Nierówności w zdrowiu w świetle wyników projektu "problem zgłaszalności kobiet na badania cytologiczne w Polsce. Próba analizy socjomedycznej"

• Autorzy: Włodzimierz Piątkowski , Anna Sadowska , Marcin Stanisław Bobiński , Wiesław Bednarek

Warianty tytułu

Inequalities in Health in Light of the Results of Project "The Problem of Attendance of Women to Cytological Tests in Poland. A Sociomedical Analysis"

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niska zgłaszalność kobiet na bezpłatne badania cytologiczne oferowane w ramach "Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy" (PPPWWRSM) stanowi zagadnienie wymagające pogłębionej analizy. Przedstawiony projekt jest jednym z pierwszych reprezentatywnych badań socjologicznych, dotyczących tej problematyki. Głównym celem projektu były opis oraz interpretacja postaw kobiet wobec profilaktycznych badań cytologicznych, a także diagnoza przyczyn unikania/odkładania w czasie takich badań. Z uwagi na złożoność przedmiotu badań, zastosowano dwa rodzaje analizy: jakościową i ilościową. Przeprowadzono 80 wywiadów swobodnych, z których wnioski wykorzystano na etapie przygotowania narzędzia do badań o charakterze ilościowym. Wywiady bezpośrednie (CAPI) zostały zrealizowane jesienią 2014 r. na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie 500 kobiet w wieku 25-59 lat (populacja objęta PPPWWRSM). Efektem badań jest wiedza dotycząca zachowań zdrowotnych Polek oraz ich społecznych uwarunkowań. Na szczególną uwagę zasługują odmienne wzorce postępowania, wynikające ze zróżnicowania społeczno-kulturowego (m.in. wiek, miejsce zamieszkania, wykształcenie), przejawiające się w korzystaniu z opieki ginekologicznej, wiedzy na temat profilaktyki i jej źródeł oraz motywacji do podejmowania aktywności prozdrowotnej. (abstrakt oryginalny)

EN

Low attendance of women to free cytology tests under the "Population Program of Prevention and Early Detection of Cervical Cancer" (PPPWWRSM) is an issue that requires an in-depth analysis. The presented project is one of the first representative sociological inquiries concerning this subject. The main goal of the project was to describe and interpret the attitude of women towards preventive smear tests and the diagnosis of the reasons for avoidance/postponement in time of such tests. Because of the complexity of the object of research two kinds of analysis were employed: qualitative and quantitative. 80 free interviews were conducted, the conclusions having been used at the stage of preparing the instrument for quantitative research. Personal interviews (CAPI) were conducted in the autumn of 2014 on the nationwide representative sample of 500 women aged 25-59 years (the population covered by the PPPWWRSM). The result of research is the knowledge about the health behaviors of Polish women and their social determinants. Especially worth noting are different behavior patterns resulting from social-cultural diversity (inter alia age, place of residence, education), which manifest themselves in the use of gynecological care, knowledge about prevention and its sources, and in motivation for undertaking pro-health activities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zdrowie; Medycyna; Społeczeństwo; Nierówności społeczne; Kobieta

EN

Health; Medicine; Society; Social inequality; Woman

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 55 Zdrowie i wygląd w przekonaniach, zachowaniach i doświadczeniach kobiet i mężczyzn
• Strony: 149--165

Twórcy

autor

Włodzimierz Piątkowski

• Uniwersytet Medyczny w Lublinie

autor

Anna Sadowska

• Uniwersytet Medyczny w Lublinie

autor

Marcin Stanisław Bobiński

• Uniwersytet Medyczny w Lublinie

autor

Wiesław Bednarek

• Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Bibliografia

• Cockerham W. C. (2004), Medical Sociology, 9th ed., Pearson, Upper Saddle River.
• Daykin N., Naidoo J. (2005), Feminist Critiques of Health Promotion, [w:] R. Bunton, S. Nettleton, Burrows R. (eds.), The Sociology of Health Promotion. Critical Analyses of Consumption, Lifestyle and Risk, Routledge, London-New York-Paris.
• Estes C. L., Linkins K. W. (2000), Critical Perspective in Health and Aging, [w:] G. L. Albrecht, R. Fitzpatrick, S. C. Scrimshaw (eds.), The Handbook of Social Sciences and Medicine, Sage Publications, London.
• Kempińska-Mirosławska B. (2012), Szczepionka na raka szyjki macicy - skuteczna profilaktyka czy płonne nadzieje na fali medialnego szumu?, [w:] M. Gałuszka, M. Wieczorkowska (red.), Społeczne, kulturowe i polityczne uwarunkowania ryzyka zdrowotnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Łódź, s. 211-237.
• Mumford E. (1983), Medical Sociology. Patients, Providers and Policies, Random House, New York.
• Nettleton S. (2009), The Sociology of Health and Illness, 2nd ed., Polity Press, Cambridge.
• Ostrowska A. (2011), Profilaktyka zdrowotna: interpretacje, definicje sytuacji, racjonalności (przypadek profilaktyki ginekologicznej kobiet), "Studia Socjologiczne", nr 3 (202), s. 73-94.
• Sowa A. (2011), Społeczne uwarunkowania stanu zdrowia w Polsce, "Zdrowie Publiczne i Zarządzanie", T. IX, nr 2, s. 28-37.
• Spaczyński M., Nowak-Markwitz E., Januszek-Michalecka L., Karowicz-Bilińska A. (2009), Profil socjalny kobiet i ich udział w Programie Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w Polsce, "Ginekologia Polska", nr 80, s. 833-838.
• Synowiec-Piłat M. (2012a), Kampanie społeczne na rzecz pacjentów onkologicznych i ich najbliższych. Główne obszary działania, [w:] M. Synowiec-Piła t, A. Olchowska-Kotala (red.), Socjologia i psychologia dla pacjenta - wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 66-83.
• Synowiec-Piłat M. (2012b), Realizacja idei upodmiotowienia na rzecz zdrowia w kampaniach społecznych dotyczących problematyki onkologicznej, [w:] M. Synowiec-Piłat, A. Olchowska-Kotala (red.), Socjologia i psychologia dla pacjenta - wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 84-105.

Identyfikatory

DOI

10.18778/0208-600X.55.09