Czasopismo
Tytuł artykułu
Autorzy
Warianty tytułu
The Importance of Infrastructure in Industry and in Property Potential of the Spatial Units. Method and Results of Studies
Języki publikacji
Abstrakty
Potrzeba lepszego, efektywniejszego gospodarowania zarówno w bieżącej działalności produkcyjnej i usługowej, jak i inwestycyjnej, jest powszechnie dostrzegana. Rzadziej zwraca się uwagę na realizację postulatu efektywniejszego gospodarowania poprzez lepsze dostosowanie tych dwóch sfer działania, a w tym - procesu inwestycyjnego do rzeczywistych potrzeb wynikających m.in. z określonego stanu potencjału majątkowego. Koncepcje rozwoju gospodarczego kraju i poszczególnych jego regionów oraz działów i gałęzi, choć opierają się m.in. na analizie stanu wyjściowego gospodarki, to nie uwzględniają na ogół tak ważnego elementu, jakim jest poziom wyposażenia majątkowego. Na skutek tego, planuje się i realizuje działalność inwestycyjną zmierzającą do wzrostu i przekształceń potencjału majątkowego - w oderwaniu od posiadanego zasobu tego potencjału. W ślad za tym, wśród środków, które. mają wieść do celu, nie docenia się na ogół możliwości pełniejszego wykorzystania aktualnych zasobów środków trwałych. Braki te wynikają z faktu, że majątek trwały, jako istotny składnik zasobów odgrywających poważną rolę w całokształcie życia gospodarczego, należy do elementów mało rozpoznanych. Nieznajomość ta dotyczy zarówno wielkości masy, jak i jej struktury wewnętrznej oraz przestrzennej. Wiąże się z tym stosunkowo mały dorobek teoretyczny na temat majątku trwałego, zwłaszcza z punktu widzenia kompleksowego ujęcia zagadnienia w aspekcie działowo-gałęziowym i przestrzennym. Dotychczasowy stan wiedzy w omawianej dziedzinie wydaje się zwłaszcza niewspółmiernie mały w stosunku do roli, jaką odgrywają środki trwałe w życiu gospodarczym oraz w stosunku do korzyści, jakie może osiągnąć gospodarka narodowa w wyniku uwzględnienia wniosków wypływających z bliższego poznania problematyki środków trwałych. Wydaje się to szczególnie istotne w świetle aktualnej sytuacji gospodarczej, której węzłowy problem stanowi oparcie wzrostu o pełniejsze wykorzystanie rezerw i wzrost efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych. Ważnej ku temu przesłanki dostarczyć może bliższe rozpoznanie istniejących zasobów majątkowych i określenie międzydziałowych współzależności w masie środków trwałych, jako podstawy ustalenia typowych proporcji i wysunięcia na tym tle sugestii odnośnie występowania rezerw i efektywnych kierunków inwestowania w przyszłości. Praktycznie, oznacza to potrzebę koncentracji badań w omawianym zakresie. Do tej pory bowiem, badania takie znajduję się dopiero w stadium początkowym. Należy tu mieć na uwadze, że majątek trwały, a zwłaszcza jego część infrastrukturalna należy do tych kategorii ekonomicznych, które stosunkowo późno stały się przedmiotem zainteresowania ekonomistów. Od lat sześćdziesiątych bieżącego stulecia zainteresowanie to znacznie się ożywiło i rozszerzyło na różne aspekty powiązań infrastruktury z gospodarką. Głównie jednak koncentruje się na: roli infrastruktury w procesach wzrostu gospodarczego, zwłaszcza krajów rozwijających się, co odzwierciedla makroekonomiczne i makroprzestrzenne podejście do zagadnienia; roli infrastruktury jako czynnika lokalizacji (w nauce burżuazyjnej) i rozmieszczenia sił wytwórczych (w literaturze ekonomicznej państw socjalistycznych) i uwzględnienia go w rachunku efektywności inwestycji i lokalizacji. W tym zakresie dominuje mikroekonomiczne i mikroprzestrzenne podejście do zagadnienia. Prace poświęcone roli infrastruktury w podanych wyżej zakresach - mają głównie charakter teoretyczny, w mniejszym stopniu metodyczny, a w minimalnym zakresie - empiryczny. Wyróżnić jeszcze trzeba trzeci nurt zainteresowań, zwłaszcza w literaturze państw socjalistycznych, które przeprowadziły inwentaryzację środków trwałych. Uzyskany tą drogą materiał statystyczny umożliwił pogłębione studia nad majątkiem trwałym w ujęciu działowym i przestrzennym. W Polsce ukazało się kilka prac o charakterze empirycznym, poświęconych charakterystyce majątku trwałego poszczególnych działów gospodarki (głównie jednak produkcyjnych, a nie infrastrukturalnych) i regionów (bądź województw). Brak natomiast opracowań, które by traktowały o współzależnościach występujących w masie majątkowej, a w szczególności między majątkiem produkcyjnym poszczególnych gałęzi, branż i rodzajów przemysłu, a angażowanym przez nie majątkiem infrastrukturalnym. Podobnie brak jest opracowań, które by charakteryzowały zapotrzebowanie poszczególnych przemysłów na różnego typu usługi infrastrukturalne. Tymczasem poznanie prawidłowości występujących w tym zakresie warunkuje zarówno efektywniejsze wykorzystania zainwestowania infrastrukturalnego jak i efektywniejszą działalność lokalizacyjną i inwestycyjną w przemyśle. Odnosi się to także do prawidłowości, jakie występują między wyposażeniem infrastrukturalnym a produkcyjnym w aspekcie przestrzennym, czym zajmiemy się w trzeciej części naszych rozważań. Poznanie prawidłowości związanych z występowaniem infrastruktury w aspekcie działowo-gałęziowym i przestrzennym wymaga w pierwszym rzędzie określenia roli, jaką odgrywa infrastrukturę w obu tych układach. W pierwszej kolejności przedstawiamy koncepcję metodyczną wyznaczenia roli infrastruktury w przemyśle i wyniki próbnego badania, jakie przeprowadzono przy użyciu proponowanej metody. (fragment tekstu)
The paper consists of three parts. The first of them, introductory one, justifies the need of studies of the role of infrastructure in the sector-branch system and in the spatial system. The second part presents a methodic conception of defining the role of infrastructure in industry through establishing the need of industrial branches and types of industries for various types of infrastructural services and through establishing the equipment of the studied industries with infrastructural property. The results of the trial examination which was carried out by means of the suggested method were presented here as well Examination which embraced 7 industrial departments, 30 former associations of enterprises and 44 enterprises showed a significant role of infrastructure in industry and certain regularities (dominance of external infrastructure over internal and social over economic) with great differentiation of needs of branches and types of industry for particular types of infrastructural services. The third part of the paper characterizes the method of defining the value of fixed assets and inter-sector dependencies which appear within it in a spatial aspect, ie. on three levels of the former administrative division: voivodship (Poznań), its former districts (34) and towns (101) according to 6 classes of size. The calculated proportions of infrastructural property to production and industrial property showed considerable superiority of infrastructure in all studied spatial systems and particularly in towns of certain size. They also showed dominance of similar sectors of infrastructure (housing, transport and communication) to the results of studies in the industrial system. Conclusions which can be drawn from this study can serve rationalization of investment policy and localization policy. However, further improvement and continuation of studies in this field would be useful. (original abstract)
Słowa kluczowe
Rocznik
Strony
7--38
Opis fizyczny
Twórcy
autor
Bibliografia
- Bittnerowa E.: Majątek trwały jako czynnik rozwoju regionu (na przykładzie województwa poznańskiego). Studia T. 20 KPZK PAN. Warszawa: PWN, 1967.
- Bittnerowa E.: Zasady metodyczne ustalania wartości majątku trwałego w wewnętrznym podziale terytorialnym województw (w świetle doświadczeń regionu poznańskiego). Planowanie Regionalne - Materiały z. 7, Warszawa: Komisja Planowania Przy Radzie Ministrów, 1964. (maszynopis powielony).
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171447226
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.