Odpowiedzialność jako przejaw etosu pracy

• Autorzy: Michał Kapias , Grzegorz (ks.) Polok

Warianty tytułu

Responsibility as a Manifestation of the Work Ethos

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Praca nie jest tylko wytwarzaniem rzeczy użytecznych dla człowieka, lecz rzeczywistym współdziałaniem człowieka z innymi ludźmi i z Bogiem w zakresie tworzenia szeroko pojętego dobra. Dlatego też do pracy jest zdolna tylko istota rozumna, potrafiąca wskazać i osiągnąć wybrane cele w sposób racjonalny tale, aby partycypować w zrealizowanych dobrach. Praca jest zatem wolną, choć z natury konieczną, działalnością człowieka, zmierzającą do tworzenia i wymiany nowych dóbr czy też do świadczenia usług, dzięki czemu człowiek samorealizuje swe jestestwo. Stąd też działania bezsensownego, niszczącego, degradującego człowieka lub przyrodę nie można pojmować jako pracy. Jest ona bowiem dziełem osoby ludzkiej i każdy musi swoją pracę wykonać osobiście, angażując w nią bezpośrednio wszystkie swoje władze i zdolności. W każdą bowiem pracę angażuje się cały człowiek, każda przecież wymaga pewnego wkładu myślowego i każda angażuje sprawności fizyczne człowieka. Jest poza tym moralną powinnością człowieka; innymi słowy "narzuca się" jako jego moralny obowiązek. Wprawdzie - co należy uwzględnić - praca, jak każde ludzkie działanie, jest działaniem wolnym, wynikającym z natury ludzkiej i człowiek może w swej wolności unikać pracy, jednak taicie postępowanie uwyraźnia fakt, iż człowiek sam w sobie odkrywa istotę powinności moralnej, której treścią jest obowiązek pracy. W ten sposób pojawia się etyczne odniesienie do pracy, które w różnych środowiskach i czasach przybierało wielorakie relacje. Pojawia się więc etos pracy, czyli sposób, w jaki człowiek podchodzi do swego działania przepełnionego sferą moralną, aksjologiczną, a nawet religijną. Przekazywany bowiem przez pokolenia w danych grupach społecznych sposób podejścia i realizacji zadań związanych z odpowiednim wykonaniem pracy był często sprawą niemal świętą. Współcześnie takie nastawienie mocno się zliberalizowało, stąd też i etos pracy uległ poważnym zmianom. A jednak obowiązek pracy jako sposób kształtowania swej egzystencji spoczywa na każdym człowieku, dlatego tak istotną kwestią staje się odpowiedzialne podejście do realizowanych zadań w ramach wykonywanej pracy. Wydaje się więc, iż kategoria odpowiedzialności jest kluczowa w rozumieniu istoty pracy, która przecież w dziejach ludzkości była pojmowana wielorako. (fragment tekstu)

EN

Work is not only the production of useful things for human beings, but real human interaction with other people and with God, in order to achieve actual good. Only the rational being, able to identify and achieve selected targets in a rational manner so as to participate in dre outputs, is capable to deliver work. Work therefore gets its dimension of freedom, even though it is a necessary human activity, performed in order to create and exchange new goods or to provide services. As such it is a way to human's self achievements. A man is responsible for his work - this is a moral dimension. Tire work ethos emerges here. It is a way a man approaches his actions, encompassing moral, axiological and even religious spheres. Work ethos is conditioned by a vision of man - either emphasizes its spiritual or material dimension. The first approach considers work as something non-human and harming human dignity. In the second case work is perceived to be manifesting maximal human capabilities. In both cases we face an anthropological mistake. The proper understanding of work ethos fully affirms the human dignity of a person. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Etos pracy; Etyka chrześcijańska; Kościół katolicki

EN

Work ethos; Christian ethics; Roman Catholic Church

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2015
• Tom: Etos pracy w przestrzeni społeczno-pastoralnej
• Strony: 15--32

Twórcy

autor

Michał Kapias

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

autor

Grzegorz (ks.) Polok

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Actes du XI - ème Congrès International de Philosophie, Vol. X, Paris [b. r. w.].
• Althaus P., Die Theologie Martin Luthers, Verl.-Haus G. Mohn, Gütersloh 1965.
• Arvon H., La philosophie du travail, Paris 1964.
• Arystoteles, Etyka nikomachejska, PWN, Warszawa 1982.
• Arystoteles, Polityka, PWN, Warszawa 1964.
• Bartnik Cz., Teologia pracy ludzkiej, PAX, Warszawa 1977.
• Bendix R., Max Weber. Portret uczonego, PWN, Warszawa 1975.
• Buczyńska-Garewicz H., Uczucia i rozum w świecie wartości, Wrocław 1975.
• Cicero M.T., Pisma filozoficzne, t. 1, PWN, Warszawa 1960.
• Crombie A.C., Nauka średniowiecza i początki nauki nowożytnej, t. 1, PAX, Warszawa I960.
• Dawson Ch., Szkice o kulturze średniowiecznej, PAX, Warszawa 1966.
• Fritzsche H.G., Evangelische Ethik, Berlin 1963.
• Gałkowski J., Praca i człowiek, PAX, Warszawa 1980.
• Gaudium et spes [w:] Dokumenty Soboru Watykańskiego II. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym, http://www.kns.gower.pl/vaticanum/gaudium.htm.
• Gilson E., Duch filozofii średniowiecznej, PAX, Warszawa 1958.
• Gogacz M., Czym jest etyka zawodowa [w:] Zagadnienie etylu zawodowej, red. A Andrzejuk, Navo, Warszawa 1998.
• Hall A.R., Rewolucja naukowa 1500-1800, PAX, Warszawa 1966.
• Ingarden R., Książeczka o człowieku, Wyd. Literackie, Kraków 1972.
• Jałowiecki S., Struktura systemu wartości, Warszawa 1978.
• Jan Paweł II, Laborem exercens, Księgarnia św. Jacka, Katowice 1981.
• Jan Paweł II, List z okazji rozpoczęcia V Światowego Kongresu Filozofii Chrześcijańskiej na KUL w Lublinie 20 VIII 1996 [w:] Wolność we współczesnej kulturze. Materiały V. Światowego Kongresu Filozofii Chrześcijańskiej KUL- Lublin 20-25 VIII 1996, red. J. Zdybicka, RW KUL, Lublin 1997.
• Jedynak A., Odpowiedzialność w globalnej wiosce, Wyd. Naukowe Semper, Warszawa 2008.
• Kapias M., Polok G., Prawe sumienie człowieka - luksus czy powinność, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Katowice 2013.
• Kowalczyk S., Liberalizm i jego filozofia, Unia, Katowice 1995.
• Krąpiec M.A., Filozofia bytu a zagadnienie wartości, "Znak" 1965, nr 130.
• Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej, PAX, Warszawa 1971.
• Ksenofont, Pisma sokratyczne, PWN, Warszawa 1967.
• Ksenofont, Wspomnienia o Sokratesie [w:] idem, Pisma sokratyczne, PWN, Warszawa 1967.
• Kurdziołek M., Koncepcja człowieka jako mikrokosmosu [w:] O Bogu i człowieku, red. B. Bejze, t. 2, Wyd. Sióstr Loretanek, Warszawa 1969.
• Lukacs G., Wprowadzenie do ontologii bytu społecznego, cz. II, Książka i Wiedza, Warszawa 1984.
• Marcuse LI., Culture et société, ed, de Minuit, Paris 1970.
• Marcuse H., Le fondement philosophique du concept économique de travil [w:] idem, Culture et Société, ed. de Minuit, Paris 1970.
• O Bogu i człowieku, red. B. Bejze, t. 2, Wyd. Sióstr Loretanek, Warszawa 1969.
• Ossowska M., Etos rycerski i jego odmiany, PWN, Warszawa 1986.
• Ossowski S., Konflikty niewspółmiernych skal wartości [w:] idem, Z zagadnień psychologii społecznej, t. 3, Warszawa 1967.
• Ossowski S., Z zagadnień psychologii społecznej, t. 3, Warszawa 1967.
• Philosophisches Worterbuch, W. Brugger hrsg, Freiburg 1967.
• Postmodernizm. Wezwanie dla Chrześcijaństwa, red. Z. Sareło, Pallottinum, Poznali 1995.
• Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 3, Polskie Towarzystwo św. Tomasza z Akwinu, Lublin 2002.
• Pucelle J., Procesión et conversion des valeurs [w:] Actes du XI - ème Congrès International de Philosophie, Vol. X, Paris [b. r. w.].
• Rodziński A., Na orbitach wartości, Lublin 1998.
• Saint-Exupéry A. de, Ziemia planeta ludzi, Książka i Wiedza, Warszawa 1964.
• Sareło Z., Postmodernistyczny styl myślenia i życia [w:J Postmodernizm. Wezwanie dla Chrześcijaństwa, red. Z. Sareło, Pallottinum, Poznań 1995.
• Scheler M., Resentyment a moralność, PWN, Warszawa 1977.
• Schoonenberg P., Boży świat w stwarzaniu, PAX, Warszawa 1972.
• Schooyans M., Wolność ludzka a uczestnictwo w polityce [w:] Wolność we współczesnej kulturze. Materiały V Światowego Kongresu Filozofii Chrześcijańskiej KUL - Lublin 20-25 VIII 1996, red. J. Zdybicka, RW KUL, Lublin 1997.
• Schuster H., Verantwortung [w:J Philosophisches Worterbuch, W. Brugger hrsg, Freiburg 1967.
• Seneka L.A, Listy moralne do Lucyliusza, PWN, Warszawa 1961.
• Skolimowski H., Technology: Myth behind the Reality, "Architectural Associacion Quarterly" 1970, July, London.
• Strzeszewski Cz., Definicja pracy ludzkiej, "Zeszyty Naukowe KUL" 1958, nr 1.
• Szaniawski K,, Kryteria podejmowania decyzji [w:] idem, O nauce, rozumowaniu i wartościach, WN PWN, Warszawa 1994.
• Szaniawski K., O nauce, rozumowaniu i wartościach, WN PWN, Warszawa 1994.
• Ślipko T., Zarys etyki ogólnej, WAM, Kraków 1974.
• Tatarkiewicz W., O filozofii i sztuce, Warszawa 1986.
• Tatrakiewicz W., Parerga, Warszawa 1978.
• Tertio millennio adveniente. U progu trzeciego tysiąclecia, red. G. Witaszek, KW KUL, Lublin 2000.
• Tischner J., Myślenie według wartości, Kraków 1993.
• Tomasz z Akwinu św., Suma teologiczna, Veritas, Londyn 1963-1986.
• Twardowski K., Główne kierunki etyki naukowej. Wykładów z etyki część I, "Etyka" XIII, 1974.
• Veblen T,, Teoria klasy próżniaczej, PWN, Warszawa 1971.
• Villi I.V., Grundlagen einer empirischen Soziologie der Werte und Wertsysteme, Zürich 1960.
• Weber M., Etyka protestancka a duch kapitalizmu, Aletheia, Warszawa 2011.
• Weber M., Gesammelte Aufsätze zur Religionssoziologie, t. 1, Tübingen 1922.
• Wielgus S., Postmodernizm jako współczesne wyzwanie wobec podstaw kultury euroatlantyckiej chrystianizmu [w.] Tertio millennio adveniente. U progu trzeciego tysiąclecia, red. G. Witaszek, RW KUL, Lublin 2000.
• Witek S., Etos [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 3, Polskie Towarzystwo św. Tomasza z Akwinu, Lublin 2002.
• Wojtyła K., Elementarz etyczny, TUM, Wrocław 1995.
• Wolność we współczesnej kulturze. Materiały V. Światowego Kongresu Filozofii Chrześcijańskiej KUL - Lublin 20-25 VIII 1996, red. J. Zdybicka, RW KUL, Lublin 1997.
• Zagadnienie etyki zawodowej, red. A. Andrzejuk, Navo, Warszawa 1998.