Interwencjonizm czy liberalizacja w polityce regionalnej?

• Autorzy: Sławomir Pastuszka

Warianty tytułu

Regional policy: interventionism or liberalization?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem pracy jest odpowiedź na pytanie, czy i w jakim zakresie w kreowaniu polityki regionalnej można wykorzystać dorobek koncepcji teoretycznych nurtu klasycznego i/ lub nurtu keynesowskiego? Podjęte w artykule rozważania są próbą rozstrzygnięcia dylematu, czy polityka regionalna powinna mieć charakter tradycyjnej polityki wyrównawczej, co oznaczałoby zawężenie wsparcia tylko do najbiedniejszych regionów, czy powinna być nastawiona na wspieranie bogatszych obszarów. Starając się osiągnąć wyznaczony cel pracy, dokonano przeglądu dotychczasowych rozważań na temat mechanizmów rozwoju społeczno-gospodarczego w układzie regionalnym, przy zastosowaniu metody analizy literatury przedmiotu. Analiza wykazała, że przy kreowaniu polityki regionalnej należy zachować racjonalną równowagę między wpływem zarówno liberalizmu, jak i interwencjonizmu. Kluczową rekomendacją płynącą z takiego podejścia pod adresem polityki regionalnej jest promowanie modelu policentrycznej umiarkowanej koncentracji, której istotą jest wzmocnienie średnich i małych miast oraz budowanie funkcjonalnej sieci powiązań między nimi oraz między tymi ośrodkami i otaczającymi je obszarami. Tak wzmacniane gospodarczo obszary (otaczające miasta), będąc naturalnym zapleczem aglomeracji, mogą stać się ich równorzędnymi partnerami i jednocześnie dodatkowym bodźcem rozwoju regionu. Dlatego działania finansowane z publicznych środków powinny zmierzać do uruchomienia (tam gdzie ich nie ma), uzupełnienia (tam gdzie jest ich niewiele) i wzmocnienia (tam gdzie są relatywnie słabe) wewnętrznego potencjału poszczególnych subregionów. Priorytetem interwencji polityki regionalnej powinno być finansowanie wszelkich działań nakierowanych na ułatwienie w tworzeniu i funkcjonowaniu lokalnych przedsiębiorstw, mających kluczowe znaczenie dla potencjału wewnętrznego subregionów, wzmocnienie sieci powiązań formalnych i nieformalnych między tymi przedsiębiorstwami, instytucjami naukowo-badawczymi, ośrodkami doradczo-szkoleniowymi i administracją publiczną. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper aims to establish whether and to what extent the recommendations of classical and Keynesian economics can be used in regional policy making. The author attempts to resolve the dilemma as to whether regional policy should take the form of a traditional policy of equalization, which would mean limiting support to only the poorest regions, or whether it should be oriented toward supporting richer areas. Pastuszka analyzes the literature on the subject and reviews research reports on the mechanisms of the socioeconomic development of regions. The analysis shows that there should be a reasonable balance between the impact of liberalism and interventionism in regional policy making, the author notes. The key recommendation that comes from such an approach to regional policy is that a polycentric model of moderate concentration should be promoted, Pastuszka says. The essence of this model is to strengthen medium-sized and small cities and build a functional communication network between them and between these cities and surrounding areas. When strengthened economically, these areas (surrounding cities), being the natural hinterland of large conurbations, can become their equal partners, and at the same time offer an additional incentive for regional development, the author argues. Therefore measures financed with public funds should be aimed to launch, supplement and strengthen the internal potential of individual subregions, according to Pastuszka. The top priority of regional policy interventions should be to fund activities aimed at facilitating the establishment and operation of local enterprises of key importance to the internal potential of subregions. Another priority is to strengthen the network of formal and informal links between these enterprises and scientific research institutions, consulting and training centers as well as public administration, the author concludes. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka regionalna; Rozwój gospodarczy regionów; Interwencjonizm; Liberalizm gospodarczy

EN

Regional policy; Economic development of regions; Interventionism; Laissez faire

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 6
• Strony: 5--29

Twórcy

autor

Sławomir Pastuszka

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Bibliografia

• Amin A., Thrift N. [1994] Globalization, Institutions and Regional Development in Europe, Oxford.
• Antonelli C. [1986], Technological districts and regional innovation capacity, "Revue d' Économie Régionale et Urbaine", no. 5.
• Arthur B.W. [1989], Competing technologies, increasing returns, and lock-in by historical events, "Economic Journal", vol. 99.
• Bagnasco A. [1977], Tre Italie: la problematica territoriale dello sviluppo italiano, Il Mulino, Bologna.
• Barca F. [2009], Program dla zreformowanej polityki spójności. Podejście ukierunkowane terytorialnie w osiąganiu celów i oczekiwań Unii Europejskiej. Niezależny raport sporządzony na prośbę Danuty Hübner - Komisarz ds. Polityki Regionalnej.
• Becker G.S. [1962] Investment in Human Capital: A Theoretical Analysis, "Journal of Political Economy", vol.70, no.5.
• Beccatini G. [1979], Dal 'settore' industriale al 'distretto' industriale. Alcune considerzioni sull' unita di indagine dell'economia industriale, "Rivista di economia e politica industrial", vol.1.
• Beccatini G. [1989], Riflessione sul distretto industriale marshalliano come conecetto socio-economico, "Stato e Mercato", no. 25.
• Beccatini G., Bellandi M., Falorni A. [1983], L'industrializzazione Diffusa in Toscana: Aspetti Economici, w: Industrializzazione rurale nella Terza Italia, red. G. Fuà, C. Zacchia, Il Mulino, Bologna.
• Boschma R.A., Lambooy J.G. [1999], Evolutionary economics and economic geography, "Journal of Evolutionary Economics", no. 9.
• Bourdieu P. [1977], Cultural reproduction and social reproduction, w: Power and ideology in education, red. J. Karabel, A.H. Halsey, Oxford University, Oxford-New York.
• Castells M. [1998], The End of the Millennium, The Information Age: Economy, Society and Culture, Malden-Oxford-Blackwell.
• Churski P. [2011], Obszary wzrostu i obszary stagnacji gospodarczej w Polsce - kontekst teoretyczny. Zróżnicowania regionalne w Polsce, w: red. P. Churski, Biuletyn KPZK PAN, z.248, Warszawa.
• Coleman J. [1988] Social Capital in the Creation of Human Capital, "American Journal of Sociology", vol. 94.
• David P. [2005], Path dependence in Economics Processes: Implications for Policy Analysis in Dynamical System Context, w: The Evolutionary Foundations of Economics, red. K. Dopfer, Cambridge University Press, Cambridge.
• Domański R. [1998] Zasady geografii społeczno-ekonomicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Dziewoński K. [1971], Baza ekonomiczna i struktura funkcjonalna miast. Studium rozwoju pojęć, metod i ich zastosowań, wyd. II rozszerzone i uzupełnione, Prace Geograficzne, nr87, Instytut Geografii Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Eucken W. [2005], Rozważania o leseferyzmie. Podstawy polityki gospodarczej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• Florida R. [2005], Cities and the Creative Class, Routledge, New York.
• Friedmann J. [1986] The World City Hypothesis, "Development and Change", vol.17, no.1.
• Friedman M. [1993] Kapitalizm i wolność, "Rzeczpospolita", Centrum im. Adama Smitha, Warszawa.
• Gawlikowska-Hueckel K. [2003], Procesy rozwoju regionalnego w Unii Europejskiej. Konwergencja czy polaryzacja? Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Gorynia M. [1995], O niekonwencjonalnych doktrynach ekonomicznych w polityce transformacji, "Ekonomista", nr 4.
• Gorzelak G., Smętkowski M. [2005], Metropolia i jej region w gospodarce informacyjnej, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW, Warszawa.
• Grosse T.G. [2002], Przegląd koncepcji teoretycznych rozwoju regionalnego, "Studia Regionalne i Lokalne", nr 1(8).
• Grosse T.G. [2007], Wybrane koncepcje teoretyczne i doświadczenia praktyczne dotyczące rozwoju regionów peryferyjnych, "Studia Regionalne i Lokalne", nr 1(27).
• Grzeszczak J, [1999], Bieguny wzrostu a formy przestrzeni spolaryzowanej, "Prace Geograficzne", nr 173, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Wydawnictwo Continuo Wrocław.
• Hayek F.A. [2003] Droga do zniewolenia, Wydawnictwo Arcana, Kraków.
• Herbst M. [2000], Przedsiębiorstwa uczące się w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, "Studia Regionalne i Lokalne", nr 2(2).
• Hryniewicz J.T. [2000], Endo- i egzogeniczne czynniki rozwoju gospodarczego gmin i regionów, "Studia Regionalne i Lokalne", nr 2(2).
• Jabłoński Ł. [2011], Kapitał ludzki w wybranych modelach wzrostu gospodarczego, "Gospodarka Narodowa", nr 1-2.
• Kaldor N. [1970] The case for regional policies, "Scottish Journal Political Economy", vol. 17.
• Keynes J.M. [2003], Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, WN PWN, Warszawa.
• Kozak M., Pyszkowski A. [2000], Uwarunkowania rozwoju regionalnego Polski i podstawowe dylematy polskiej polityki regionalnej, w: Polityka regionalna i jej rola w podnoszeniu konkurencyjności regionów, red. M. Klamut, L. Cybulski, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław.
• Krugman P. [1991], Increasing Returns and Economic Geography, "Journal of Political Economy", vol. 99, no. 3.
• Krugman P., Venables A. [1995], Globalization and the Inequality of Nations, "Quarterly Journal of Economics", vol. 110, no. 4.
• Kuciński K. [2009], Geograficzne perspektywa gospodarki, w: Geografia ekonomiczna, red. K. Kuciński, Wolters Kluwer, Kraków.
• Landes D. [2007], Bogactwo i nędza narodów. Dlaczego jedni są tak bogaci, a inni tak ubodzy, Wydawnictwo Muza, Warszawa.
• Landreth H., Colander D. [2005], Historia myśli ekonomicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Lasuén J.R. [1973] Urbanization and Development. The Temporal Interaction between Geographical and Sectoral Clusters, "Urban Studies", vol. 10.
• Lucas R.E. [1988], On the Mechanics of Economic Development, "Journal of Monetary Economics", vol. 22, no. 1.
• Lundvall B.A., Johnson B. [1994] The learning Economy, "Journal of Industrial Studies", vol.1, no.1.
• Maillat D. [1988], Innovative milieux and new generations of regional policies, "Entrepreneurship and Regional Development", vol. 10, no. 1.
• Martin R., Sunley P. [2006], Path Dependence and Regional Economic Evolution, "Journal of Economic Geography", vol. 6, no. 4.
• Mankiw G., Romer D., Weil D.N. [1992], A Contribution to the Empirics of Economic Growth, "Quarterly Journal of Economics", vol. 7, no. 2.
• Marshall A. [1925], Zasady ekonomiki, t. 1, tłumaczenie Cz. Znamierowski, Wydawnictwo M.Arcta, Warszawa.
• Miszczuk A. [2010], Peryferyjność regionów, w: Europejskie wyzwania dla Polski i jej regionów, red. A. Tucholska, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• North D. [2005], Understanding the process of economic change, Princeton University Press, Princeton-Oxford.
• Nurkse R. [1952], Growth in Underdeveloped Countries. Some International Aspects of the Problem of Economic Development, "American Economic Review", vol. 42, no. 2.
• Ottaviano G., Puga D. [1997] Agglomeration in the global economy: a survey of the new economic geography, Discussion Paper no. 356, Centre for Economic Performance.
• Ottaviano G., Thisse J.-F. [2001] On economic geography in economic theory: increasing returns and pecuniary externalities, "Journal of Economic Geography", vol.1.
• Owsiak S. [2006], Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Parenti M. [1982], Demokracja dla nielicznych, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Pastuszka S. [2012], Europejska polityka regionalna - cele, narzędzia, efekty, Difin, Warszawa.
• Pastuszka S. [2013], Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w regionie świętokrzyskim w latach 2005-2011, "Gospodarka Narodowa", nr 10.
• Perroux F. [1950], Economic Space: Theory and Applications, "Quarterly Journal of Economics", vol. 64, no. 1.
• Pietrzyk I. [2002], Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Polityka spójności jako skuteczna, efektywna i terytorialnie zróżnicowana odpowiedź na wyzwania rozwojowe Unii Europejskiej. Stanowisko Rządu rzeczypospolitej Polskiej ws. przyszłości Polityki Spójności po 2013 r. [2010], Dokument przyjęty przez Komitet Europejski Rady Ministrów w dn. 18.08.2010 r., Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• Porter M. [2001], Porter o konkurencji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Prebisch R. [1959], Commercial Policy in the Underdeveloped Countries, "American Economic Review", vol. 49, no. 2.
• Puga D. [2002] European Regional Policies in Light of Recent Location Theories, "Journal of Economic Geography", vol.2, no.4.
• Raport z postępu debaty nt. polityki spójności po 2013 r. [2009], przyjęty na posiedzeniu Komitetu Europejskiego Rady Ministrów w dniu 30 lipca 2009 r., Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• Romer D. [2000], Makroekonomia dla zaawansowanych, WN PWN, Warszawa.
• Romer P. [1986], Increasing Returns and Long-Run Growth, "Journal of Political Economy", vol. 94, no. 5.
• Romer P. [1990] Endogenous Technological Change, "Journal of Political Economy", vol.98, no.5.
• Romer P. [1994] The Origins of Endogenous Growth, "Journal of Economic Perspectives", vol.8, no.1.
• Rosenstein-Rodan P. [1943], Problems of Industrialisation of Eastern and South-Eastern Europe, "Economic Journal", vol. 53, no. 210-211.
• Rosenstein-Rodan P. [1959] Uwagi o teorii 'wielkiego pchnięcia', "Ekonomista", nr2.
• Rozwój struktur klastrowych w Polsce Wschodniej [2007], red. B. Plawgo, Raport, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• Rynarzewski T., Zielińska-Głębocka A. [2006] Międzynarodowe stosunki gospodarcze. Teoria wymiany i polityki handlu międzynarodowego, WN PWN, Warszawa.
• Schultz T.W. [1961] Investment in Human Capital, "American Economic Review", vol.51, no.1.
• Schumpeter J. [1960] Teoria rozwoju gospodarczego, WN PWN, Warszawa.
• Smith A. [1954], Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Smith P.J. [1999], Do Geographic Scale Economies Explain Disturbances to Heckscher-Ohlin Trade? "Review of International Economics", vol. 7, no. 1.
• Solon-Lipiński M. [2012], Państwo, czyli partyjny łup, "Rzeczpospolita", nr185 (9305).
• Solow R. [1965], A Contribution to the Theory of Economic Growth, "Quarterly Journal of Economics", vol. 70, no. 1.
• Stackelberg K., Hahne U. [1998] Teorie rozwoju regionalnego, w: Rozwój ekonomiczny regionów: Rynek pracy. Procesy migracyjne Polska, Czechy, Niemcy, red. S. Golinowska, Raport IPiSS, z.16, Warszawa 1998.
• Strzelecki Z. [2008], Polityka regionalna, w: Gospodarka regionalna i lokalna, red. Z. Strzelecki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Strzelec J. [2010], Problemy konkurencyjności regionów. Polityka rozwoju ukierunkowana terytorialnie według Fabrizo Barci, w: red. J. Prońko, "Studia i Materiały", nr 1, Wydział Zarządzania i Administracji, Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce.
• Szlachta J. [1992], Interwencjonizm państwa w przebieg procesów rozwoju regionalnego w świetle doktryny neokeynesowskiej i neoliberalnej, w: Polityka regionalna w warunkach gospodarki rynkowej, red. B. Winiarski, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław-Warszawa-Kraków 1992.
• Szlachta J., Zaleski J. [2008], Dylematy polityki strukturalnej Unii Europejskiej po roku 2013, "Gospodarka Narodowa", nr 3.
• Szlachta J., Zaleski J. [2009], Wpływ spójności terytorialnej na zmiany polityki strukturalnej Unii Europejskiej, "Gospodarka Narodowa", nr 4.
• Szlachta J., Zaleski J. [2010], Kierunki polityki regionalnej w Polsce do roku 2020, "Gospodarka Narodowa", nr 10.
• Szul R. [2007], Teorie i koncepcje w polityce regionalnej, w: Rozwój, region, przestrzeń, red. G. Gorzelak, A. Tucholska, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW, Warszawa.
• Sztompka P. [2007], Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Znak, Kraków.
• Tabariés M. [2005], Les apports du GREMI à l'analyse territoriale de l'innovation ou 20 ans de recherche sur les milieux innovateurs, Cahiers de la Maison des Sciences Économiques.
• Tokarski T. [2007] Efekty skali a akumulacja kapitału i wzrostu zatrudnienia, "Ekonomista", nr5.
• Vernon R. [1966], International Investment and International Trade in the Product Cycle, "Quarterly Journal of Economics", vol. 80, no. 2.
• Welfe W. [2000], Empiryczne modele wzrostu gospodarczego, "Ekonomista", nr 4.
• Wojtyna A. [1994], Neoliberalne poglądy we współczesnej polskiej myśli politycznej i ich wpływ na kształt modelu transformacji, Wydawnictwo DiG, Warszawa.
• Woś R. [2014], Socjalizm dla bogaczy, wolny rynek dla biedaków, "Dziennik. Gazeta Prawna", nr 133(3774).
• Zajączkowska-Jakimiak S. [2006], Wiedza techniczna i kapitał ludzki w teorii wzrostu gospodarczego, "Gospodarka Narodowa", nr 11-12.
• Zabieglik S. [2003], Myśli i ludzie. Adam Smith, Wiedza Powszechna, Warszawa.