Współczesne systemy emerytalne w Polsce - elementy analizy porównawczej

• Autorzy: Wacław Jarmołowicz , Tomasz Sikora

Warianty tytułu

Modern Pension Systems in Poland - Elements of Comparative Analysis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

System emerytalny stanowi niezwykle istotną kwestię społeczną. Reguluje i zapewnia on bowiem ludziom środki na życie w czasie, gdy z racji wieku bądź ze względu na stan zdrowia nie mogą kontynuować życia zawodowego poprzez zatrudnienie czy też pracę na własny rachunek. Zabezpieczenie ludności dochodów "na starość", po okresie aktywności zawodowej, to zatem bardzo istotny problem egzystencjonalny, ale również ekonomiczny i społeczny. W Polsce, powszechny system emerytalny traktowany jest przy tym, jako rozwiązanie dotyczące zabezpieczenia emerytalnego dla stosunkowo największej grupy jego beneficjentów. Istotną wszakże a zarazem specyficzną cechą polskiego systemu emerytalnego jest występowanie - obok systemu powszechnego - odrębnych i adresowanych do wybranych grup społeczno-zawodowych względnie autonomicznych zaopatrzeniowych systemów emerytalnych. Konieczność sprostania potrzebom zabezpieczenia społecznego w warunkach zmian społeczno-demograficznych, jak też rosnących kosztów finansowania poszczególnych systemów emerytalnych wymusza też niezbędność dokonywania istotnych i wręcz radykalnych zmian w istniejących systemach emerytalnych, poprzez ich dostosowanie do współczesnych realiów gospodarczych i społecznych. Sytuacja powyższa zachęca zatem do przybliżenia i porównania występujących obecnie systemów zarówno co do ich istoty jak też powodowanych przez nie skutków ekonomicznych i społecznych. (abstrakt oryginalny)

EN

Pension system is an extremely significant social issue. It regulates and provides livelihood for people who are disqualified from being employed or carrying on a business because of their age or medical condition. Therefore, the protection of peoples' incomes after they are excluded from the labour market, becomes a very relevant problem not only an existential one but also economic and social one. In Poland, the general superannuation plan is treated as a solution for comparatively the biggest group of its beneficiaries. Beside the common pension system, there are separate systems addressed to selected social or professional groups. The existence of those relatively autonomic pension systems is both a relevant and a distinctive feature of the Polish pension system. These days there is necessity to face up to needs of social protection in evolving social and demographic conditions and increasing financial costs of particular superannuation plans. Moreover, it also forces crucial relevant and even radical changes in present pension systems by their regulation to a coetaneous economic and social reality. Such a complex situation described encourages to approximation and comparison of present superannuation plans respect to their essence and also the economic and social effects they cause. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Emeryci; Emerytury; Renty; System emerytalny; Reforma systemu emerytalnego; Zabezpieczenie emerytalne; Analiza porównawcza

EN

Pensioners; Pensions; Annuities; Pension schemes; Pension system reform; Pension arrangement; Comparative analysis

• Czasopismo: Marketing i Rynek
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 3 (CD)
• Strony: 272--288

Twórcy

autor

Wacław Jarmołowicz

• Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu

autor

Tomasz Sikora

• Europejska Wyższa Szkoła Biznesu w Poznaniu

Bibliografia

• Góra, M. (2003). System emerytalny, Warszawa: PWE.
• Jończyk, J. (2001). Prawo zabezpieczenia społecznego. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, bezrobocie i pomoc społeczna, Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze. Grupa Wolters Kluwer.
• Żukowski, M. (2006). Reformy emerytalne w Europie, Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
• Grodzicki, M. (2012). Emerytury branżowe w Polsce w kontekście teorii grup interesu. Studia Ekonomiczne, 74(3), 354.
• Puślecki , D. (2013). Nowe zasady przyznawania emerytur rolniczych. Przegląd Prawa Rolnego, 2, 46-47.
• Olszewska, M. (2011). Powszechny system emerytalny a odrębności wynikające z przynależności do niektórych grup zawodowych. Referat wygłoszony na: System emerytalny - problemy na przyszłość. Warszawa.
• GUS (2014). Emerytury i renty w 2013 r. Warszawa: GUS.
• GUS (2015a). Emerytury i renty w 2014 r. Warszawa: GUS.
• GUS (2015b). Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w latach 1950-2014, Warszawa: GUS.
• Ministerstwo Polityki Społecznej (2005). Krajowa Strategia Emerytalna. Adekwatny i Stabilny System Emerytalny. Warszawa: Ministerstwo Polityki Społecznej.
• ZUS (2015). Informacja o świadczeniach pieniężnych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz o niektórych świadczeniach z zabezpieczenia społecznego IV kwartał/okres I-XII 2014r., Warszawa: ZUS.
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Polskie Stowarzyszenie Ubezpieczenia Społecznego (2013). Ubezpieczenia społeczne - dawniej i dziś. W 80 - lecie uchwalenia ustawy o ubezpieczeniu społecznym, Wrocław: Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Polskie Stowarzyszenie Ubezpieczenia Społecznego.
• Sikora, T. (2015). System emerytalny żołnierzy zawodowych a sytuacja rencistów i emerytów wojskowych na rynku pracy (na przykładzie Wielkopolski w latach 2003-2013). Niepublikowana praca doktorska, Poznań: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu.
• Ustawa z dnia 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym, Dz. U. z 1933 r., nr 51, poz. 396.
• Ustawa z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin, Dz. U. z 1977 r., nr 32, poz. 140.
• Ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, Dz. U. z 1982 r., nr 40, poz. 267 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, Dz. U. z 1991 r., nr 7, poz. 24 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, Dz. U. z 2013 r., poz. 666 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 26 kwietnia 2001 r. o rentach strukturalnych w rolnictwie, Dz. U. z 2001 r., nr 52, poz. 539 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2012 r., poz. 637.
• Ustawa z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych, Dz. U. z 2013 r., poz. 1717.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 marca 2015 r. - sygn. Akt K 39/13.
• Jarmołowicz, W. (2015). Emerycie - od 1 marca dostaniesz 36 zł więcej, rozm. przepr. Kaczyńska M., http://strefa biznesu.gloswielkopolski.pl, (dostęp: 28.12.2015).
• Marczuk, B. (2011). Górnicza klasa panująca, Dziennik Gazeta Prawna nr 66/2011, http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/502184,gornicza_klasa_panujaca_srednia_emerytura_gornika_to_3_3_tys_zl.html, (dostęp: 21.12.2015).
• Szumlicz, T. (2009). Problem wieku emerytalnego w nowym systemie emerytalnym, http://www.posrednicy.org.pl/files/razem/ekspertyzy/ekspertyza_prof._dr_hab._Tadeusza_Szumlicza_dotyczaca_wieku_emeryta, (dostęp: 06.12.2015).
• http://uczelnia.sgh.waw.pl/pl/uczelnia/badania/grupy_badawcze/ppg/Documents/stanowiskoPPG_system_emerytalny.pdf, (dostęp 21.12.2015).
• http://www.trybunal.mkw.pl/Kodeks%20Prawa%20Kanonicznego.pdf, [dostęp: 20.12.2015].
• http://www.prezydent.pl/prawo/ustawy/zgloszone/art,1,wierze-ze-wiek-emerytalny-w-polsce-zostanie-obnizony.html, (dostęp: 12.12.2015).