Dezintegracja zlepieńców miejsko-wiejskich w Polsce w latach 2008-2016

• Autorzy: Robert Szmytkie

Warianty tytułu

Disintegration of Urban-rural Conglomerates in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Głównym celem artykułu była analiza przyczyn i ocena potencjalnych skutków dezintegracji zlepieńców miejsko-wiejskich (miast o statusie gmin miejskich o dualnej, miejsko-wiejskiej strukturze przestrzennej). W latach 2008-2016 doszło do zmiany statusu czterech gmin miejskich na gminy miejsko-wiejskie (Szczawnica w 2008 r., Czarna Woda w 2014 r., Władysławowo w 2015 r. i Pieszyce w 2016 r.). Ponadto w 2016 r. zapadła decyzja o zmianie statusu gminy miejskiej Jastarnia. Wiązało się to m.in. z wyłączeniem z granic wymienionych miast (siedzib gmin) 17 sołectw. W uzasadnieniach do rozporządzeń Rady Ministrów w sprawie zmiany statusu gmin miejskich i ustalenia granic miast jako przesłanki przemawiające za odłączeniem osiedli wiejskich (sołectw miejskich) wskazywane były korzyści finansowe oraz czynniki funkcjonalne, strukturalno-przestrzenne i społeczne. W najbliższych latach procesy dezintegracji najbardziej prawdopodobne wydają się w przypadku miast, w granicach których funkcjonują sołectwa miejskie, a w mniejszym stopniu także innych miast, obejmujących w swych granicach izolowane osiedla o wiejskim charakterze. W przypadku gmin miejskich wyodrębnienie sołectw może być przeprowadzone na trzy sposoby : przez zmianę statusu gminy miejskiej na gminę miejsko-wiejską, w wyniku podziału gminy miejskiej na dwie gminy (miejską i wiejską) oraz przez wcielenie sołectw miejskich do istniejących gmin wiejskich. (abstrakt oryginalny)

EN

The main object of this paper was an analysis of the causes and effects of the disintegration of urban-rural conglomerates (urban communes with a dual, urban and rural spatial character). In the years 2008-16 4 urban communes changed their status into urban-rural (Szczawnica in 2008, Czarna Woda in 2014, Władysławowo in 2015 and Pieszyce in 2016), which involved a secession of 15 rural administrative units. In the justifications of the Council of Ministers regulations financial benefits and functional, structural-spatial and social factors were indicated as the reasons for, that the changes in the status of communes. In the nearest years secession tendencies are most probable in the case of towns divided into rural administrative units and towns containing separate settlements of a rural character (former villages). Secession of rural administrative units in the case of urban communes can be formally conducted in three ways: changing the commune status from urban to urban-rural, dividing the urban commune into two communes (urban and rural) and through the incorporation of rural administrative units functioning in city borders into existing rural communes. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podział administracyjny; Jednostka przestrzenno-administracyjna; Urbanizacja

EN

Administrative division; Administrative spatial units; Urbanisation

• Czasopismo: Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Rocznik: 2016
• Numer: z. 147
• Strony: 145--168

Twórcy

autor

Robert Szmytkie

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Jarczewski W., 2002, Odzyskana niezależność. Przyczyny i skutki powstania nowych gmin na obrzeżach GOP w latach 90., Wydawnictwo Dante, Kraków.
• Jelonek A., Zborowski A., 1992, Wpływ zmian funkcji administracyjnych na rozwój ludnościowy i terytorialny miast w Polsce, [w:] Funkcja administracyjna miast, Folia Geographica, Uniwersytet Łódzki, 17, 27-35.
• Jokiel B., Miszewska B., 2008, Powojenne lokacje miast w Polsce i ich wpływ na proces urbanizacji, [w:] J. Słodczyk, M. Śmigielska (red.), Współczesne kierunki i wymiary procesów urbanizacji, Uniwersytet Opolski, Opole, 185-196.
• Konecka-Szydłowska B., 2011, Małe miasta nowo utworzone w procesie urbanizacji, [w:] B. Bartosiewicz, T. Marszał (red.), Przemiany przestrzeni i potencjału małych miast w wybranych regionach Polski - z perspektywy 20 lat transformacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 9-25.
• Krzysztofik R., 2006, Nowe miasta w Polsce w latach 1980-2007. Geneza i mechanizmy rozwoju. Próba typologii, Uniwersytet Śląski, Sosnowiec.
• Krzysztofik R., 2007, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Kwiatek J., Lijewski T., 1998, Leksykon miast polskich, Wydawnictwo Muza, Warszawa.
• Miasta polskie w tysiącleciu. Tom I (red. nauk. M. Siuchniński, 1965, Ossolineum, Wrocław.
• Najgrakowski M., 2009, Miasta Polski do początku XXI wieku.Podstawowe informacje o datach założenia i likwidacji,IGiPZ PAN, Warszawa, ser. Dokumentacja Geograficzna, 39.
• Runge J., 2005, Urbanizacja i jej konsekwencje w regionie katowickim - mity a rzeczywistość, [w:] I. Jażdżewska (red.), Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki, XVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź, 193-202.
• Sokołowski D., 2008, Miasta nowe i potencjalne jako główne elementy kontinuum wiejsko-miejskiego w Polsce, [w:] A. Jezierska-Thöle, L. Kozłowski (red.), Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 63-78.
• Szmytkie R., 2005, Dezintegracja miast-zlepieńców, [w:] I. Jażdżewska (red.), Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki, XVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź, 379-387.
• Szmytkie R., 2005/2006, zlepieńce miejsko-wiejskie jako gminy miejskie w Sudetach, [w:] K. Heffner, T. Marszał (red.), Małe miasta - studium przypadków, Uniwersytet Łódzki, Łódź, 173-184.
• Szmytkie R., 2009, Miasta-zlepieńce na Śląsku Dolnym i Opolskim, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 6, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
• Szmytkie R., 2012, Zmiany liczby miast w Polsce w okresie powojennym, [w:] S. Ciok, S. Dołzbłasz (red.), Problemy współpracy transgranicznej i kształtowania ponadkrajowych powiązań gospodarczych, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 28, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 155-171.
• Szmytkie R., 2014, Procesy inkorporacji i secesji miast w Polsce po 1945 r., [w:] K. Kuć-Czajkowska, M. Sidor (red.), Miasta, aglomeracje, metropolie w nurcie globalnych przemian, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, 177-200.
• Szmytkie R., Krzysztofik R., 2011, Idea miejskości w Polsce, [w:] B. Namyślak (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych. Tom 2. Zmiany funkcjonalno-przestrzenne miast i obszarów wiejskich, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 20, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 25-40.
• Szymańska D., Grzelak-Kostulska E., Hołowiecka B., 2006, Zmiany powierzchni i gęstości zaludnienia miast Polski w latach 1960-2003, [w:] J. Słodczyk, E. Szafranek (red.), Kierunki przekształceń struktury gospodarczej i społeczno-demograficznej miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, 341-353.
• Szymańska D., Grzelak-Kostulska E., Hołowiecka B., 2009, Polish towns and the changes in their areas and population densities, Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 11, 15-30.
• Zmiany administracyjne miast 1945-1984, 1985, Statystyka Polski, Statystyka Regionalna, 7, GUS, Warszawa.
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o samorządzie gminnym (Dz.U. 2016 poz. 446).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2007 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania miejscowościom statusu miasta (Dz.U. 2007 N r 136 poz. 961).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2013 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy (Dz.U. 2013 poz. 869).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie połączenia gmin, ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy (Dz.U. 2014 poz. 1023).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie połączenia gmin, ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy (Dz.U. 2015 poz. 1083).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2016 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany nazwy gminy (Dz.U. 2016 poz. 1134).
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, t.j. (Dz.U. 1990 Nr 16 poz. 95).

Identyfikatory

DOI

10.4467/20833113PG.16.026.6088