Świadczenia społeczne na rzecz rolników indywidualnych i ich rodzin

• Autorzy: Jerzy Babiak

Warianty tytułu

Social Benefits for Individual Farmers and Their Families

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ludność pracująca w rolnictwie stanowi ponad 1/4 ogółu zatrudnionych, a uwzględniając domowników jest to blisko połowa ludności naszego kraju. Poziom bytowania ludności wiejskiej - a jest to w znakomitej większości ludność bezpośrednio związana z pracą w rolnictwie - jest ogólnie nadal znacznie niższy w porównaniu z mieszkańcami miast. Na ten niższy poziom składa się: poziom dochodów, system zabezpieczenia społecznego oraz stan zaawansowania rozwoju infrastruktury społecznej i ekonomicznej na terenach wiejskich. Sprawy o których mowa wyżej są powszechnie znane i udokumentowane. Warto jedynie wskazać, iż mówiąc o dochodach w rolnictwie mamy na myśli kształtowanie się ich poziomu w długim okresie czasu. Był on bowiem przeciętnie zawsze niższy niż w gospodarce pozarolniczej (uspołecznionej), a zmiana w tym zakresie nastąpiła dopiero w ostatnich 3 latach. Podobnie system zabezpieczenia społecznego w odniesieniu do rolnictwa indywidualnego przez długie lata w powojennej historii Polski Ludowej w ogóle nie istniał. Początki tworzenia takiego systemu datują się od 1962 r. a pełne jego rozwinięcie nastąpiło dopiero w końcu 1968 r. Wśród krajów socjalistycznych Polska najpóźniej stworzyła system zabezpieczenia społecznego rolników. Częściowo wynikało to z faktu odmiennej struktury społeczno-własnościowej rolnictwa w Polsce i innych krajach socjalistycznych. W naszym kraju dominują bowiem gospodarstwa indywidualne, które poza Jugosławią mają znaczenie marginesowe w innych krajach socjalistycznych. Trzeba jednocześnie przyznać, że opóźnienie w poziomie rozwoju systemu świadczeń społecznych w naszym kraju dotyczy w zasadzie wyłącznie gospodarki indywidualnej. Pracownicy gospodarstw państwowych korzystają bowiem z uprawnień systemu zabezpieczenia społecznego na podobnych zasadach jak w sferze pozarolniczej. Natomiast członkowie Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych uzyskali częściowe uprawnienia w dziedzinie ubezpieczenia społecznego w 1962 r., a w 1971 rozszerzono je w podobnym zakresie jak dla pracowników objętych powszechnym systemem emerytalnym. Rozpatrując ewolucję systemu zabezpieczenia społecznego oraz aktualne jego rozwiązanie winniśmy uwzględnić dwa fakty: sytuację społeczno-ekonomiczną kraju determinującą zakres i możliwości finansowania przez państwo różnorodnych form świadczeń społecznych; dążność w ostatnim okresie do zrównania sytuacji w dziedzinie zabezpieczenia społecznego w rolnictwie z pozostałą sferą gospodarki narodowej. Podkreślenia wymaga ponadto, że system zabezpieczenia społecznego spełnia także rolę stymulującą produkcję. Rolnicy korzystający z prewencyjnej opieki zdrowotnej, dobrodziejstw cywilizacyjnych, a jednocześnie mający perspektywę spokojnej starości, będą na bieżąco efektywniej gospodarowali, przynosząc korzyść zarówno sobie jak i całemu społeczeństwu. (fragment tekstu)

EN

Social security for farmers and their families was introduced in Peoples Poland at the latest in comparison with the remaining social groups. Law from 1962 about pensions for individual farmers who transferred their farms for the state ownership was a very significant event in this field. The next step was the Law from 1968 about pensions and benefits for farmers who transferred their farmsteads for the state ownership. The further extremely important progress was securing free medical care for all farmers and their families in 1972. Simultaneously the system of pensions was improved which found its manifestation in the Law from 1977. In 1983 th Law regulating the system of social security for individaual farmers and their families in a complex way was enacted. It extended the range of the hitherto existing benefits and introduced a number of new ones, adapting them to the present socio-economic conditions. Among the main elements of the new solutions particularly important were the elastisity of the possibility of transferring farmsteads and inheriting, granting benefits to all memebrs of household, increasing the lowest pensions to match the level of benefits in socialized economy, assumption of the principle of revalorization of farmers pensions, otc. With the generally positive evaluation of the new system and treating it as subsequet stage of solving social problems of the rural population, further necessary modifications and improvements must be made. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Świadczenia socjalne; Ludność wiejska; Rolnictwo; Świadczenia emerytalno-rentowe; Świadczenia zdrowotne; Zasiłki rodzinne; Wypadki przy pracy; Indywidualne gospodarstwa rolne

EN

Social benefits; Rural population; Agriculture; Retirement and disability benefits; Health care benefits; Family benefits; Accidents at work; Individual arable farms

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1987
• Numer: nr 145 Problemy świadczeń społecznych na rzecz rodziny w Polsce i wybranych krajach socjalistycznych w latach 1975-1984
• Strony: 60--76

Twórcy

autor

Jerzy Babiak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• B. Banaszkiewicz, A. Lutyk: Nad nową ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników. Wieś Współczesna, 1983, nr 6.
• B. Tryfan: Funkcje polityki społecznej w procesie rekonstrukcji wsi i rolnictwa. W: Społeczno-ekonomiczne problemy rozwoju wsi i rolnictwa w Polsce. Prac. zbior. pod red. A. Wosia. KiW Warszawa 1978.
• B. Tryfan: Systemy emerytalne rolników w wybranych krajach. Wieś i Rolnictwo, 1983, nr 4.
• Infrastruktura w gminach. Wieś i Rolnictwo, 1983, nr 2.
• M. Ignar: Kwestia dysparytetów socjalno-bytowych między miastem a wsią. Wieś i Rolnictwo, 1983, nr 3.
• M. Kosieradzki: Demograficzne i socjalne warunki rozwoju rolnictwa krajów RWPG, Wieś Współczesna, 1983, nr 3.
• M. Strąk: Sieć osiedleńcza, infrastruktura, uczestnictwo w kulturze. Wieś Współczesna, 1983, nr 12.
• P. Dziurzyński, Jeszcze o ubezpieczeniu społecznym rolników. Wieś Współczesna, 1984, nr 4.
• Rocznik Statystyczny GUS 1982.
• T. Szelachowski: Opieka Środowiskowa podstawą nowoczesnej pomocy społecznej. Wieś Współczesna, 1980, nr 9.
• Z. Martyniuk: Realizacja celów systemu emerytalnego rolników. Wieś Współczesna, 1983, nr 5.