Fenomen metra paryskiego w roku 1900

• Autorzy: Katarzyna Byrska

Warianty tytułu

Phenomenon of the Parisian Metro in 1900

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W roku 1900 w Paryżu mieszka już 2600 mln osób oraz blisko 100 tys. koni. Miasto przygotowuje się do Światowej Wystawy, na której zaprezentuje najnowsze zdobycze techniki i sztuki, nabytki z prosperujących egzotycznych kolonii i lokalne specjały. Wszędzie panuje niezwykły chaos komunikacyjny wielkiego miasta, którego mieszkańcy usiłują poruszać się po nim piechotą, docierać do miejsca pracy lub rozrywki dorożką i koleją. Potrzeba odważnej decyzji władz miasta oraz połączonego geniuszu dwóch ludzi, inżyniera Fulgence Bienvenüe i architekta Hectora Guimard'a, które dają Paryżowi metro. Z rozmachem zaplanowana inwestycja przewiduje od razu sześć linii podziemnej kolei elektrycznej; w pierwszej kolejności ma zostać zbudowana linia łącząca najważniejsze punkty miasta. Paryż przez kilka kolejnych lat stanie się znowu placem budowy, ale ta inwestycja uratuje miasto, da mieszkańcom niezwykle nowatorską drogę transportu. Co więcej, zbudowana w niezwykle trwały, funkcjonalny i estetyczny sposób, będąca kwintesencją secesji, będzie służyć miastu nieprzerwanie przez następne stulecie. Artykuł przedstawia pokrótce proces decyzyjny, budowę i w końcu estetyzację struktur technicznych, które to składają się na fenomen paryskiego metra, niezwykłego wytworu techniki i sztuki społeczeństwa XIX wieku. (abstrakt oryginalny)

EN

In the year 1900 in Paris 2600 million people lived and almost 100 thousand horses. The city is preparing for the Universal Exposition during which the newest technical and artistic achievements, as well as the acquisitions from the prospering exotic colonies and local specialties will be presented. A great communication chaos of a big city is dominating, while its inhabitants try to move on foot, commute to work or leisure places by horse-drawn carriages or by train. A brave decision of the city authorities is needed and a joint genius of two peoples, engineer Fulgence Bienvenüe and architect Hector Guimard, which will give Paris its subway. The investment planned on a large scale, anticipates simultaneously six lines of an underground electric railway; in the first place a line joining the most important points in the city should be constructed. Paris for few next years will become again a construction site, but this investment will save the city and will give its inhabitants a highly innovative way of transport. Moreover, build in a very persistent, functional and esthetical way, being a quintessence of the Art Nouveau style, it will serve the city consecutively for the next century. The paper will present briefly the decision process, the construction an finally anesthetisation of technical structures, which consist on the phenomenon of the Parisian subway, an outstanding creation of technology and art of the 19th century' society. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Metro; Transport miejski; Transport publiczny; Komunikacja miejska; Rentowność komunikacji miejskiej; Infrastruktura komunikacyjna; Wielkie miasta

EN

Underground; City transport; Public transport; Municipal transport; Profitability of public transport; Communication infrastructure; Great city

• Czasopismo: Humanities and Social Sciences
• Rocznik: 2017
• Tom: 22 (XXII)
• Numer: nr 24 (4)
• Strony: 53--63

Twórcy

autor

Katarzyna Byrska

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Bibliografia

• [1] Augé M., Un ethnologue dans le métro, Hachette littératures, Paris 2008.
• [2] Augé M., Le métro revisité, Editions du Seuil, Paris 2008.
• [3] Barton H., Paris Art Nouveau, ed. Ereme, Paris 2008.
• [4] Bernstein D., Billboard! Reklama otwartej przestrzeni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
• [5] Carminati J-P., Dictionnaire imaginaire des stations de métro, ed. Le Castor Astral, Paris 1999.
• [6] Eleb M., Debarne A., L'invention de l'habitation moderne. Paris 1880 - 1914, ed. Hazan et Archives d'architecture moderne, Paris 1995.
• [7] Game P., Michaud D., Histoire illustrée des stations, ed. De Lodi, Pantin 2005.
• [8] Gerard R., Les stations de métro, ed. Bonneton, Paris 2003.
• [9] Hautecoeur L., Paris de 1715 à nos jours, t. 2, ed. Fernand Nathan, Paris 1972.
• [10] Jacobs G., Le métro de Paris. Un siècle de matériel roulant, ed. La vie du rail, Paris 2001.
• [11] Larbodière J-M., Façades de Paris, ed. Massin, Paris 2011.
• [12] Loyer F., Paris XIXème siècle. L'immeuble et la rue, ed. Hazan 1987.
• [13] Pepinster J., Le métro de Paris, ed. La vie du rail, Paris 2010.
• [14] Tricore J,, Un siècle de metro en 14 lignes (De Bienvenüe à Météor), Ed. La vie du rail, Paris 2000.
• [15] Bureau international des Expositions, Brève histoire des Expos <http://www.bieparis. org/site/en/expos/about-expos/expo-categories/world-expos>.
• [16] Cartes historiques, Carte des Transports de l'Exposition Universelle de 1900 à Paris, <http://www.carto.metro.free.fr/histoire>.
• [17] Expositions Universelles, Exposition de l'an 1900 <http://expositions-universelles.fr/1900- exposition-universelle-Paris.html>.
• [18] Jeux Olympiques de 1900, Paris 1900 <http://www.olympic.org/fr/paris-1900-olympiquesete>.
• [19] Mairie du 15ème, L'idée bienvenue de Fulguence Bienvenüe - le métro <http://www. mairie15paris/fr/mairie15/jsp/site/Portal.jsp?document_id=16814&portlet_id=545>.
• [20] Métro parisien, Historique du métro parisien <http://www.histoire-en-ligne.com>.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2017.hss.66