The suburbanisation process in a depopulation context in the Katowice conurbation, Poland

• Autorzy: Tomasz Spórna
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Katowice conurbation is an example of a typical old industrial region in Central and Eastern Europe, whose socioeconomic transformation, initiated after 1990, has led to spatial and functional changes. The aim of this article is to present the suburbanisation process in the Katowice conurbation based on demographic changes and an analysis of migration flow. This process has been taking place in the area since the 2000s and takes on the shape of a multi-centre development of newly created individual and developed housing zones (both in the core and in the suburban area of the conurbation). Since 1990, the cities of the Katowice conurbation have been undergoing a process of shrinking. This process is manifested in the decline in number of urban residents in the years 1991-2016, amounting to 366 thousand people. Moreover, the cities face numerous social, economic and spatial problems. Since 1995, simultaneous with the shrinking of the cities of the Katowice conurbation, there has been an increase in the number of inhabitants in its suburban areas (since 2004, the trend has continued to be positive). Population increases have also been recorded in some inner-city zones of the conurbation. The suburbanisation process in the outer zone of the conurbation includes, in particular, the communes located north and south of the cities constituting its core, including the communes of Ożarowice, Psary, Mierzęcice in the north and Mikołów, Orzesze, Wyry in the south-west. On the other hand, the areas of intense inner-city construction development, located in the areas of the Katowice conurbation core, which are attractive in terms of environment and transportation, are undergoing so-called, "internal suburbanisation".(original abstract)

Słowa kluczowe

EN

Suburbanization; Depopulation process; Population migration; Urban agglomerations

PL

Suburbanizacja; Proces wyludniania; Migracja ludności; Aglomeracje miejskie

• Czasopismo: Environmental & Socio-economic Studies
• Rocznik: 2018
• Tom: 6
• Numer: nr 1
• Strony: 57--72

Twórcy

autor

Tomasz Spórna

• University of Silesia in Katowice, Sosnowiec, Poland

Bibliografia

• Basten L. 2017. "In-betweens" in Time and Space: The Governance of Suburbanisms in the Ruhr. [in:] N.A. Phelps (ed.) Old Europe, New Suburbanization Governance, Land, and Infrastructure in European Suburbanization. University of Toronto Press, Toronto, Buffalo, London: 158-182
• Brake K., Dangschat J., Herfert G. (eds). 2001. Suburbanisierung in Deutschland. Aktuelle Tendenzen. Springer Fachmedien Wiesbaden
• Cheshire P. 1995. A New Phase of Urban Development in Western Europe? The Evidence for the 1980s. "Urban Studies", 32(7): 1045-1063.
• Dyszy M. 2017. Migracje wewnętrzne ludności w wybranych gminach wiejskich województwa śląskiego w latach 2002-2015. "Acta Geographica Silesiana", 11/2 (26): 17-19.
• Everaers P.C.J., Musterd S. 1994. Changing Residential Patterns in Metropolitan Subareas in the Netherlands during the Eighties. "Journal of Housing and the Built Environment", 9(1): 5-22.
• Fielding A.J. 1989. Migration and urbanization in Western Europe since 1950. The Geographical Journal, 155(1): 60-69.
• Gałka J., Warych-Juras A. 2018. Suburbanization and migration in Polish metropolitan areas during political transition. "Acta Geographica Slovenica", 58(2): 63-72.
• Gwosdz K. 2004. Ewolucja rangi miejscowości w konurbacji przemysłowej. Przypadek Górnego Śląska (1830-2000). Wydawnictwo Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego Kraków.
• Hartshorne R. 1934. The Upper Silesian Industrial District. Geographical Review, 24(3): 423-438.
• Ivan I., Horák J. 2011. Population Changes Caused by Industrialization and Deindustrialization-Comparison of Ostrava and Glasgow. "Geografický časopis", 63(2): 113-132.
• Jakóbczyk-Gryszkiewicz J. 1998. Przeobrażenia stref podmiejskich dużych miast. Studium porównawcze strefy podmiejskiej Warszawy, Łodzi i Krakowa. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Kajdanek K. 2012. Suburbanizacja po polsku. Nomos, Kraków.
• Karachurina L., Mkrtchyan N. 2015. Population change in the regional centres and internal periphery of the regions in Russia, Ukraine and Belarus over the period of 1990-2000s. "Bulletin of Geography. Socio-economic Series", 28: 91-111.
• Kłosowski F., Runge J. 2002. Migracje ludności w gminach wiejskich województwa śląskiego (lata 1977-1999). Biuletyn Geograficzny, 1: 77-86.
• Kłosowski F., Runge J. 2010. Migracje ludności w miastach województwa śląskiego w latach 1977-2006. [in:] W. Świątkiewicz (ed.), Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa, 1: 83-92.
• Kochanowska D., Kochanowski M. 1997. Współczesne przemiany zagospodarowania przestrzennego dużych miast i aglomeracji miejskich w Polsce. [in:] P. Korcelli (ed.) Aglomeracje miejskie w procesie transformacji: V. "Zeszyty Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN", 45: 23-41.
• Koman W. 2017. Suburbanizacja wewnętrzna Zabrza. "Studia Miejskie", 26: 151-164.
• Korcelli P. 1996. Aglomeracje miejskie w procesie transformacji - zarys problematyki. [in:] P. Korcelli (ed.), Aglomeracje miejskie w procesie transformacji: I. Zeszyty Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, 41: 5-12.
• Krzysztofik R. 2007. Struktura przestrzenno-administracyjna konurbacji katowickiej. "Czasopismo Geograficzne", 78(4): 288-304.
• Krzysztofik R., Kantor-Pietraga I., Runge A., Spórna T. 2017. Is the suburbanisation stage always important in the transformation of large urban agglomerations? The case of the Katowice conurbation. "Geographia Polonica", 90(2): 71-85.
• Krzysztofik R., Runge J., Kantor-Pietraga I. 2011. Paths of Shrinkage in the Katowice Conurbation. Case Studies of Bytom and Sosnowiec Cities. Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, no. 69, Sosnowiec.
• Krzysztofik R., Runge J., Kantor-Pietraga I. 2012. An Introduction to Governance of Urban Shrinkage. A Case of Two Polish Cities: Bytom and Sosnowiec. Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, no. 71, Sosnowiec.
• Krzysztofik R., Tkocz M., Spórna T., Kantor-Pietraga I. 2016. Some dilemmas of post-industrialism in a region of traditional industry: The case of the Katowice conurbation, Poland. "Moravian Geographical Reports", 24, 1: 42-54.
• Kupiszewski M., Durham H., Rees P. 1998. Internal Migration and Urban Change in Poland. "European Journal of Population", 14(3): 265-290.
• Kurek S., Gałka J., Wójtowicz M. 2014. Wpływ suburbanizacji na przemiany wybranych struktur demograficznych i powiązań funkcjonalno-przestrzennych w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
• Lorens P. 2005. Suburbanizacja w procesie rozwoju miasta postsocjalistycznego. [in:] P. Lorens (ed.) Problem suburbanizacji. Biblioteka Urbanisty, 7, Urbanista, Warszawa: 33-44.
• Musterd S., Jobse R.B., Kruythoff H.M. 1991. Residential mobility and urban change in the Randstad: Some (dis)similarities between Amsterdam, Rotterdam and The Hague. "Netherlands Journal of Housing and the Built Environment", 6(2): 101-113.
• Nowotnik D. 2012. Przestrzenne zróżnicowanie migracji w Polsce w ujęciu miast i gmin na przełomie XX i XXI wieku. "Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis", 3(126): 138-152.
• Petryszyn J., Zuzańska-Żyśko E. 2005. Rozmieszczenie nowych inwestycji mieszkaniowych w aglomeracji katowickiej. [in:] I. Jażdżewska (ed.) Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki. XVIII Konserwatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 361-370.
• Phelps N.A. (ed.) 2017. Old Europe, New Suburbanization? Governance, Land, and Infrastructure in European Suburbanization. University of Toronto Press, Toronto, Buffalo, London.
• Pytel S. 2014. Atrakcyjność turystyczna miejsc migracji seniorów z województwa śląskiego. "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Turystyki", 1(25): 327-340.
• Pytel S., Szkup R. 2013. Rola atrakcyjności przyrodniczej w migracjach seniorów (na przykładzie województwa śląskiego). [in:] S. Sitek (ed.) "Stare i nowe" problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej, 5, Polskie Towarzystwo Geograficzne Oddział Katowicki, Sosnowiec: 117-129.
• Raźniak P. 2007. Migration processes in Polish selected metropolitan areas in the years 2000-2005. "Bulletin of Geography. Socio-economic Series", 8: 125-139.
• Rechlowicz M., Tkocz M. 2013. Depopulation of traditional mining regions in Central and East Europe: case study of the Upper Silesian Basin (Poland) and the Donetsk Basin (Ukraine). "European Scientific Journal", special edition 3. 1st Annual International Interdisciplinary Conference, AIIC 2013, Azores, Portugal: 450-459.
• Runge A. 2010. Procesy i struktury ludnościowe w województwie śląskim. [in:] J. Runge, I. Żurek (eds) Procesy i struktury demograficzno-społeczne na obszarze województwa śląskiego w latach 1988-2008. Urząd Statystyczny, Katowice: 33-83.
• Runge A. 2015. Powiązania migracyjne miast średnich w konurbacji katowickiej w latach 1999-2011. "Studia Miejskie", 18: 103-118
• Runge J. 1991. Emigracja zagraniczna ludności województwa katowickiego w latach 1976-1988. "Czasopismo Geograficzne", 1-2: 98-101.
• Runge J. 1998. Spatial mobility of population in the voivodship of Katowice with respect to the socio-economic transformation in the region. Polish Population Review. Central Statistical Office, Warsaw, 13: 119-130.
• Runge J. 1999. Ludność. [in:] A. Szajnowska-Wysocka (ed.) Studium wiedzy o regionie śląskim. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice: 15-50.
• Runge J. 2003. Kierunki przemian demograficzno-społecznych w województwie śląskim. [in:] E. Bednarska, Cz. Domański (eds) Przemiany społeczno-ekonomiczne w okresie transformacji - diagnoza i próba oceny. Wydawnictwo Głównego Urzędu Statystycznego, Warszawa, Urząd Statystyczny - Łódź: 23-36.
• Runge J. 2008. Population transformations in traditional economic region of Central Europe. Structural approach. "Bulletin of Geography. Socio-economic series", 10: 63-74.
• Runge J. 2016. Modele przemian ludnościowych obszaru województwa śląskiego i jego perspektywiczne uwarunkowania. "Acta Geographica Silesiana", 21: 77-84.
• Runge J., Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R. 2011a. Kurczenie się miast konurbacji katowickiej w świetle modelu urbanizacji. [in:] R. Krzysztofik (ed.) Wpływ mobilności zawodowej i migracji na rynek pracy miast i regionów. Urząd Miasta Dąbrowa Górnicza: 34-47.
• Runge J., Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., Runge A. 2014. Model urbanizacji złożonych układów osadniczych w świetle procesu kurczenia się miast. [in:] T. Stryjakiewicz (ed.) Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 115-125.
• Runge J., Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., Runge A. 2015. Demograficzne przemiany rdzenia konurbacji katowickiej w latach 1990-2014 - w stronę modelu. [in:] A. Wolaniuk (ed.) Współczesne czynniki i bariery rozwoju miast. XXVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 247-257.
• Runge J., Kłosowski F. 2000a. Migracje ludności miast województwa śląskiego w latach 1977-1997. [in:] D. Szymańska (ed.) Procesy i formy ruchliwości przestrzennej ludności w okresie przemian ustrojowych. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń: 121-133.
• Runge J., Kłosowski F. 2000b. Migration of the Population of the Katowice Province in the Period 1977-1997. Polish Population Review. Central Statistical Office, Warsaw: 110-118.
• Runge J., Kłosowski F. 2011. Changes in population and economy in Śląskie voivodship in the context of the suburbanization process. "Bulletin of Geography. Socio-Economic Series", 16: 89-106.
• Runge J., Krzysztofik R., Kantor-Pietraga I., Spórna T. 2011b. Characteristic Features of Urbanization in the Area of Silesian Province (Poland) at the Beginning of 21st Century. "Romanian Sociology (Sociologie Românească)", 3: 56-66.
• Rykiel Z. 1980. Powiązania wewnętrzne w konurbacji katowickiej w świetle migracji. "Przegląd Geograficzny". 52(4): 837-846.
• Sedlakova A. 2005. The city-periphery migration and the process of suburbanization in Czech and Slovak post-communist cities. [in:] T. Michalski (ed.) Geographical Aspects of Transformation Process in Central and East-Central Europe. Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin: 71-78.
• Sitek S., Runge J., Kłosowski F., Runge A., Pytel S., Spórna T., Kurpanik M., Zuzańska-Żyśko E. 2013. Społeczno-gospodarcze oraz przestrzenne kierunki zmian regionalnego oraz lokalnych rynków pracy województwa śląskiego. Raport końcowy, Sosnowiec.
• Śleszyński P. 2006. Demograficzny wymiar procesów suburbanizacji w Polsce po 1989 roku. [in:] S. Kozłowski (ed.) Żywiołowe rozprzestrzenianie się miast - narastający problem aglomeracji miejskich w Polsce. Studia nad zrównoważonym rozwojem, 2. Wydział Ekonomia i Środowisko, Białystok-Lublin-Warszawa: 105-123.
• Śleszyński P. 2016. Współczesne i prognozowane uwarunkowania demograficzno-migracyjne w rozwoju miejskiego systemu osadniczego Polski. "Konwersatorium Wiedzy o Mieście", 1(29): 97-106.
• Sojka E. 2007. Migracje ludności a rozwój demograficzny Śląska w okresie transformacji. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice.
• Sojka E. 2009. Migracje definitywne ludności woj. śląskiego w latach 1990-2007. "Wiadomości Statystyczne", 11: 69-89.
• Spórna T. 2012. Modele przemian urbanizacyjnych w województwie śląskim. Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, nr 72, Sosnowiec.
• Spórna T., Dragan W. 2013. Zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym centralnej części Sosnowca w latach 1993-2012. "Acta Geographica Silesiana", 13: 71-86.
• Spórna T., Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R. 2016. Trajectories of depopulation and urban shrinkage in the Katowice Conurbation, Poland. "Espace Populations Sociétés", 2015/3-2016/1: 1-20.
• Spórna T., Kurpanik M. 2013. Socio-economic changes in the Rybnik conurbation (Poland) as a result of economy restructuring - a case study. "Environmental & Socioeconomic Studies", 1(1): 38-47.
• Stanilov K., Sýkora L. 2014. Confronting suburbanization. Urban decentralization in postsocialist Central and Eastern Europe. Chichester-Oxford, Wiley Blackwell.
• Steinführer A., Haase A. 2007. Demographic Change as a Future Challenge for Cities in East Central Europe. Geografiska Annaler B, 89(2): 183-195.
• Szajnowska-Wysocka A. 1989. Migracje ludności w konurbacji górnośląskiej. Synteza cyklu publikacji. Geographia. Studia et Dissertationes, 13: 110-119.
• Szajnowska-Wysocka A. 1999. Zachowania przestrzenne ludności konurbacji górnośląskiej. Synteza badawcza. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Szymańska D., Biegańska J. 2011. Obszary podmiejskie dużych miast w Polsce w świetle migracji stałych [in:] M. Laja, A. Ibramowski (eds) Człowiek w przestrzeni zurbanizowanej. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków: 83-98.
• Turok I., Mykhnenko V. 2007. The Trajectories of European Cities, 1960-2005. Cities, 24(3): 165-182.
• Vaishar A. 2002. Population Development in the Ostrava Region: Some Aspects and Current Trends. "Moravian Geographical Reports", 10(2): 28-36.
• Van der Berg L., Drewett R., Klaassens L.H., Rossi A., Vijverberg C.H.T. 1982. Urban Europe, vol. 1 - A Study of Growth and Decline. Pergamon Press, Oxford.
• Winiarczyk-Raźniak A., Raźniak P. 2012. Migracje wewnętrzne ludności w polskich obszarach metropolitalnych u progu XXI wieku. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
• Zborowski A., Soja M., Łobodzińska A. 2012. Population trends in Polish cities - stagnation, depopulation or shrinhage? "Prace Geograficzne", 130: 7-28.
• Zuzańska-Żyśko E., Pytel S., Koman W. 2016. Suburbanization in Postindustrial Area. Case Study of the Silesia Metropolitan Region. [in:] R. Efe, I. Cürebal, L. Lévai (eds) GeoMed 2016. 4th International Geography Symposium. Book of Proceedings, Kemer, Antalya (Turkey): 835-849.
• Baza Demografia accessed on: http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia.
• Baza PESEL, 2004, 2014 r., Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA).
• Local Data Bank of the Central Statistical Office (Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny - in Polish), accessed on: www.stat.gov.pl.
• Central Statistical Office (Główny Urząd Statystyczny - in Polish). 2015, Warszawa.
• Rocznik Statystyczny Województwa Katowickiego 1981-1995, WUS, Katowice.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.2478/environ-2018-0007