Wprowadzenie do wspinaczki i turystyki wspinaczkowej osób niewidzących

• Autorzy: Wojciech Swędzioł

Warianty tytułu

Introduction to Rock Climbing and Blind People's Rock Climbing Tourism

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł prezentuje wspinaczkę oraz turystykę wspinaczkową jako formy aktywności niezwykle atrakcyjne dla osób niewidzących. Atrakcyjności tychże form dowodzą pewne specyficzne walory, których przywołanie stanowi treść pierwszej części opracowania. W dalszej części, po rozważaniach dotyczących zjawiska kompensacji, omówione zostały problemy specyfiki działań ruchowych osób niewidzących, wśród których za szczególnie istotne uznano zagadnienia postrzegania przestrzeni i orientacji, rozwijania wyobrażeń ruchowych oraz doświadczeń ruchowych odwołujących się do sensu działania. Zrozumienie tych mechanizmów umożliwia optymalne wykorzystanie wspinaczki i turystyki wspinaczkowej dla ułatwiania realizacji potrzeb związanych z dążeniem do afirmacji własnego "ja" osoby niewidzącej. "Optymalne wykorzystanie" zachodzi wtedy, gdy przygoda ściankowo-skałkowa staje się swoistą inicjacją zachęcającą do dalszego wspinaczkowego eksplorowania świata oraz do wykraczania poza te miejsca. (abstrakt oryginalny)

EN

This article presents climbing and climbing tourism as activities that are significantly attractive for blind people. Climbing advantages are determined by some specific factors, which are explained in the first part of the paper. Furthermore, the compensation phenomenon is discussed as well as the characteristics of movement behavior among blind people. In this part, the author focuses on space perception and orientation, development of movement patterns, and also movement experiences in relation to the aim of the undertaken action by a blind person. It is crucial to understand all of the mentioned above to take full advantage of climbing and climbing tourism in the process of fulfilling the need of a blind person to be self-confident. It could be expressed in considering indoor and outdoor climbing experiences only as an initiation process to encourage blind people to further explore the climbing environment and the outside world. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Turystyka; Osoby niepełnosprawne; Aktywność turystyczna; Procesy poznawcze

EN

Tourism; Disabled people; Tourist activity; Cognitive processes

• Czasopismo: Folia Turistica / Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 29
• Strony: 61--81

Twórcy

autor

Wojciech Swędzioł

• Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Bibliografia

• Balint M. (1999) Angstlust und Regression. Klett-Cotta, Stuttgart.
• Bendych E. (1998) Włodzimierz Dolański (1886-1973. "Szkoła Specjalna", nr dodatkowy, s. 213-217.
• Bette KH. (2004) X-treme. Zur Soziologie des Abenteuer- und Risikosports. Transcript Verlag, Bielefeld.
• Bietz J. (2001) Wenn Blinde uns die Augen öffnen. "Sportunterricht", Schorndorf, Heft 6, 50, s. 172-176.
• Dawid J. W. (1912) O duszy nauczycielstwa. Lublin.
• Frankl V.E. (1998) Homo Patiens. Wydawnictwo PAX, Warszawa.
• Frankl V.E. (2009) Człowiek w poszukiwaniu sensu. Wydawnictwo Czarna Owca, wyd. I, Warszawa.
• Frankl V.E. (2010) Wola sensu - założenia i zastosowanie logoterapii. Wydawnictwo Czarna Owca, wyd. I, Warszawa.
• Giese M., Bietz J. (2005) Klettern mit Blinden? Aber sicher! "Motorik", Zeitschrift für Motopädagogik und Mototherapie, Nr 2, Verlag Hofmann, Schorndorf, s. 102-112.
• Grzegorzewska M. (1964) Wybór pism. PWN Warszawa.
• Herwig H. (1990) Rollen, Gleiten, Balancieren. Didaktisch-methodische Aspekte für den Sportunterricht mit Blinden und Sehbehinderten. "Blind - Sehbehindert", Zeitschrift für das Sehgeschädigten - Bildungswesen, Teil. 1, Nr 4, s. 201-207.
• Herwig H. (1991) Rollen, Gleiten, Balancieren. Didaktisch-methodische Aspekte für den Sportunterricht mit Blinden und Sehbehinderten. "Blind - Sehbehindert", Zeitschrift für das Sehgeschädigten - Bildungswesen, Teil 2, Nr 1, s. 10-17.
• Herwig H., Schmidt D. (2001) Rollen - Gleiten - Balancieren. Lehrhilfen für den Sportunterricht. Schörndorf, 50, Heft 6.
• Hildenbrandt E., Scherer H. G. (1995) Wie blinde Schülerinnen und Schüler zur Leichtathletik finden, was das für Sehende bedeutet. "Sportpädagogik" 19, 1, s. 47-53.
• Janusz M. (2003) Stres i sposoby radzenia sobie a wybrane cechy psychofizyczne młodzieży z dysfunkcją wzroku w wieku 15-18 lat. Praca doktorska AWF Kraków.
• Kaganek K. (2009) Turystyka osób niepełnosprawnych w aspekcie wybranych uwarunkowań. EAS, Kraków.
• Kern S. (2007) Sehende Finger. "Klettern" Februar, s. 76-80.
• Kitchin R., Blades M. (2002) The cognition of geographic space. I.B. Tauris& Co Ltd, London, New York.
• Kłopotowska A. (2007) Niewidzialna architektura- status piękna w pozawzrokowej percepcji przestrzeni architektonicznej. "Czasopismo Techniczne" z. Architektura, Politechnika Krakowska, s. 269-274.
• Korczak J. (1958) Jak kochać dziecko. PZWS, Warszawa.
• Lipiec J. (2000) Ontologia ryzyka, [w:] J. Stacharska-Targosz (red.), Ryzyko w działalności banków komercyjnych. Poznań.
• Loibl J. (1990) Den Blick lenken, um zu sehen. "Sportpädagogik" 14, 1, s. 21-29.
• Maszczak T. (2007) O powinnościach nauczyciela wychowania fizycznego w edukacji inkluzyjnej. "Kultura Fizyczna", Nr 9-10, s. 1-5.
• Maszczak T. (2008) Kultura fizyczna jako obszar edukacji inkluzyjnej niepełnosprawnych. "Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne", Nr 9, s. 10-15.
• Majewski T. (1983) Wyobrażenia wzrokowe u dzieci niewidomych, [w:] Psychologia niewidomych i niedowidzących. Warszawa.
• Matuszyk A. (1998) Humanistyczne podstawy teorii sportów przestrzeni (na przykładzie alpinizmu). AWF Kraków.
• Obuchowski K. (2000) Galaktyka potrzeb, psychologia dążeń ludzkich. Zysk i S-ka, Poznań.
• Ortega y Gasset J. (1993) Wokół Galileusza. Spacja, Warszawa.
• Scherer F. (1983) Elementare Bewegungserziehung für Blinde [w:] F. Scherer (red.), Sport mit Blinden und Sehbehinderten Kindern und Jugendlichen. Schörndorf, Hofmann.
• Scherer H. G. (1993) Analysen Und Perspektiven des Theorie-Praxis-Problems in der Sportpädagogik am Beispiel des Anwendungsbezugs bewegungswissenschaftlicher Forschung. Habilitationsschrift, Marburg.
• Scherer H. G. (1996) Sportliches Bewegungshandeln und räumliche Orientierung bei Blindheit. "Motorik", 19, 2, s. 75-82.
• Scherer H. G., Bietz J. (2001) Bewegungsvorstellung und Bewegungslernen bei Blindheit. Sportwissenschaft 31, 2, s. 317-333.
• Sękowska Z. (1981) Tyflopedagogika. PWN Warszawa.
• Sipko T., Skolimowski T., Ostrowska B., Anwajler J. (1997) Wpływ chwilowej i trwałej utraty kontroli wzrokowej położenia ciała w przestrzeni na proces regulacji równowagi ciała w pozycji stojącej. "Fizjoterapia", t. 5, Nr 2, s. 11-16.
• Swędzioł W. (2006) Wspinaczka halowa i skałkowa z osobami niewidzącymi, [w:] J. Bergier, Z. Kubińska (red.), Kultura i rekreacja w integracji osób niepełnosprawnych. Wydawnictwo PWSZ w Białej Podlaskiej, Biała Podlaska.
• Swędzioł W. (2013) Dekalog nauczyciela wspinaczki [w:] P. Drożdż (red.) 100 porad Gór. Góry Books, t. 2, Kraków.
• Swędzioł W. (2013b) Krakauer Projekt: Hallen- und Fellskletterei mit Blinden, Heranführung- und Lehrmethoden (Zur Rolle des Kletterns bei der Erfüllung emotionaler Bedürfnisse). Blid Sehbehindert, 4/2013, s. 251-261.
• Śniadecki J. (1990) O fizycznym wychowaniu dzieci. Wydawnictwo AWF, Kraków.
• Tolman E. C. (1948) Cognitive Maps in Rats and Men. "The Psychological Review", 55(4), s. 189-208.
• Wilczyński J., Kasperczyk T. (1988) Postawa ciała a wady wzroku u dzieci w wieku 11-12 lat. "Fizjoterapia" 2, s. 28-32.
• Heltorff H.P., Heltorff H. (scenariusz i reżyseria), (1998) Der blinde Gipfelsturmer, ZDF, tekst polski Ewa Zalewska na podstawie tłumaczenia Krystyny Żuchowicz.
• Holzer A., http://andyholzer.com/, http://www.andy.diealpen.at - data odczytu: 4.11.2011