Kwoty mleczne jako uwarunkowanie rozwoju rynku mleka w województwie kujawsko-pomorskim na tle tendencji krajowych

• Autorzy: Andrzej Czyżewski , Helena Czakowska , Roman Sass
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Chów bydła mlecznego należy do tych kierunków produkcji, które są silnie powiązane z potencjałem produkcyjnym gospodarstwa, a szczególnie powierzchnią gospodarstwa, strukturą użytków i zasobami pracy. [...] gospodarstwa mleczne osiągają (szczególnie w ostatnich latach) stabilne i wyższe dochody oraz wyższą opłatę pracy w przeciwieństwie do gospodarstw, w których dominuje chów trzody chlewnej, czy też produkcja roślinna. [...] rozważania pozwalają na sformułowanie kilku wniosków: • po pierwsze. Unijna liberalizacja rynku mleka przebiega stosunkowo wolno i z dużymi oporami państw członkowskich. Zakłada ona sukcesywne obniżanie cen interwencyjnych masła i obniżanie subwencjonowania wykorzystania tłuszczu mlecznego, co oznacza malejącą ochronę rynku wewnętrznego w UE. Utrzymują się jednak nadal podstawowe regulatory podaży na unijnym rynku mleka. Do takich należy kwotowanie produkcji należące do instrumentów regulacji z kilkudziesięcioletnim stażem, których utrzymanie przewiduje się do 2015r. Ciągle ważnym elementem, jednakże o krótszej perspektywie, pozostają dopłaty do eksportu oraz dopłaty bezpośrednie, które po 2007r. mają być dla wszystkich państw członkowskich wliczane do jednolitych płatności obszarowych. Ma też miejsce subwencjonowanie wykorzystania odtłuszczonego mleka w proszku na pasze. Pozostałe regulatory podaży na rynku mleka, jakkolwiek występują, to mają charakter marginalny. • po drugie. Ocena sytuacji dochodowej gospodarstw nastawionych na produkcję mleka wykazała, że po wstąpieniu Polski do UE nastąpiła poprawa warunków ekonomicznych produkcji mleka (wzrost cen na mleko), jak i większa stabilizacja dzięki kwotowaniu produkcji, w porównaniu z gospodarstwami trzodowymi oraz gospodarstwami o dominującej produkcji polowej [9, 10]. Gospodarstwa utrzymujące stado krów 10-20 sztuk uzyskiwały już dodatni dochód rolniczy netto oraz parytetową opłatę pracy Dopiero jednak skala produkcji ponad 300 tys. kg mleka rocznie (tj. stado ok. 50 krów) zapewniła rolnikom znaczne korzyści ekonomiczne. Rolnicy z gospodarstw o takiej skali produkcji mogli z całą pewnością liczyć na pokrycie pełnych kosztów wykorzystania czynników wytwórczych ziemi, pracy i kapitału własnego i uzyskiwały przewagę kosztów alternatywnych. • po trzecie. Woj. kujawsko-pomorskie w zakresie udziału w obrocie mlekiem należy do pierwszej siódemki w kraju z udziałem w rynku ok. 7%. Po przystąpieniu do UE wystąpiły tam procesy koncentracji produkcji, głównie poprzez zmniejszenie się liczby dostawców ze względu na niespełnienie kryteriów jakości produkcji oraz weterynaryjnych. Niemniej produkcja mleka w tym regionie pozostaje nadal w dużym stopniu rozdrobniona, zaś mankamentem jest stosunkowo wąska lokalna baza przetwórcza. W efekcie znaczna część produkcji wypływa poza region, a wraz z tym nadwyżka ekonomiczna, co oznacza utratę potencjalnych efektów mnożnikowych. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Mleko; Rynek mleka; Regulacja ekonomiczna

EN

Milk; Milk market; Economic regulations

• Czasopismo: Polityka Gospodarcza
• Rocznik: 2009
• Numer: nr 17-18
• Strony: 263--279

Twórcy

autor

Andrzej Czyżewski

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

autor

Helena Czakowska

• Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy

autor

Roman Sass

• Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy

Bibliografia

• Bros W., 2007: Kwotowanie a koncentracja produkcji mleka w Polsce. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego nr 2(50), Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Poznaniu, s.115-123.
• Czyżewski A., 2007: Makroekonomiczne uwarunkowania rozwoju sektora rolnego, [w]: Uniwersalia polityki rolnej w gospodarce rynkowej ujęcie makro i mikroekonomiczne, red. A.Czyżewski. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, s. 16-23.
• Czyżewski A., Henisz - Matuszczak A., 2006: Rolnictwo Unii Europejskiej i Polski. Studium Porównawcze struktur wytwórczych i regulatorów rynków rolnych. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, s. 217-224.
• Ignaczewski G., 2005: System kwotowania produkcji mleka w Polsce. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego nr 3(43), Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Poznaniu, s.55-67.
• Klepacki B., 1990: Organizacyjne i ekonomiczne uwarunkowania postępu technologicznego w gospodarstwach indywidualnych (na przykładzie produkcji roślinnej). Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• Malak-Pawlikowska A., 2006: Kwotowanie produkcji mleka i jej skutki na przykładzie wybranych krajów Unii Europejskiej. Roczniki Nauk Rolniczych, seria G, T.93, z.1, s.25-35.
• Mańko S., Sass R" Sobczyński T., 2005: Organizacja i wyniki gospodarstw bydlęcych i trzodowych, [w]: Agrobiznes 2005. Zmiany w agrobiznesie po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Prace naukowe AE we Wrocławiu Nr 1070, tom 2. Wrocław, s.67-74.
• Mańko S., Sass R., Sobczyński T., 2006: Poziom zrównoważenia produkcji w wybranych typach rolniczych gospodarstw. Problemy Inżynierii Rolniczej 1 (51), Komitet Techniki Rolniczej, PTIR. Warszawa, s.37-46.
• Sass R., 2004: Sytuacja ekonomiczna gospodarstw specjalizujących się w produkcji mleka. Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, Roczniki Naukowe. Tom VI. z.1. Warszawa - Poznań - Puławy, s.189-194.
• Sass R. 2007: Wielkość stada a dochód z zarządzania w gospodarstwach wyspecjalizowanych w chowie bydła mlecznego. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, T.93, z.2.
• Sobczyński T., 2007: Wybrane elementy poziomu zrównoważenia produkcji w gospodarstwach mlecznych krajów UE. Roczniki Nauk Rolniczych, seria G, T.93, z.2.
• Świetlik B., Seremak - Bulge J., 2005: Zmiana rynkowych uwarunkowań produkcji i przetwórstwa mleka, [w]: Rozwój rynku mleczarskiego i zmiany jego funkcjonowania w latach 1990-2005. IERiGŻ-PIB, Warszawa nr 21, s.41-53.
• Runowski H., 2006: Teoretyczne i praktyczne aspekty obrotu kwotami mlecznymi w gospodarstwach rolnych. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, T.93. z.l, s.15-24.
• Ustawa o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych Dz.U. Nr 93, 2004r., poz.897.