Powrót do pracy po traumie napadu rabunkowego - wskazania i zalecenia dla pracownika i jego pracodawcy

• Autorzy: Małgorzata Dobrowolska , Bernadetta Izydorczyk

Warianty tytułu

A Return to Work after the Trauma of a Robbery : Guidelines and Recommendations for the Employee and Employer

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono proces readaptacji zawodowej ofiary napadu na bank oraz implikacje praktyczne: zalecenia dla pracownika i pracodawcy, ułatwiające powrót do pracy po traumie napadu. Autorki zaprezentowały zespół stresu pourazowego - PTSD i jego przebieg, koncentrując się na konsekwencjach, jakie dotykają pracowników banku i kantoru, którzy są szczególnie narażeni na doświadczenie zbrojnego napadu. Poradzenie sobie z tą sytuacją jest zależne od umiejętnie udzielonego przez pracodawców wsparcia. Autorki uważają, że podstawowa wiedza na temat specyfiki przebiegu zespołu stresu pourazowego u pracownika banku czy kantoru - potencjalnej ofiary napadu, może istotnie wspierać obszar działań pracodawcy. Będzie on potrafił, po pierwsze, rozpoznać symptomy stresu pourazowego u swojego pracownika, po drugie - udzielić mu konkretnego wsparcia, stymulując jego motywację do podjęcia specjalistycznej pomocy psychologicznej (tzw. interwencji w kryzysie). Walorem artykułu są przede wszystkim jego praktyczne implikacje. (abstrakt oryginalny)

EN

The article advances guidelines for the employee and employer that facilitate a return to work after the trauma of an assault. The authors present posttraumatic stress disorder (PTSD) and its development. They focus on the consequences of bank and currency exchange bureau workers who are particularly vulnerable to the experience of an armed robbery. Coping with such a situation is dependent on competent support by the employer. The authors believe that basic knowledge of the specific development of posttraumatic stress disorder in the case of a bank or currency exchange bureau worker-a potential assault victim-may provide significant support encompassing areas of employer activity. First, the employer will be able to recognize posttraumatic stress symptoms in the employee and, second, can provide concrete support stimulating an assault victim's motivation to seek specialist psychological help (crisis intervention). The positive aspects of the article are primarily its practical implications. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Praca w stresie; Psychologia człowieka; Adaptacja społeczno-zawodowa

EN

Work under pressure; Human psychology; Socially-professional adaptation

• Czasopismo: Zarządzanie Zasobami Ludzkimi
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 1
• Strony: 99--112

Twórcy

autor

Małgorzata Dobrowolska

• Politechnika Śląska

autor

Bernadetta Izydorczyk

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• APA (2000), Diagnostic and statistical manual of mental Disorders, wyd. IV, Washington, DC, American Psychiatric Association.
• APA (2013), Diagnostic and statistical manual of mental Disorders, wyd. V, Washington, DC, American Psychiatric Association.
• Borucka A., Ostaszewski K. (2008), Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia, Medycyna Wieku Rozwojowego, XII, nr, 12, cz. I.
• Bossini L., Casolaro I., Koukouna D., Caterini C., Olivola M., Fagiolini A. (2016), Zespół stresu pourazowego u ofiar zamachów terrorystycznych - studium porównawcze wpływu wydarzeń traumatycznych na życie pacjentów, Psychiatria Polska, nr 5 (50).
• Bryant R., Harvey A. G. (2011), Zespół ostrego stresu. Teoria, pomiar, terapia, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Buesa S., Calvete E. (2013), Violencia contra iolencia contra la mujer y síntomas de depresión y estrés postraumático: el papel del apoyo social formal e informal, International Journal of Psychology and Psychological Therapy, nr 13 (1).
• Craparo G., Gori A., Petruccelli I., Cannella V., Simonelli C. (2014), Intimate partner violence: relationships between alexithymia, depression, attachment styles, and coping strategies of battered women, Journal of Sexual Medicine, nr 11 (6).
• Dubiel E. (2014), Psychospołeczne funkcjonowanie ofiar przemocy domowej, w Klonowska I., Szafrańska K., (red.), Reaguj! Nie toleruj! - wybrane aspekty bezpieczeństwa, Warszawa, Expol.
• Dudek B. (2003), Zaburzenia po stresie traumatycznym, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Figley C. R., Nash W. P. (2010), Stres bojowy. Teorie, badania, profilaktyka i terapia, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Friedman M. J., Terence M., Resick P. A. (2010), Handbook of PTSD: Science and Practice, New York, Guilford Publications Inc.
• Hamner M. B., Lorbeumbaum J. P., George M. S. (1999), Potential role of the anterior cingulate cortex in PTSD, Review of hypothesis. Depression and Anxiety, nr 9.
• Hansen N. B., Eriksen S. B., Elklit A. (2014), Effects of an intervention program for female victims of intimate partner violence on psychological symptoms and perceived social suport, European Journal of Psychotraumatology, nr 5.
• Heitzman J. (2011), Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne, w Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. P., Psychiatria, t. 2, Wrocław, Urban & Partner.
• Herman J. L. (1998), Przemoc: uraz psychiczny i powrót do równowagi, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Heszen-Niejodek I. (2007), Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie, w Strelau J. (red.), Psychologia, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Horner M. D., Hamner M. B. (2002), Neurocognitive functioning in posttraumatic stress disorder, Neuropsychology Review, nr 12 (1).
• Jaquier V., Hellmuth J. C., Sullivan T. P. (2013), Posttraumatic stress and depression symptoms as correlates of deliberate self-harm among community women experiencing intimate partner violence, Psychiatry Research, nr 206 (1).
• Juli M. R. (2014), The presence of depression in women who are victims of violence. The experiences of Anti Violence centers in the region of Calabria, Psychiatria Danubina, nr 26 (1).
• Kaniasty K. (2003), Klęska żywiołowa czy katastrofa społeczna. Psychospołeczne konsekwencje polskiej powodzi 1997, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Kaniasty R., Norris F. H. (1997), Wzlot i upadek Etiopii: mobilizacja i deterioracja wsparcia społecznego w sytuacji klęsk żywiołowych, w Sęk H., Cieślak R. (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kolasa D. (2010), Sytuacje możliwe a sytuacje graniczne w filozofii Jaspersa, Studia z Historii Filozofii, nr 1.
• Kolk B. A., van der (1997), The psychobiology of PTSD, Journal of Clinical Psychiatry, nr 58.
• Kolk B. A., van der (1996a), The complexity of adaptation to trauma: Self-regulation, stimulus discrimination and characterological development, w Kolk B. A., van der, McFarlane A. C., Weisaeth L. (red.), Traumatic stress: The effects of overwhelming experience on mind, body, and society, New York, The Guilford Press.
• Kolk B. A., van der (1996b), The body keeps the score: Approaches to the psychobiology of posttraumatic stress disorder, w Kolk B. A., van der, McFarlane A. C., Weisaeth L. (red.), Traumatic stress: The effects of overwhelming experience on mind, body, and society, New York, The Guilford Press.
• Lopez G. (2014), Psychological consequences and treatment of female victims of violence, Review Infirm, nr 205.
• Lipczyński A. (2007), Psychologia interwencyjna w sytuacjach kryzysowych, Warszawa, Difin.
• Lis-Turlejska M. (1998), Traumatyczny stres: Koncepcje i badania, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
• Luthar S., Cicchetti D., Becker B. (2000), The Construct of Resilience: A Critical Evaluation and Guidelines for Future Work, Child Development, nr 71 (3).
• Makara-Studzińska M. (2014), Przemoc wobec kobiet, w Dudek D., Rymaszewska J. (red.), Psychiatria na obcasach, Warszawa, Medical Education.
• Makara-Studzińska M., Partyka I., Ziemecki P. (2012), Zespół stresu pourazowego - rys historyczny, terminologia, metody pomiaru, Current Problems of Psychiatry, nr 13 (2).
• McNally J. R. (2004), Psychological Debriefing Does Not Prevent Posttraumatic Stress Disorder, Psychiatric Times, nr 21 (4).
• Ogińska-Bulik N. (2001), Rola stresu w etiopatogenezie chorób, Zeszyty Naukowe WSHE w Łodzi, nr 2 (15).
• Ogińska-Bulik N. (2009), Stres zawodowy u policjantów: źródła - konsekwencje - zapobieganie, Łódź, Wyd. Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna.
• Ogińska-Bulik N. (2013), Pozytywne skutki wydarzeń traumatycznych, czyli kiedy łzy zamieniają się w perły, Warszawa, Difin.
• Ogińska-Bulik N. (2015), Dwa oblicza traumy. Negatywne i pozytywne skutki zdarzeń traumatycznych u pracowników służb ratowniczych, Warszawa, Difin.
• Popiel A., Pragłowska E. (2009), Terapia zaburzeń potraumatycznych, w Strelau J., Zawadzki B., Kaczmarek M. (red.), Konsekwencje traumy: uwarunkowania i terapia, Warszawa, Scholar.
• Rothschild B. (2014), Ciało pamięta, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Rutter M. (1987), Psychosocial Resilience and Protective Mechanisms, American Journal of Orthopsychiatry, nr 57 (3).
• Rutter M. (2006), Implications of Resilience Concepts for Scientific Understanding, Annals of the New York Academy of Sciences, nr 1094.
• Rzeszutko E., Pawłowska B., Potembska E., Morawska-Pyter A., Pyter T., Kowal A. (2011), Objawy psychopatologiczne u studentów doświadczających przemocy psychicznej i fizycznej w dzieciństwie, Current Problems of Psychiatry, nr 12 (1).
• Sakson-Obada O. (2009), Pamięć ciała: Ja cielesne w relacji przywiązania i w traumie, Warszawa, Difin.
• Sitarczyk M. (2013), Poczucie koherencji kobiet - ofiar przemocy domowej, Psychiatria i Psychologia Kliniczna, nr 13 (4).
• Skłodowski H., Błaszczyński P. (2013), Stres bojowy: historia i współczesność. Perspektywa polska, Psychiatria i Psychologia Kliniczna, nr 13 (2).
• Skrzypska N., Suchańska A. (2011), Uraz seksualny jako czynnik ryzyka zaburzeń doświadczania własnej cielesności, Seksuologia Polska, nr 9 (2).
• Stennis K. B., Fischle H., Bent-Goodley T., Purnell K., Williams H. (2015), The Development of a Culturally Competent Intimate Partner Violence Intervention - S.T.A.R.T.©: Implications for Competency - Based Social Work Practice, Social Work & Christianity, nr 42 (1).
• Szwajca K. (2014), Sprężystość (resilience) i odpowiedzi na doświadczenia urazowe - fascynujący i trudny obszar badań, Psychiatria Polska, nr 48 (3).
• Talarowska M., Florkowski A., Wachowska K., Gałecki P. (2011), Stres a debriefing - definicje i aktualne kontrowersje, Current Problems of Psychiatry, nr 12 (2).
• Weaver T. L., Griffin M. G., Mitchell E. R. (2014), Symptoms of posttraumatic stress, depression, and body image distress in female victims of physical and sexual assault: exploring integrated responses, Health Care Women International, nr 35 (4).
• Widera-Wysoczańska A. (2010), Mechanizmy przemocy w rodzinie z pokolenia na pokolenie, Warszawa, Difin.
• Włodarczyk E., Cytlak I. (2011), Człowiek wobec krytycznych sytuacji życiowych. Z teorii i praktyki pracy socjalnej, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Wójcicka A., Stodulska-Blaszke A. (2010), Przemoc domowa - różne definicje, różne reakcje - przegląd piśmiennictwa, Current Problems of Psychiatry, nr 11 (2).
• Zawadzki B. (2008), Czynniki ryzyka zaburzeń potraumatycznych: podsumowanie wyników badań polskich powodzian, w Ciarkowska W., Oniszczenko W. (red.), Szkice z psychologii różnic indywidualnych, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Zawadzki B., Popiel A. (2008), Zaburzenia stresowe po wypadkach drogowych, Medical Tribune, nr 12 (25).
• Zawadzki B., Popiel A. (2014), Na rozstaju dróg: struktura objawów stresu pourazowego (PTSD) po DSM-5, a przed ICD-11, Nauka, nr 4.
• Zawadzki B., Strelau J. (2008), Zaburzenia pourazowe jako następstwo kataklizmu, Nauka, nr 2.