Porządek międzynarodowy - rewizja koncepcji

• Autorzy: Roman Kuźniar

Warianty tytułu

International Order : a Concept Revised

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ostatecznie możemy przyjąć, że porządek międzynarodowy stanowi zespół wytwarzanych przez uczestników stosunków międzynarodowych i powiązanych ze sobą relacji, zasad, instytucji (wzorców zachowań, układów sił, wartości), których łączną funkcją jest stabilność i przewidywalność ich wzajemnych oddziaływań. Porządek międzynarodowy składa się zatem z jednorodnych gatunkowo uczestników (aktorów, elementów), struktury, czyli relacji, zasad i instytucji oraz materialno-ideowego podłoża, z którego wyrasta i które powoduje jego dynamikę oraz ewolucję. Jego sensem jest trwanie, które polega na odtwarzaniu samego siebie na coraz wyższych poziomach jego struktury. Zastrzeżenie o podmiotach jednorodnych gatunkowo bierze się z samego rozumienia stosunków międzynarodowych jako stosunków między państwami-narodami (nation-states). Autor ma świadomość opisowego charakteru tej definicji, której brakuje teoretycznej zwięzłości i elegancji. Jednak jej uproszczenie nie tylko gubiłoby część istoty przedmiotu analizy, lecz także utrudniałoby uzasadnienie zerwania z dotychczasowymi koncepcjami porządku międzynarodowego, co jest celem niniejszego artykułu. Zaproponowana definicja nie jest zresztą "rewolucyjnie" nowa, ale uprawnia do przyjęcia zasadniczo nowej cezury początku porządku międzynarodowego, inaczej mówiąc - do dopasowania do siebie czasu i przedmiotu w jego ontologicznym, nie potocznym rozumieniu. (fragment tekstu)

EN

The aim of the article is to reconsider and eventually to revise the concept of international order prevailing in the IR. The first step in this attempt is to clarify the meaning (definition) of the notion, which is often misunderstood as a system or a balance of power of/in international politics. In this approach, international order consist of such inter-related elements as nation-states, inter-state relations, as well as universally accepted norms and institutions which serve existence of states and stability of relations. A few other elements play an important role in this context, such as the economy, culture or ideas. In the light of empirically verified assumptions, international order begins only with creation of the League of Nations after the First World War, while earlier changes and developments in international relations taking place since the XVIIth century can be seen as a prelude, i.e. "proto-order". (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Międzynarodowe stosunki polityczne; Stosunki międzynarodowe; System międzynarodowy; Historia myśli politycznej

EN

International political relations; International relations; International system; History of political thought

• Czasopismo: Sprawy Międzynarodowe
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 2
• Strony: 7--27

Twórcy

autor

Roman Kuźniar

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• T. Łoś-Nowak, Paradygmat realistyczny - projekcje porządku międzynarodowego w XXI wieku, w: R. Kuźniar (red.), Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku: wizje - koncepcje - paradygmaty, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, 2005.
• E. Haliżak, Liberalna wizja porządku międzynarodowego, w: R. Kuźniar (red.), Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku: wizje - koncepcje - paradygmaty, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, 2005.
• J. Kukułka, Wstęp do nauki o stosunkach międzynarodowych, ASPRA-JR, 2003, s. 230.
• K.N. Waltz, Theory of International Politics, McGraw-Hill, 1979, s. 102.
• H. Morgenthau, Polityka między narodami. Walka o potęgę i pokój, Difin, 2010.
• J. Symonides, Normatywne teorie ładu międzynarodowego po zimnej wojnie, w: R. Kuźniar (red.), Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku: wizje - koncepcje - paradygmaty, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, 2005.
• H. Kissinger, World Order, Penguin Press, 2014, s. 23 i nast.
• R. Kuźniar, Henry'ego Kissingera rozważania o porządku światowym, "Sprawy Międzynarodowe" 2016, nr 2.
• A. Gałganek, Westfalski system międzynarodowy, w: A. Gałganek (red.), Historia stosunków międzynarodowych: nierówny i połączony rozwój. T. 1, Idee, Elipsa, 2013, s. 354-382.
• B. Buzan, R. Little, Systemy międzynarodowe w historii świata, Wyd. Naukowe PWN, 2011, s. 20.
• R. Aron, Pokój i wojna między narodami, Centrum im. Adama Smitha, 1995.
• J. Kukułka, Teoria stosunków międzynarodowych, Wyd. Naukowe Scholar, 2000.
• J. Kukułka, Problemy teorii stosunków międzynarodowych, Państwowe Wyd. Naukowe, 1978, s. 163-173.
• A. D. Rotfeld, Porządek międzynarodowy. Parametry zmiany, "Sprawy Międzynarodowe" 2014, nr 4.
• M. Szymczak (red.), Słownik języka polskiego. T. 2, L-P, Państwowe Wyd. Naukowe, t. II, s. 832.
• G. Evans, J. Newnham, Penguin Dictionary of International Relations, Penguin Books, 1998, s. 269-270.
• A. Bógdał-Brzezińska, Porządek międzynarodowy w perspektywie badań angielskiej szkoły stosunków międzynarodowych, w: R. Kuźniar (red.), Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku: wizje - koncepcje - paradygmaty, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, 2005, s. 300-301.
• J. Szacki, Historia myśli socjologicznej. T. 1, Państwowe Wyd. Naukowe, 1981, s. 127-129.
• K. Pomian, Porządek czasu, Słowo/Obraz Terytoria, 2014, s. 205.
• M.J. Kunstler, Pierwsze wieki cesarstwa chińskiego, Dialog, 2007.
• A. Ziółkowski, Historia powszechna. Starożytność, Wyd. Naukowe PWN, 2009.
• R. Kuźniar, Europa w porządku międzynarodowym, PISM, 2016, s. 15-23.
• A. Lubbe, Imperium europejskie? Ekspansja Europy a powstanie gospodarki światowej, Państwowe Wyd. Naukowe, 1982.
• F. Braudel, La dynamique du capitalisme, Arthaud, 1985.
• J.-B. Duroselle, Europa. Historia narodów, Horyzont, 2002, s. 317 i nast.
• H. Kissinger, Diplomacy, Simon & Schuster, 1994, s. 78-102.
• B. Simms, Taniec mocarstw. Walka o dominację w Europie od XV do XXIwieku, Wyd. Poznańskie, 2015, s. 199-344.
• A. Bógdał-Brzezińska, Ład międzynarodowy w perspektywie historycznej. Od XVIII do XX wieku - próba rekapitulacji, w: M.F. Gawrycki i in. (red.), Tendencje i procesy rozwojowe współczesnych stosunków międzynarodowych, Wyd. Naukowe Scholar, 2016.
• M. Leitenberg, Wojny i konflikty w latach 1945-2000: ofiary śmiertelne, w: R. Kuźniar, Z. Lachowski (red.), Bezpieczeństwo międzynarodowe czasu przemian: zagrożenia, koncepcje, instytucje, PISM, 2003.
• M. Madej (red.), Wojny Zachodu. Interwencje zbrojne państw zachodnich po zimnej wojnie, Wyd. Naukowe Scholar, 2017.
• R. Kuźniar, Bezpieczeństwo w pozachodnim porządku międzynarodowym (od "Pustynnej Burzy" do tak zwanego Państwa Islamskiego), w: M.F. Gawrycki i in. (red.),Tendencje i procesy rozwojowe współczesnych stosunków międzynarodowych, Wyd. Naukowe Scholar, 2016.