centrum Strategii Europejskiej, Warszawa 2013.
• Tamnes R., Arctic Security and Norway, [w:] J. Kraska (red.), Arctic Security in an Age of Climate Change, Cambridge University Press, New York 2011.
• Terzi O., The influence of the European Union on Turkish foreign Policy, Ash-gate, Farnham 2010.
• Topolski J., Siła militarna w polityce zagranicznej Federacji Rosyjskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2004.
• Transatlantic Trends 2012 Partners, The German Marshall Fund of the United States, Nowy Jork 2012.
• Wachstum. Bildung. Zusammenhalt, der Koalitionvertrag zwischen CDU, CSU und FDP, 17. Legislaturperiode, Berlin 2009; CDU podpisało umowę koalicyjną z FDP, "Wprost", 26.X.2009.
• Wallerstein I., Koniec świata jaki znamy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
• Weil S., Oppression and Liberty, Londyn 2002.
• Węc J.J., Traktat lizboński. Polityczne aspekty reformy ustrojowej Unii Europejskiej w latach 2007 -2009, Księgarnia Akademicka, Kraków 2011.
• Wiliams P.D., Security Studies. An Introduction, Routledge, Londyn-Nowy Jork 2012.
• Wódka J., Polityka zagraniczna Turcji. Uwarunkowania wewnętrzne oraz podmioty decyzyjne, ISP PAN, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2012.
• Wódka J., Polityka zagraniczna "nowej" Turcji. Implikacje dla partnerstwa transatlantyckiego, ISP PAN, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2013.
• Wroński P., Czego MON nie kupi za 3 mld zł, "Gazeta Wyborcza", 3-4.VIII. 2013.
• Wydarzenia w Tunezji i Egipcie oraz ich konsekwencje regionalne (analiza), "Analizy BBN", 4.II.2011.
• Vandewalle D., Libya Since 1969. Qadhafi's Revolution Revisited, Palgrave Macmillan, Nowy Jork 2008.
• Zacher L.W., Przyszłość w świetle prognoz światowych u progu XXI wieku, "Polska 2000 Plus", nr 1, 2001.
• Zacher L.W., Globalne wizje polityczno-strategiczne (na przykładzie opracowań CIA), [w:] Przyszłość i polityka. Nadzieje i strachy zbiorowe przełomu tysiącleci, E. Ponczek i A. Sepkowski (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008.
• Zawilska-Florczuk M., Nowy rząd RFN: integracja i edukacja zamiast wielkich reform, Ośrodek Studiów Wschodnich, www.osw.waw.pl/pl
• Zdanowski J., Bliski Wschód 2011: bunt czy rewolucja?, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2011.
• Żakowski J., Ameryka wraca do domu. Wywiad z George'em Friedmanem, amerykańskim politologiem, właścicielem prywatnej agencji wywiadowczej, o nadmiernym znaczeniu Niemiec w Europie i militarnych obowiązkach Polski, "Polityka", 29.X.-6.XI.2012.
• Żerko S., Niemiecka polityka wobec Rosji: kontynuacja mimo wszystko, "Biuletyn Instytutu Zachodniego", nr 104, 2012.
• Żuchowski P., Nowa Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Federacji Rosyjskiej, "Tydzień na Wschodzie", 20.V.2009.
• Żukrowska K. (red.), Bezpieczeństwo Międzynarodowe, Ius At Tax, Warszawa 2011.